Yazı Dili Hakkında Bilgi

Bir ülkede konuşulan şive ya da ağızlar içinden yaygınlaşıp egemen olan ortak dilin yazışmalarda kullanılması, okul kitaplarının, bilim ve sanat yapıtlarının bu ortak dille yazılması sonucu ortaya çıkan yazılı dil. Günümüz Türkçesinde İstanbul ağzına dayanan yazılı dil hem ortak dildir, hem de Türk yazı ve edebiyat dilidir. Genelde yazı dili ve edebî dil kavramları eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. Türk yazı dili denildiğinde, ilk yazılı ürünleri 8. yüzyıla uzanan, Asya ve Anadolu'da günümüze değin sayısız yapıt bırakmış bir dil anlaşılır. Günümüze kalabilen en eski yazılı ürünler incelendiğinde, Türk yazı dilinin tarihinin 8. yüzyıldan bir iki bin yıl öncesine götürülebileceği öne sürülmektedir. Söz konusu yazılı belgeler, gelişme evrelerini geride bırakmış bir dilin ürünleridir. Türklerin kullandıkları yazılar konusundaki araştırmalar ve bulgular da bu düşünceyi doğrulamaktadır. Göktürk yazısının kökeni 5. yüzyıla kadar çıkarılabilmektedir. Sözün belli işaretlerle saptanması demek olan yazı, bir işaret sistemini gerektirmekte, bu işaretler harf denilen şekillerle gösterilmektedir. Harflerin tümüyse alfabeyi oluşturmaktadır. Göktürk alfabesinin Türkçedeki bütün sesleri karşılayacak yetkinlikte oluşu, yazının kullanılışının, dolayısıyla yazı dilinin oluşumunun çok eski dönemlere götürülebileceğinin kanıtıdır. Türklerin, tarihleri boyunca değişik yazıları (Göktürk, Sogd, Uygur, Maniney, Brahmi, Arap ve Lâtin alfabesi) kullanmalarına ve bu alfabelerin dayandığı kültürlere bağlı olarak Türk yazı dili de değişiklikler geçirmiştir. Yazı diliyle konuşma dili arasındaki başlıca ayırım, yazılı anlatımda dil kurallarına uymaya özen gösterilmesidir. Yazı dilinde, sözcükler arasındaki anlam ilişkileri, sözdiziminde ve cümlelerde doğruluk, konuşma diline oranla daha çok önem taşır.