Londra Konferansı Hakkında Bilgi

I. İnönü Savaşı'ndan sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, Osmanlı Hükümeti, İngiltere, Fransa, italya ve Yunanistan arasında Londra'da 21 Şubat 1921 - 12 Mart 1921 tarihleri arasında yapılan konferans. İtilâf devletleri, Anadolu'da kurulan yeni Türk Hükümeti'nin bütün cephelerde başarılı bir kurtuluş hareketi yürüttüğünü görünce, Sevr Antlaşması'nda değişiklik yapmaya razı göründüler ve hem Osmanlı Hükümeti'ni, hem Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'ni bunun için Londra'ya çağırdılar. Konferans, 21 Şubat 1921'de toplandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni konferansta Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey başkanlığında bir heyet temsil etti. Osmanlı Hükümeti ise bizzat Sadrazam Tevfik Paşa'nın başkanlığında bir heyet tarafından temsil edildi. Konferansın ilk günkü toplantısına, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti heyeti henüz Paris'te bulunduğu için katılamadı. Bunun üzerine Osmanlı Hükümeti heyeti de, o günkü toplantıya çağrılmadı. İki heyetin temsilcileri konferansa, ancak 23 Şubat 1921 günü katılabildiler. Konferansta İtilâf devletleri, Sevr Antlaşması'nda şu değişikliklerin yapılabileceğini belirttiler: 1) Bağlaşıklar, Sevr Antlaşması'nın şimdiki değiştirilmiş biçimiyle uygulanacağına dair söz verirse, Türkiye'nin Milletler Cemiyeti'ne kabul edilmesini kolaylaştıracaktır. 2) Bağlaşıklar, bazı koşullar altında, Türkiye'nin İstanbul'dan çıkarılacağı tehdidini antlaşmadan çıkarmaya hazırdılar. 3) Boğazlar Komisyonu Başkanlığı Türkiye'ye verilecek, ayrıca Türkiye'nin komisyondaki oyu, birden ikiye çıkarılacaktır. 4) Bağlaşıklar, kapitülâsyonların yerine geçecek adlî reform projesini hazırlamakla görevli komisyona Türkiye'nin de katılmasını kabul edecekler. 5) Türkiye'nin silâhlı kuvvetleri 35.000 kişiye, jandarma kuvvetleri 45.000 kişiye yükseltilebilecektir. 6) Yabancı postaların kaldırılması düşünülecektir. 7) Sevr Antlaşması'nın Kürdistan ve Ermenistan ile ilgili maddeleri yeniden gözden geçirilecektir. 8) İzmir, Türk egemenliğinde kalacak, ancak kentte bir Yunan kuvveti bulunacaktır. İzmir ilinde güvenlik, yabancı subaylar yönetimindeki jandarma tarafından sağlanacaktır. Vali, Hristiyan olacak ve Milletler Cemiyeti tarafından atanacaktır. Bu öneriler karşısında Bekir Sami Bey, Misakı Milli'ye uygun olarak, tüm yabancı güçlerin Türkiye'den çekilmesini ve Türkiye'ye bağımsızlık tanınmasını istedi. İtilâf Devletleri, Sevr Antlaşması'nda başkaca değişikliğe yanaşmadı. Bu nedenle konferans, herhangi bir sonuç alınamadan dağıldı. Bu arada Bekir Sami Bey, Ankara'ya danışmadan Fransızlar ile (11 Mart) İtalyanlar ile (12 Mart) ve İngilizler ile (16 Mart) ayrı ayrı antlaşmalar imzaladı. Ancak, bu antlaşmalar millî çıkarlarımıza aykırı görüldüğünden Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilmedi; dolayısıyla hiçbir zaman yürürlüğe girmedi. Bekir Sami Bey, Dışişleri Bakanlığı'ndan çekilmek zorunda kaldı.