Çay hem bir bitkinin, hem de bu bitkinin kurutulmuş yaprakları haşlanarak hazırlanan bir içeceğin adıdır. Çay bitkisi kendi haline bırakıldığında küçük bir ağaç kadar boylanabilir. Ama yapraklarının kolay toplanabilmesi için sürekli budanarak bir çalı boyunda kalması sağlanır. Genellikle yalnızca her dalın tepesindeki tomurcuk ile onun altındaki iki körpe yaprak toplanır. Daha sonra bu yapraklar birkaç aşamalı bir kurutma işleminden geçirilir. Dünyanın pek çok yerinde çay yetiştirilir. Çay en iyi yüksekçe yerlerde yetişir. Hindistan, Çin, Sri Lanka, Japonya ve Türkiye önde gelen çay üreticisi ülkelerdir. Çay bitkisinin yapraklarından ilk kez bir içecek hazırlayanlar Çinliler'dir. Çay daha sonra Asya'daki öbür ülkelere yayıldı; 17 .yüzyılda da Avrupa'ya getirildi. Çay eskiden Çin ve Rusya'da tuğla gibi bloklar halinde satılırdı. Bazen bu çay blokları para yerine de kullanılırdı. Japonya'da çay özel bir törenle içilir. İngiltere'de de geleneksel bir içecektir.
Rize Ticaret Borsasınca derlenen, çay hakkında ilginç bilgilerden bazıları...
* Ülkemizde her 100 kişiden 96'sı çay içiyor. Çay içmeyen yüzde dörtlük kısmı ise bebekler oluşturuyor.
* Ülkemizde günde ortalama 245 milyon bardak çay tüketilirken, bunun yüzde 65'i evlerde, yüzde 13'ü iş yerlerinde, yüzde 11'i misafirlikte, yüzde 5'i kafelerde, yüzde 4'ü kahvehanelerde yüzde 2'si ise okul kantinlerinde tüketiliyor.
* Çayın tarihi milattan önce 2 bin 700'lü yıllara dayanırken, çayı ilk Çinlilerin bulduğu tahmin ediliyor. Avrupa'ya çayın gelişi 17. yüzyıla dayanırken, ülkemizde ise çay tarımının başlaması 1940'lı yıllarda başladı.
* Türkiye'de yaklaşık 76 bin dekar alanda çay tarımı yapılırken, yıllık yaklaşık 250 bin tonluk üretim ile Türkiye çay üretici ülkeler arasında 7. sırada yer alıyor. Türkiye çay tüketimi açısından ise dünyanın en çok çay tüketen 4. ülkesi konumunda.
* Çin, Hindistan ve Sri Lanka gibi ülkelerde çay bitkisi üzerine kar yağmadığı için çay bitkisinde oluşan hastalıklar ve böcekler ile mücadelede kimyasal ilaçlar kullanılıyor. Dünyada çay üreticisi ülkeler arasında çay bitkisi üzerine kar yağan tek ülke Türkiye. Bu nedenle Türk çayında hastalıklar ve haşere oluşmadığından ilaçlama yapılmıyor ve Türk çayı dünyanın en organik çayı olarak kabul ediliyor.
ÇAY SAĞLIK KAYNAĞI
Günlük içecek tüketimimizin önemli bir bölümünü karşıladığımız çay bir çok hastalığa da iyi geliyor. Çay, mide ağrılarına, idrar yolları iltihabına, baş ağrılarına, kalp hastalıklarına ve tümörlere iyi geliyor. Şu anda bilim adamları çayın kalp hastalıkları ve kanser üzerindeki etkilerini araştırıyor. Araştırmacılara göre çay, iyi huylu HDL kolesterolünü yükseltirken, kötü huylu LDL kolesterolünü düşürüyor.
Bunun yanında kalp krizi ve felç olma riski de çay içmeyenlere oranla daha az. 15 yıllık bir araştırma sonucunda günde en az 4 bardak koyu çay içen orta yaş erkeklerde yapılan testlerde kolesterolün düştüğü görülmüştür. Çay kolesterolü düşürür ve antioksidanların vücudumuzdaki bütün hücrelere dağılımını sağlar. Çayda bulunan 'polyphenolaslar' çok güçlüdür. Belki de doğal olarak bulunan en iyi antioksidanlardır.
Vitamin C, vitamin E ve beta-karotenden bile daha güçlüdürler. Çayın kanser önleyici etkisi, ilaçlaştırılmasıyla ilgili deneyler uzun bir süre hayvanlar üzerinde denendikten sonra, şimdi insanlar üzerinde araştırılıyor.
Ohio Yeloda'da çalışan tümör biyolojisti Jersy Jankun, bilgisayar araştırmalarında kanser tümörlerinin oluşumuna neden olan enzimleri araştırmış. En iyi kimyasal bileşimin sizin de tahmin edeceğiniz gibi çayda olduğunu keşfetmiş. Jankun 'Bu kimyasal polifonelin adı EGCG. Görünüşe bakılırsa antikanser aktivitesi gösteriyor. Kanser tümörlerinin çoğalmasını ve büyümesini engelliyor' bilgisini veriyor.
Polifenoslar'a ek olarak çayda florid de var. Bu da dişlerin çürümesini engelliyor. 1986'da yapılan bir araştırmada floroid ve polifenolosun karışımının dişleri asitli yiyeceklerden koruduğu ortaya çıkmış. Bundan sonra çay içtikten sonra dişlerinizi fırçalamaya gerek kalmadı. Çayı içerek veya vücudunuza sürerek güneş çarpmasından korunabilirsiniz.
Yapılan deneylerde farelere UVB ışınlarına çıkmadan çay içirilmiş. Bunların yüzde 80 ve yüzde 85 daha az cilt kanserine yakalandıkları görülmüş. Bunun yanında çay cilt kanseri olmuş kişiler için de çok yararlı.
GÜZEL BİR ÇAY NASIL DEMLENİR ?
Güzel bir çay demlemenin tekniklerini şu şekilde sıralandı: "Çay, nem ve harici kokulardan etkilenmeyecek şekilde kapalı ambalajda muhafaza edilmeli. Çay iyi su ile yapılır. Kireçli, madenli, klorlu su ile çay olmaz Çayın suyu mutlaka yumuşak huylu, kireç sertliğinden uzak, tatlı bir su olmalı. Porselen demlik tercih edilmeli.
Madenî, hele alüminyum demlikte iyi çay olmaz. Demlik önceden ısıtılmalı. Temiz demlik içine beher bardak için bir çay kaşığı dolusu çay konularak ılık su ile yıkanmalı. Su tam kaynama noktasında iken hemen alınıp demliğe aktarılmamalıdır.
Demliğe aktarılırken, kaynamanın durması, 100 C'den birkaç derece aşağı sıcaklıkta olmasına dikkat edilmelidir. Çaydanlıkta kaynar suyun ateşi kısılarak demlik çaydanlığın üzerine oturtulmalı ve dem kaynatılmamalı.
Çayın demlenme süresi 10-15 dakika olmalı, demleme müddeti çayın cinsine ve içenin zevkine göre değişir, aromanın tam elde edilmesi için bu süre Türk çaylarında 25-30 dakikaya kadar çıkartılır. Demlikteki çay çıkartılıp atılmalıdır. Bizde pek adet olmayan bu durum, özellikle içilmeyen demin soğuk çay olarak kullanılmasında tavsiye edilir.
ÇÖPÜNDE BİLE ŞİFA VAR:
Demlenmiş çay atığı ile ayak kokusu, boğaz ağrısı, buzdolabı kokusu, cilt yağlanması, derideki yaralar, el kokusu, göz çapağı, saç yağlanması ve dil ısırılması gibi bir çok sorunun iyileştirilebileceği açıklandı.
çay nedir ilk çay ne zaman içilmiş nasıl yetişir ilk kullanan ülkeler ilginç bilgiler çayla ilgili bilgi çayın tarihçesi iyi çay güzel çay nasıl demlenir çay demlemenin sırları çayın faydaları çayın zararları çay zararlı mı