Başkalaşma Nedir? Hakkında Bilgi

Bir canlıda ya da canlı organında meydana gelen değişiklik, metamorfoz. Başkalaşma terimi, bir canlının geçirdiği değişiklikleri anlatmak için kullanıldığı gibi, herhangi bir organında meydana gelen değişiklikleri anlatmak için de kullanılır. Birçok canlı, yumurtadan çıktığında ergin hâline benzemez; çeşitli evreler geçirerek erginleşir. Örneğin yumurtadan çıkan böcek, önce kurt, sonra krizalit evrelerini geçirdikten sonra erginleşir. Yumurtadan çıkan kurbağa kurtçuğu, iribaş adını alır. Suda yaşar ve solungaçla solunur. Ergin kurbağa ise karada yaşar ve akciğerle solunur. Bu tür başkalaşma genellikle hayvanlarda görülür. Kurbağalar, böcekler, kabuklular, derisidikenliler, solucanlar vb. böyledir. Başkalaşma konusunda yapılan araştırmalar, bu olayın kalıtsal olarak yeni bazı doku ve organların meydana gelmesi ve bazı doku ve organların erimesiyle yaşama biçiminde meydana gelen değişiklik sonucunda ortaya çıktığını göstermiştir. Başkalaşma ile bir hayat evresinden başka bir hayat evresine geçen hayvanın eski biçimine dönmesi artık söz konusu değildir. Eski biçimi ve yapısı kaybolmuş hayvan yeni bir yapı kazanmıştır. Araştırmalar, hayvanlardaki başkalaşmanın hormonlarla yönetildiğini ortaya koymuştur. Birçok hayvanda bu hormonların neler olduğu saptanmıştır. Örneğin kurbağada başkalaşmayı yöneten tiroit hormonudur. Bitkilerde ise başkalaşma daha çok, doku ve organlarda görülür. Tohumdan çıkan bitkinin hayvanlarda olduğu gibi birtakım evreler geçirmesi söz konusu değildir. Bunun yerine çeşitli bitki kısımları başkalaşmaya uğrayarak değişik bir görünüm alır ve yeni bir görev yüklenir. Örneğin kimi bitkilerde yapraklar dikenlere dönüşmüştür. Kimi bitkilerin gövdeleri toprak altında yumrular oluşturur. Bu yumruların görevi, besin depo etmektir. Çiçek kısımlarını oluşturan, tohumun yapısında yer alan, hep başkalaşma geçirmiş yapraklardır. Canlılarda başkalaşma kalıtsal bir özelliktir. Yani bir bireyin herhangi bir etkenle başkalaşmaya uğrayarak değişik bir yapı ya da görünüm kazanması başkalaşma (metamorfoz) değildir.