Anadolu'nun ilk Türk devletlerinden biri. Danişmentliler önceleri Tokat, Amasya ve Sivas çevrelerinde etkinlik gösterdiler. Daha sonra 1071-1178 arasında Sivas, Kayseri ve Malatya'da egemenliklerini sürdürdüler. Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'nun ilk fatihleri arasında adı geçen Melik Danişment Gazinin destansı yaşantısına bağlanan kuruluş yıllarından sonra, Haçlı Seferleri'nde Danişmentoğulları'nın etkinlikleri nedeniyle beylerine Halife tarafından "Melik" unvanı verilmiştir.
Cami, medrese ve kümbetlerden gelen Danişmend mimarîsinin tarzı, daha sonraki Anadolu Selçuklu tarzının öncüsü olmuştur. Tokat, Niksar ve Kayseri'deki medrese ve kümbetler, tuğla işçiliği ve bezemeleriyle dikkat çeker.