Gazel Terimi Hakkında Bilgiler
1. Divan edebiyatında beş ile on beş beyit arasında değişen, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, sonraki beyitlerinin ikinci dizeleri birinci beyitle uyaklı, genellikle lirik konularda yazılan nazım biçimi.
2. Beyit sayısı 5-15 olan, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, sonraki beyitlerinin ikinci dizeleri birinci beyitle kafiyeli, genellikle lirik konularda yazılan divan şiiri nazım şekli.
3. Divan şiirinde en çok kullanılan nazım şekli. Aşk, tabiat, güzellik gibi konuları işleyen gazeller aa-ba-ca... şeklinde kafiyelenir ve beyit sayısı 5-15 arasında değişir.
1- Türk sanat müziğinde taksim gibi doğaçtan çalınan ve söylenen bir tür.
2- Türk Musikisinde ses ile yapılan taksime gazel denir. Bu adlandırmaya sebep, ses taksimlerinde güftelerin hemen daima gazel formundaki şiirlerinden seçilmesidir. Gazel, taksim gibi irticâle dayanan bir şekildir. Fakat bazı yerlerde usûle girmesinde mazur yoktur. Kalıpsız ve serbesttir. Çok defa sazla karşılıklı saz-söz taksimleri yapılır. Gazel formundaki güftelerin en az matla'ı okunur. Güfte arasında "âh, of, amân, medet, dost, yâr, heyy, ey yâr" gibi terennümler kullanıla gelmiştir. Müstakil olarak ta gazel okunur. Saz eşliğinde olmaksızın da okunabilir. Bir zamanlar piyasa musikisinde çok revaçta olan bu form, musiki sanatının haysiyetine yakışmayan tezâhürata vesile teşkil ettiği için, Mesut Cemil'in yaptığı ıslahatla Türk Musikisi'nden kaldırılmıştır.
Gazel, şekilden önce mana ve ruhtur. Sahip olunan kültürün, sanat zevkinin, icra ustalığının, şiir ve musiki olarak intişarıdır. Allah'a yakarı, sevgiliye hitap, evlada sevgidir. Bazen hamisi, bazen eğiticidir. Gazel, Arap, İran ve Osmanlı edebiyatında önemli ve yaygın bir nazım türüdür. Lirik bir ifadeye sahiptir. Fuzuli, Baki, Şeyhülislâm Yahya, Nabi, Nedim, Şeyh Galip, Enderunî vasıf ve en son temsilcisi Yahya Kemâl Beyatlı bu türün ustalarıdır. Gazel şiir ve musiki olarak iç içedir.
Benzer Edebiyat Terimleri:
Letrizm: 20. yüzyılda, Romen asıllı İsodore İsou'nun öncülüğünü yaptığı, sözcükleri, sözcüklerin anlamsal değerlerini hiçe sayan şiirde temel birim olarak
Afrozim: Çeşitli konularda mutlak bilinmesi gereken ana özellikleri kısa, açık ve anlaşılır bir biçimde anlatma sanatı. Yazarların derin anlam yüklü vecizeleri
Aks, Akis: Bir cümlede, bir dizede iki sözcüğün ya da sözcük topluluklarının yerleri değiştirilerek yapılan söz sanatı. Cümle ya da dizede bir sözcük diğerinin ö
İham: Anlamla ilgili edebi sanat. İki ya da daha fazla anlamı olan sözcüğün en uzak anlamıyla kullanılması. Eğer sözcügün iki anlamının da konuyla ilisi olu
İcaz: Bir düşünceyi çok az sözcükle özlü bir şekilde anlatmadır. Kısaltmanın anlamı güçleştirmemesine dikkat edilir. Buna icaz-ı muhil denir. Az söz yüklü a
Yalınlık: Süsten ve zorlamadan uzak, açık, kolayca anlaşılabilen anlatım niteliği.