Çin Komünist Partisi Hakkında Bilgi

1 Haziran 1921'de kurulan ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin tek partisi olan örgüt. Bir dizi iç karışıklık ve batılı güçlerin müdahaleleri Çinli aydınları yeni örgütlenme teknikleri ve yeni düşünceler konusunda araştırmalara itiyordu. Çinli aydınlar çeşitli politik eylem ve çalışma grupları oluşturmuşlardı. İlk olarak Komintern temsilcileri ve üniversite çevresinden iki aydın Li Ta-Çao ve Çen Tuçin, komünist partisini kurmaya karar verdiler, bir dizi tartışmadan sonra ilk kongre toplandı. O günlerde parti, aydınları ve Rus danışmanlarıyla umutlarını köylülükten çok, proletaryaya bağlamıştı. Çin Komünist Partisi 472 üyeli bir partiyken (1913) Ulusçu Guomingdang ile birleşik cephe kurduğunda (1927) üye sayısı 57.967'ye yükseldi. Fakat birleşik cephenin dağılması sonucu üye sayısı 10.000'e kadar düştü. ÇKP Mao Zedung'un önderliğiyle birlikte eski düşüncelerinin yerine büyük ölçüde köylülüğü temel alan bir anlayış geliştirdi. Bunun ardından üye sayısı büyük bir artış gösterdi. 1937'de 40.000, 1940'ta 800.000, 1945'te 1.200.000 ve 1949'da 4.480.000'e ulaştı. ÇKP, 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilân edilmesiyle iktidarı ele geçirdi. 1950'den itibaren SSCB Komünist Partisi ile temel konularda anlaşmazlığa düşüldü. Mao Sovyet modelinin Çin'e uygun olmadığını savundu. 1966'da Kültür Devrimi'ni başlattı. Bu dönemde Çin Komünist Partisi içindeki sağcı kanat tasfiye edilirken sol kanat ağırlık kazandı. 70'li yıllarda da Parti içindeki sağ, sol ve merkez kanat arasındaki mücadele sürdü. Mao'nun ölümünden sonra, Mao'nun eşinin de aralarında bulunduğu radikal "Dörtlü Çete" tasfiye edildi. Bu tarihten sonra Parti içindeki ağırlığı fiili başkan Deng Siaoping kazandı. Parti ilkelerinin modernleştirilmesi için çalışmalar yapan Deng Siaoping, sanat ve kültür üzerindeki kısıtlamaları kaldırdı. 80'li yıllarda diğer ülkelerin komünist partileriyle yeniden ilişkiler kuruldu. Mao'nun ölümünden sonra Parti başkanlığına Hua Guofeng getirilmişti. 1981'de bu görev Hu Yaobang'a verildi. 1981 yılında Çin Komünist Partisi'ne üye olanların sayısı 35 milyon dolayındaydı. Hu Yaobang 1981'den 1987 yılına kadar Parti'nin lideri olarak kaldı. 1987'de istifa eden Hu Yaobang'ın yerine Zao Ziyang genel sekreterlik görevini üstlendi (17 Ocak 1987). Haziran 1989'da ise, Zao Ziyang, aynı yıl meydana gelen öğrenci olaylarını bastıramadığı gerekçesiyle bütün görevlerinden alındı. Yerine, Jiyang Zemin getirildi.