Endonezya Ülkesi Hakkında Bilgi

(Fr.: İndonésie, İng.: İndonesia), Güney Asya'da devlet. 3.000 kadarı yerleşilmiş olan yaklaşık 13.677 ada ve adacık üzerinde kurulmuştur. Çin, Hindistan, Rusya ve ABD'den sonra dünyanın 5. kalabalık ülkesidir. Başkenti ve en kalabalık kenti, Cava Adası'nda Cakarta'dır (eski adı Batavia, nüfusu 7.829.000). En büyük adalar şunlardır: Cava (132.000 km2), Madura (4.000 km2), Sumatra (473.606 km2), Sulavesi (Celebes) (189.000 km2), İrian Jaya (Yeni Gine Adası'nın Endonezya'ya ait batı yarısı, 421.951 km2), Kalimantan (Borneo'nun Endonezya'ya ait kesimi 539.400 km2), Moluk Adaları (en büyükleri Halmahere, Seram, Buru ve Tanimbar, toplam 74.505 km2), Bali, Belitung, Bangka, Timor, Sumbava, Lombok, En önemli kentler: Surabaya, Bandung, Semarang, Solo, Malang, Ujung Pandang, Yogyakarta, Bogor, Medan, Palembang, Pedang. Resmî dil Bahasa olmakla beraber, 150-200 kadar yerli dil ve lehçe de konuşulur. Pek çok etnik gruptan oluşan nüfusun % 94'ü Müslüman, geri kalanı Hristiyan, Budist vd.dir. 4 milyonu Çinli olmak üzere çok sayıda da Hintli, Arap ve öteki azınlıklar vardır. Ekvatorun iki yanına dağılmış olarak ekvatoral bir iklime sahiptir (çok yağışlı, nemli ve sürekli olarak sıcak; kurak ve yağışlı dönemlerden meydana gelen iki mevsim). Bu adalar hemen bütünüyle dağlıktır. Sismik ve volkanik etkinlik çok kuvvetlidir (1883'te Krakoota Adası'ndaki volkanın püskürmesi, tarihte ün yapmış bir doğal olaydır). Nüfusun dağılışı son derece düzensizdir. İrian, Sumatra ve Borneo'nun iç kesimlerinin çok tenha olmasına karşılık, bazı adalarda, özellikle Cava'da nüfus çok yoğundur. Yeraltı kaynakları ve tarımsal üretim olanaklarıyla zengin bir ülke olmasına ve Güney Asya'da, Doğu ve Batı Asya ile Avustralya arasındaki son derece önemli coğrafî konumuna karşın, ekonomi bakımından gelişmiş bir ülke değildir. Bunun başlıca nedeni, yüzyıllar boyunca koloni yönetimi altında kalmış bulunması ve bağımsızlığını izleyen yıllarda da çok karışık iç ve dış olayların yıpratıcı etkilerine sahne olmasıdır. Ekonomi esas olarak tarıma dayanır. Başlıca tarımsal ürünler: Pirinç, mısır, manyok, tatlı patates, şeker, soya, palmiye yağı, yerfıstığı, kahve, tütün, çay, doğal kauçuktur. Hayvancılık önemli değildir. Endonezya, en çok balık avlanan Asya ülkeleri arasındadır. Yeraltı kaynaklarının başında petrol gelir ve zaten ihracatın değerce % 60'ını oluşturur (1978 üretimi 82 milyon ton). Ayrıca kalay, boksit, demir cevheri, manganez, altın, gümüş üretilir. Bunca kalabalık nüfusuna karşın elektrik üretimi 1971'de 2,4 milyar kws'den ibaretti. Salt deniz ülkesi olduğu hâlde ticaret filosu 1972'de 1 milyon gros tonun altındaydı. 1978'de dış ticareti 11 milyar dolar ihracat ve 6 milyar dolar ithalat olmak üzere 17 milyar dolar kadardı (ihracatta petrolden sonra ikinci sırayı kauçuk alır). 15. yüzyıla kadar birtakım küçük yerli krallıklar tarafından yönetildi. Bu tarihlerde ülkenin ticareti Arap ve Hintlilerin elinde idi. Ülkenin çok tanınmış ve o dönemde son derece değerli bir ticaret maddesi olan baharatı batıya götürüp satıyorlardı. 15. yüzyılda sahneye Portekizliler, 16. yüzyılın sonlarında da Hollandalılar çıktı. Hollandalılar, 1602'de, ülkeye birkaç yüzyıl egemen olacak Doğu Hint Kumpanyası'nı kurdular (bu kumpanya görevlerini 1800'de doğrudan Hollanda Devleti'ne devretti). 1809-1815'te İngilizler, Kuzey Borneo'ya yerleştiler. Hollandalılar, bazen savaş da yaparak ülkedeki egemenliklerini sürdürdüler. 19. yüzyılın ilk yarısında burada, zorunlu tarım işçiliğine dayanan bir işletme yöntemini uyguladılar (Van de Bosch yöntemi). Endonezya'da sömürgeciliğe karşı ilk milliyetçi hareketler 20. yüzyılın ilk yarısında, siyasal partilerin kurulmasıyla başladı. Fakat bu hareketler II. Dünya Savaşı sonuna kadar başarılı bir sonuç vermedi. 1942-1945 Japon işgalinden sonra bağımsızlık girişimleri bütün hızıyla başladı. Federal bir devlet kurularak 1949'da Hollanda yönetimine son verildi. 1950'de 16 devletten meydana gelen federal cumhuriyet yerine tek bir devlet şekli benimsendi. Fakat bu tarihten sonra, bir yandan uluslararası düzeyde ortaya çıkan birçok sorunlar çözülmeye çalışılırken, öte yandan ülkede zaman zaman çok kanlı olaylara yol açan iç savaş ve bunalımlarla uğraşıldı. 1970'lerden beri siyasî alanda görece bir durulmaya tanık olunsa da zaman zaman kanlı olaylar ve yer yer iç çatışmalar eksik olmamaktadır. 1975'te Portekiz'e ait olan Doğu Timor'un işgali ve ülkeye katılmasıyla dış siyasette bir bunalım yaşandı. 1978'de iç karışıklıkları bastırmak amacıyla ordu, yönetimde daha ağırlıklı bir rol oynamaya başladı. 1993 seçimlerinde General Suharte beşinci kez başkan oldu.