Genel olarak elektron tüpleri adı verilen vakumlu elektronik devre elemanlarından ilki olan iki elektrotlu bir düzen. Elektronların boşluktaki hareketlerine ilişkin fizikî özelliklere dayanılarak geliştirilmiştir.
İlk önce vakumlu diyot lambaları bulunmuştur. Vakumlu diyot ideal olarak elektrik akımını bir yönde geçirip diğer yöne doğru geçirmeyen iki uçlu bir eleman olarak kabul edilebilir. Havası boşaltılmış bir cam tüpe yerleştirilmiş anot ve katot denilen iki elektrot ve katodun ısıtılması için bir flamandan ibârettir. Anot genellikle katodu çevreleyen bir silindir şeklinde yapılır. Katot ısıtılıp anodun gerilimi katoda göre pozitif tutulduğunda salınan elektronlar anot tarafından çekilirler. Böylece bir elektrik akımı hâsıl olur. Akacak olan akımın miktarı anot-katot geriliminin değerine bağlıdır.
Yarı iletken devre elemanlarının keşfinden sonra elektron tüplerinin kullanılma alanları gitgide daralmış bulunmaktadır.
Yarı iletken diyot n ve p gibi farklı iki yarı iletken malzemenin bir yüzey boyunca temas ettirilmesi ile meydana getirilmiştir. Elektrikî özellikleri vakumlu diyotla esas olarak aynıdır. Daha dayanıklı ve uzun ömürlü olması, daha hafif ve küçük boyutlu olması, daha az güç harcamaları vakumlu diyot lambaya olan üstünlükleri arasında sayılabilir.
Zener diyot: Zener diyotlar ters gerilim altında (anoduna eksi katoduna artı) kullanılan özel diyodlardır. Diyotlara ters yönde gerilim uygulandığında akım geçirmezler. Fakat bu ters gerilim arttırılırsa belirli bir değerden sonra akım geçmeye başlar. İşte bu noktaya zener (çığ) noktası denir. Bu noktadan sonra zenere uygulanan voltaj artsa da zener üzerindeki voltaj değişmez, akım ise çok hızlı artar. Akım çok artırılırsa zener diyot bozulur. Zener diyodun bu özelliğinden istifâde edilerek akım değişmelerine karşı voltajın sabit kalması istenen yerlerde kullanılırlar. Zener hangi voltajı sabit tutuyorsa o voltajla anılırlar (9 voltluk zener gibi). Zener diyotlar mutlaka ters gerilim altında ve bir dirençle seri bağlı olarak kullanılırlar.
