Kuduz Hastalığı, et yiyen hayvanların çok kez tükürük bezlerinde bulunan, çoğunlukla salyadan yaraya bulaşan ve beyin iltihabına neden olan hastalıktır. insanlara hayvanlardan geçen bir hastalıktır.
Kuduz; insan ve tüm sıcakkanlı hayvanlarda merkezi sinir sistemini etkileyerek ölüme neden olan, ÖNLENEBİLİR bir viral hastalıktır.
Ülkemizde Kuduza Yakalanma Olasılığı Olan Hayvan Türleri:
* Vahşi Hayvanlar: Kurt, Kır kurdu, Tilki, Çakal, Yaban Kedisi, Kokarca, Gelincik,Yarasa
* Evcil Hayvanlar: Köpek, Kedi, Sığır, Koyun, Keçi, At.
* Sanıldığının aksine sincap, sıçan, fare, hamster gibi kemirgen hayvanlar ve tavşanlar taşıyıcı değildir ve bu hayvanlar tarafından ısırılma bir risk oluşturmaz.
HAYVANLARDA KUDUZ BELİRTİLERİ:
* Başlangıçta hasta hayvanların huyunda değişim gözlenir.
* Uysal hayvanlar huysuzlaşırken, huysuz hayvanlar sakinleşirler.
* Kuduz hayvanlarda genellikle şiddetli ısırma isteği vardır.
* Bunların havayı ısırdıkları gözlenir.
* Işığa ve suya karşı aşırı duyarlılık bulunur.
* Yutkunma güçlüğü, salya akması, kasılmalar gibi belirtiler gözlendikten sonra, bunlarda da felç dönemi başlar.
* Bulgular görülmeye başladıktan sonra, kuduz hayvanlar genellikle 7-10 gün içerisinde ölürler.
Kuduz Hastalığının Bulaşma Şekli:
* Kuduza yakalanmış bir memeli hayvanın (özellikle köpek) ısırması ve yaralaması ile,
* Kuduz hayvanın salyasının sıyrık veya çatlak deriye, göz ağız veya buruna temas etmesiyle,
* Kuduz hayvanın salyası ile bulaşık eşyanın (tasma, yular, dizgin vb.) yaralı deri ile temas etmesi ile,
* Kuduz hayvan tarafından tırnaklanarak meydana gelen yaralanmalar ile, (hayvanın tırnağı kendi salyası ile bulaşıktır.)
* Kuduz hayvanın eti ve sütünün çiğ olarak yenmesi ile,
* Kuduza yakalanmış bir insan ile yakın temasta bulunulması ile bulaşabilir.
Bulaşma Süresi:
Köpek ve kedilerde, belirtiler başlamadan 3-7 gün önce bulaştırıcılık başlar ve hastalık belirtileri olduğu sürece bulaştırıcılık devam eder.
İNSANDAKİ BELİRTİLER
Kuduz bir hayvan tarafından ısırılıp tedavi edilmeyen bir insanda ilk belirtiler kuluçka devrinden sonra ortaya çıkar.
İLK BELİRTİLER
* Ateş
* Baş ağrısı
* İştahsızlık
* Bulantı
* Boğaz ağrısı
* Aşırı halsizlik
* Isırık yerinde hassasiyet ve kaşıntı
* Kuru öksürük
İLERİ BELİRTİLER
* İçine kapanma, her şeyden alınma
* Gözlerinde korku hissi, yüz mimiklerinde değişme, hırçınlaşma,
* Beş duyuya ait hayaller, kavgacılık,
Neden Sudan Korkarlar?
* Yutkunma kaslarında şiddetli ağrı vardır.
* Salyasını yutamayan hastanın ağzı köpürür.
KUDUZ HASTALIĞI TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?
Tedavi Edilmeyen Hastalar
Solunum kaslarının felç olması sebebi ile 7 gün içinde ölür.
TEDAVİ ŞARTLARI
* İnsana sebepsiz saldıran hayvanlar mümkünse yakalanmalıdır.Yakalanan vahşi veya aşısız evcil hayvanlar 10 gün süresince sağlıklı şartlarda izlem altında tutulmalı,bu süre içinde ölürse en kısa zamanda beyin dokusu bir labaratuvara gönderilmelidir.
* Sonuçta kuduz virüsü bulunmazsa saldırıya maruz kalan kişinin tedavisi gerekmez.
* Yakalanamayıp kaçan hayvanlar kuduz kabul edilir ve tedaviyi gerektirir.
ŞÜPHELİ HAYVAN ISIRMASI HALİNDE NE YAPMALISINIZ?
* Isırık yeri bol sabunlu su ile yıkanmalı ve durulanmalıdır.
* Yara yeri tentürdiyot ile de yıkanabilir.
NOT : 1). EN KISA ZAMANDA BİR SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURUN.
Bu tedbirler ısıran ya da ısırılan hayvanların kuduz olma ihtimaline karşı alınan tedbirlerdir.
Isıran hayvan;
10 günlük bir karantinaya alınır,bu periyot esnasında hayvan hastalanır ya da ölürse kuduzun belirtileri bir veteriner hekim tarafından değerlendirilmeli ve kesin teşhis amacıyla beyin dokusu laboratuvara gönderilmelidir.
BULAŞMA SONRASI AŞILAMA
Temas sonrası uygulamada yara bakımı ve kuduz serumu uygulamasından sonra aşılamaya geçilir.
0.
3.
7.
14.
28..
Günde 5 doz uygulanır.
KİMLERE AŞI UYGULANMAZ
* Aşılı hayvan tarafından ısırılma, temas
* Halen sağlam olan bir hayvan tarafından 10 günden önce ısırılmış olan
* Fare gibi diğer kemiriciler tarafından ısırılan
* Soğukkanlı hayvanlar tarafından ısırılan
* Kuduz veya kuduz şüpheli hayvanı besleyen, kan, idrar, dışkısı ile temas eden,etini sütünü pişirerek yiyen
* Kuduz olmayan insan ısırıkları
* Kuduz hastasına rutin bakım uygulayanlar
KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
* Evcil hayvanlar kontrol altında tutulmalı.Özellikle geceleri serbest bırakmamaya çalışın.
* Evde beslediğiniz hayvanların kuduz aşılarını zamanında yaptırın.
* Tanımadığınız hayvanlara yaklaşmayın ve oynamayın.
* Hasta gibi görünen hayvanlara yardım etmek için dokunmayın.
* Ölü hayvanlara yaklaşmayın ve dokunmayın.
* Çevrede başıboş, hasta, garip davranışlar sergileyen veya ölmüş hayvan görüldüğünde ilgili yerler haberdar edilmelidir(belediyeler, muhtarlıklar, Tarım İl ve İlçe Müdürlükleri gibi).
* Aşılı olup olmadığını bilmediğimiz hayvanlarla temasta bulunulmamalıdır.
* Şüpheli ısırıklarda mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
* Evde beslenen etçil hayvanlar mutlaka aşılanmalıdır , veteriner kontrolünde olmalıdır.
* Aşılama programı aksatılmadan uygulanmalıdır.
