İnsan etkisi sonucunda ortaya çıkan çevre tahribatıdır. İnsan etkisi kısa bir sürede ve yoğun olarak ortaya çıkar. İnsan etkinliklerinin sonucunda ekosisteme verilen her türlü sıvı, katı ve gaz atık, çevre kirliliğine yol açar.
Çevre kirliliği günümüzün en büyük sorunlarından biridir. Çevre kirliliği genel bir tanımdır. Bununla birlikte, insan etkileri ekosistemin belirli bir alanına yönelik olabilir. Bunun sonucu olarak su kirliliği, toprak kirliliği, hava kirliliği, gürültü kirliliği, görüntü kirliliği ortaya çıkar.
Toprak Kirliliği :
Toprak, çevremizde gördüğümüz birçok canlı için yaşam alanıdır ve birçok canlıya da besin sağlar. Toprağa atılan maddelerin büyük bir çoğunluğu toprakta çürür ve tekrar doğaya döner. Fakat bazı maddeler toprakta çürüyemez, olduğu gibi kalır. Toprağa karışan bu tür maddeler toprağın yapısını bozar ve kirliliğe neden olur. Toprağın kirlenmesiyle hem o topraklarda yetişen bitkiler hem de o bitkilerle beslenen canlılar zarar görür.
Günlük hayatımızda, kullanıldıktan sonra çevreye atılan piller, plastik poşetler, teneke içecek kutuları gibi çeşitli evsel atıklar, kimyasal maddeler ve bilinçsiz kullanılan tarım ilaçları toprağın kirlenmesine sebep olan etkenlerdendir.
Toprak kirliliğini önlemek için;
▪ Piller, besin ambalajları ve metal atıklar çevreye atılmamalı, ayrı ayrı biriktirilmeli ve yeniden kullanılmaları için işlenmelidir.
▪ Bilinçsiz sulama ve gübreleme yapılmamalı; verimli tarım arazileri üzerine yerleşim kurulmamalıdır.
▪ Yeşil alanlar korunmalı ve genişletilmelidir.
Su Kirliliği
İnsanların neden olduğu sebepler ile suların kalitesinin azalması ve kullanılmaz hale gelmesine su kirliliği denir. Yer üstü ve yer altı sularına karışan şampuan ve deterjanlar, sanayi kuruluşlarının kimyasal atıkları, tarımda kullanılan yapay gübreler ve tarım ilaçları, denizlere petrol sızdıran tankerler, kanalizasyon suları ve çöpler su kirliliğine neden olan etkenlerdendir. Suların kirlenmesi insanlarda tifo, sarılık gibi bulaşıcı hastalıklara sebep olabilir. Bunun yanı sıra akarsu, göl ve denizlerde yaşayan balıklar ve diğer canlılar suların kirlenmesinden zarar görür. Suların kirlenmesiyle içilebilecek temiz su bulabilmek de zorlaşır.
Su kirliliğini önlemek için;
▪ Sanayi tesisleri, su kaynaklarından uzağa inşa edilmeli ve tesislerin atıkları mutlaka filtreden geçirilerek temizlenmelidir.
▪ Kanalizasyon suları arıtılmalı, şampuan ve deterjan gibi temizlik malzemeleri daha dikkatli kullanılmalıdır.
▪ Petrol taşıyan tankerler denetlenmeli, uygun koşullardaki tankerlerin petrol taşımasına
izin verilmelidir.
Hava Kirliliği
Canlılar, yaşamlarının devamı için gerekli olan gazları havadan alır. Ancak çeşitli insan faaliyetleri ile havada, canlıların sağlığını olumsuz etkileyecek yabancı maddeler birikir. Buna hava kirliliği denir. Kömür ve doğal gaz gibi yakıtların tüketilmesi sonucu havaya salınan gazlar, sanayi kuruluşlarından yayılan gazlar, egzoz dumanları ve orman yangınları havayı kirleten önemli etkenlerdendir. Bu etkenler ile kirlenen hava insanlarda çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.
Hava kirliliğini önlemek için;
▪ Isıtmada kömür gibi yakıtlar yerine güneş ve rüzgâr gibi havayı kirletmeyen enerji kaynakları kullanılmalıdır.
▪ Fabrika bacalarına ve taşıtların egzozlarına filtreler takılmalı; toplu taşıma araçlarının kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
▪ Ormanlar oksijen üreterek havayı temizlediği için ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.
