Eğitim Sitesi

Atatürk Ve Matematik

Ana Sayfa > Atatürk Hakkında Bilgiler > Atatürk Ve Matematik

Atatürk Ve Matematik

Atatürk Ve Matematik

Günümüzün bilim ve teknolojisinin bel kemiği olan matematik, kendine özgü doğulara, yanlışlara ve dile sahiptir. Bir dile sahiptir diyorum çünkü, sadece matematik ile yakından ilgilenenlerin anlayabileceği veya "üçgen, kare, dikdörtgen, çember, daire vb.." gibi herkesin yakından bildiği terimler ve çeşitli sembolik gösterimlere sahiptir matematik. Hiç düşündünüz mü, nereden geliyor bu terimler? Kim, neden üç kenarı olan kapalı eğriye üçgen adını vermiş diye. Bu konu üzerine bir araştırma yaptığınızda karşınıza çıkacak tek isim vardır ki O da şüphesiz önünde saygıyla eğildiğimiz, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk'tür.

 

Cumhuriyetten önce çeşitli okullarda okutulmuş bir matematik kitaplarını incelerseniz; içlerinde Arap harfleriyle yazılmış formüller; müselles, murabba veya hatt-ı mümas gibi günümüz matematiğinde bir anlam ifade etmeyen bir çok terim görürsünüz. Günümüzde Atatürk sayesinde kullandığımız terimlere baktığımızda, bu eski Arapça terimlerin anlaşılmasının ve hatırlanmasının ne denli güç olduğuna siz de hak verirsiniz elbet. Bir düşünün "Müsellesin sathı yatalay, dikeley zarbının müsavatına müsavidir." Cümlesinden ne anlıyorsunuz? Belki anneanne ve dedelerimiz bize bu cümle içinden bir kaç kelimeyi günümüz Türkçe'sine çevirebilir ama bir çoğunuz gibi ben de bu cümleyi ilk okuduğumda hiç bir şey anlamamıştım. Oysa bu cümle "üçgenin alanı, tabanı ile yüksekliğinin çarpımının yarısına eşittir." Demektir. Belki sadece bu cümledeki kavram anlaşılmazlığı bile bize Atatürk'ün bu konuda matematiğe ve dolayısıyla diğer ilimlere ne denli değerli bir çalışma bıraktığını anlamamız için yeterli olacaktır. Mesela, Müselles sözcüğünü ele alalım. Müselles Arapça 'sülüs' sözcüğünden türetilmiştir. Arapça'daki sülüs ile müselles sözcüklerinin arasındaki ilişkiyi kavrayabilmek, Arapça bilmeyenler için oldukça zordur. Sülüs sözcüğünün Türkçe'de karşılığı 'üç' kelimesidir. Üç'ün yanına 'gen' getirirsek üçgen sözcüğü oluşur. Bu müselles sözcüğünden daha kolay anlaşılmaktadır. Atatürk'ün matematik dünyasına kazandırdığı diğer bazı terimlerden de şöyle örnekler verebiliriz;

 

Yeni İsmi >>>> Eski İsmi

 

Bölen >>>> Maksumunaleyh

 

Bölme >>>> Taksim

 

Bölüm >>>> Haric-i Kısmet

 

Bölünebilme >>>> Kabiliyet-i Taksim

 

Çarpı >>>> Zarb

 

Çarpan >>>> Mazrup

 

Çarpanlara Ayırma >>>> Mazrubata Tefrik

 

Çember >>>> Muhit-i Daire

 

Çıkarma >>>> Tarh

 

Dikey >>>> Amudi

 

Limit >>>> Gaye

 

Ondalık >>>> Aşar'i

 

Parabol >>>> Kat'ı Mükafti

 

Piramit >>>> Ehram

 

Prizma >>>> Menşur

 

Sadeleştirme >>>> İhtisar

 

Pay >>>> Suret

 

Payda >>>> Mahrec

 

Teğet >>>> Hatt-ı Mümas

 

Bu Arapça kökenli kelimelerle matematik yapmanın ve yapılanların ne ifade etmek istediğini anlayarak çağdaşlık yolunda ilerlemenin ne denli zor ve zahmetli olacağını anlatmaya gerek olmasa sanırım. Atatürk'ün bulduğu bu ve bunlar gibi bir çok terimler günümüzde hala geçerliliğini korumakta ve matematiği bizler için daha anlaşılır kılmaktadır.

 

Atatürk bu terimlerin yer aldığı 1937 yılında yayımlanan bir de geometri kitabı yazmıştır. Bu kitapta kullanılan yeni terimler ayrıntılarıyla açıklanmış ve üzerlerine örnekler de verilmiştir. Bu kitap geometri öğretenlere ve bu konuda bilgi edinmek isteyenlere kılavuz olarak Kültür Bakanlığınca yayınlanmıştır.

 

Mustafa Kemal bu geometri kitabını yazarak matematiğe daha anlaşılır yeni terimler kazandırmak isteğini Sivas'ta girdiği bir geometri dersinde ortaya koymuştur. Atatürk 13 Kasım 1937 tarihinde Sivas'a gitmiş ve 1919 yılında Sivas kongresinin yapıldığı lise binasında bir geometri (o zamanki adıyla hendese) dersine girmiştir. Bu derste öğrencilerle konuşmuş ve geometri üzerine çeşitli sorular yöneltmiştir. Ders esnasında eski terimlerle matematik öğreniminin ve öğretiminin zorluğunu bir kez daha saptayan Atatürk "Bu anlaşılmaz terimlerle bilgi verilemez. Dersler Türkçe terimlerle anlatılmalıdır." Diyerek bu konudaki kesin yargısını açıkladıktan sonra, dersi kendi buluşu olan Türkçe terimlerle ve çizimleriyle anlatmıştır. Bu sırada derste Pisagor teoremini de çözümlemiştir.

 

Elbette ki, matematik ve geometri bilgisi yeterli olmayan bir insanın bilimsel ve dolayısıyla toplumsal açıdan bu denli önemli bir çalışmayı ortaya çıkararak nesiller boyu kabul edilebilir bir forma sokması mümkün değildir. Böylece Atatürk sadece siyasi ve idari alandaki dehasıyla değil, sayısal dünyadaki üstün başarısıyla da karşımıza çıkmış oluyor.

 

Sizin de gördüğünüz gibi Atatürk’ün yaşamında matematiğin önemi bugüne kadar bildiğimiz veya ilkokullarda öğrenmiş olduğumuz gibi matematik öğretmeninin ona "Kemal" ismini vermesinden çok ötedir. Matematiğin bilimsel gelişme acısından anlaşılır bir dilde öğretilmesi gerektiği düşüncesi ve bu konudaki çalışmaları sayesinde bize kazandırdığı onca güzelliğe bir yenisini daha eklemiştir. Umarım bu yazıyla birlikte onun başlattığı bilimsel gelişme arzusunun bizler için de ne kadar gerekli olduğunu hatırlar ve bunun yanında sade ve anlaşılır bir dile sahip olmanın bir toplumda her alanda ne denli gerekli olduğunu daha iyi anlamış oluruz.

 

add

tag Atatürk ve matematik Atatürkün matematik alanında yaptığı çalışmalar Atatürkün matemaik ile ilgili sözleri mateamtik alanında yenilikler eski matematik

Atatürk Ve Matematik Hakkında Yorum Yazın...

  

Atatürk Ve Matematik Hakkında Yorumlar

Ecrin çok güzel bir site bu sitede emeği olan herkese teşekkür ve saygılarımı iletiyorum fakat bazı terimler yazılmamış o terimler yazılsa bu sitenin daha iyi olacağına eminim yalnız bu terimler yazılmasa da sitenin güzelliği gitmiyor 2023-03-30

Nursel k. Güzel olmuş tesekurler :) 2020-02-22

Elif Ebru Vural Burada bazı matematiksel terimler yok onlarda eklenmeli . 2019-05-13

Ömer Güzel 2018-05-19

anonim ÖDEVİM İÇİN ÇOK LAZIMDI TEŞEKKÜRLER 2018-05-02

A ÇOK GÜZEL Bİ YAZI OLMUŞ ÇOK TEŞEKKÜR EDERİM:) 2018-05-02

Nursel Yaşar İçerik süper olmuş çok beğendim 2018-03-29

mustafa aşık bu benim ödevimdi inşallah 100 alırım duyarsa seher çoban hocama selamlar :) 2018-02-11

KARSLI ÇOK İŞİME YARADI TEŞEKKÜRLER 2016-11-05

Selin miçooğulları Atam sen ölmezsin kalbimizde bölünmezsin 2016-10-02

Gülcan ÇELİK GÜZEL:) :) 2016-04-15

elif çok yardımı oldu atatürk hakkında daha çok şey öğrendim. projemden aynı zamanda yüksek not aldım. 2016-04-09

Peki GÜzel 2016-01-12

rabiya Atam seni çok seviyorum 2015-03-30

rabiya Bence güzel bi yazı 2015-03-30

Mustafa Sözer Arkadaşlar benim ödevim Atatürk ve Matematik idi bu işimi gördü inşallah 100 alırım .!! 2015-03-25

ASYA SENİ ÇOKKKK SEVİYORUM ATAM :) 2014-12-25

muharrrem gün seni seviyorum atam??? 2013-11-24

ali atam
2011-10-07

Yazılan son 19 yorum gösteriliyor.

İçerikle ilgili 19 yorum yazılmış.

Yeni Eklenen Atatürk Hakkında Bilgiler

Atatürk Ve Matematik