14 Nisan 1955'te Varşova'da SSCB, Bulgaristan, Polonya, Romanya, Çekoslovakya, Macaristan, Arnavutluk ve Demokratik Almanya Cumhuriyeti arasında imzalanan "Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması" çerçevesinde kurulan askerî pakt. 5 Haziran 1955'te yürürlüğe giren antlaşma 20 yıllık süre için yapıldı ve üyelerin karşı çıkmaması durumunda sürenin kendiliğinden onar yıl uzaması kararlaştırıldı. 26 Nisan 1985'te antlaşmanın süresi 20 yıl daha uzatıldı. Amacı, bir ya da birden çok üyesine karşı yapılacak silâhlı saldırı karşısında kolektif bir savunma sağlanması, barış ve güvenliğin korunması olarak açıklandı. En üst politik organı, üye ülkelerin komünist partilerinin birinci sekreterlerinden, devlet başkanlarından, dışişleri ve savunma bakanlarından oluşan "Politik Danışma Komisyonu"dur.
Bu organın "Birleşik Sekreterlik" ve "Sürekli Komisyon" olmak üzere iki alt organı vardır. Bu organlar Moskova'dadır. En üst askerî organıysa "Silâhlı Kuvvetler Birleşik Karargâhı"dır. 1969'da da "Askerî Konsey" ve "Savunma Bakanları Komitesi" olmak üzere iki yeni kurum oluşturuldu. Çin-Sovyet çatışması nedeniyle Arnavutluk 1968'de resmen üyelikten ayrıldı. 1989'da Doğu Avrupa ülkelerindeki rejim değişiklikleri paktın geçerliliğini büyük ölçüde ortadan kaldırdı. Haziran 1990'da Macaristan'da, üye ülkelerin pakttan ayrılarak 10 yıl içinde tarafsız statüye geçmesini öngören yasa onaylandı. Eylül'de Federal Almanya ile birleşme sürecinin sonuna yaklaşan Doğu Almanya pakttan tamamen ayrıldı. NATO'nun Doğu bloku ülkelerindeki karşılığı olan Varşova Paktı askerî kanadının Nisan 1991'de dağılmasından sonra Sovyet kuvvetleri Pakt'ın eski üye ülkelerinden çekildi.
