Menkıbe Nedir? Hakkında Bilgi

Övülecek iş, davranış ve nitelik. Arapça aslı menkabe, çoğulu menakıptır. Edebiyat terimi olarak din ulularıyla çeşitli alanlarda kendini göstermiş kişilerin yaşamına, olağanüstü niteliklerine ilişkin öyküye menkıbe, bu öykülerin toplandığı yapıtlara da menakıp kitapları denilmiştir. Menakıpnameler konu edindikleri kişilere göre iki kümede toplanabilir: 1) Din uğrunda savaşan kahramanların yaşam ve serüvenlerinden, olağanüstü güçlerinden söz eden menakıpnameler. 2) Din uluları, ermiş sayılan kişiler, velilerle ilgili menakıpnameler. Halk romanı sayılan bu yapıtlarda destansı nitelikler ağır basmaktadır. Arapça, Farsça yazılmış olanların dışında menakıpnamelerin çoğu halk için, halkın anlayabileceği dille yazılmışlardır. Bu kitaplar genellikle dilden dile dolaşan çoğu olağanüstü olayların söz konusu olan kişinin ölümünden sonra birisi tarafından toplanıp işlenmesiyle oluşturulmuştur. Anlatım biçimi bütünüyle halk hikâyesinin anlatım biçimidir. Olaylarda masal ögeleri egemendir. Anlatılan olağanüstü olaylar genellikle aynıdır. Küçük değişiklikler yapılmıştır. Yalnız kişiler ve yer değişir. Menakıpnameler ikili özellik taşıyan yapıtlardır. Hem bir edebiyat ürünü olarak edebiyat tarihinin malıdır hem de edebiyat tarihi için kaynak niteliği taşırlar. Olağanüstü ögeler ayıklanıp verilen bilgiler tarihî bilgilerle karşılaştırılarak yöntemsel bir biçimde değerlendirilirse dönemin toplumsal, dinî, kültürel görünümünü saptamak olasıdır.