İç Kesimlerin Bozkır Karasal İklimi (Türkiye'de İklim Tipleri), ders ve çalışma notu

İç Kesimlerin Bozkır Karasal İklimi (Türkiye'de İklim Tipleri)

İÇ KESİMLERİN BOZKIR KARASAL İKLİMİ

        Yazları sıcak ve kurak, kışları sert ve uzun geçer. Sıcaklık koşulları bakımından karasal iklimin, yağış koşulları bakımından bozkır ikliminin özelliklerini taşıyan bu iklim tipi ülkemizin iç kesimlerinde İç Anadolu‘da, İç Batı Anadolu’da, Göller Yöresinde ve Güneydoğu Anadolu’ da egemendir. Yağış ve sıcaklık koşullarının özelliklerine göre bu iklim tipi sözü edilen bölgelerde farklılıklar gösterir.

 

       İç Anadolu Bölgesi’nin Tuz Gölü çevresinde yağışların azlığıyla dikkati çeken Bozkır iklimi egemendir. Bu kesimde yıllık ortalama sıcaklık yaklaşık 11 °C dir. En soğuk ayın (ocak) ortalama sıcaklığın –0,3 °C dir, en sıcak ayın (Temmuz ya da Ağustos) ortalama sıcaklığı 21-22 °C arasındadır. Yazın 30 °C nin üstüne çıkan sıcaklıklar kışın sık sık –5 °C nin altına iner. Şimdiye kadar saptanan en düşük sıcaklık değeri –28,8 °C dir. (Konya) en yüksek sıcaklık değeri 40 C ‘ (Konya). Yıllık ortalama yağış tutarı 300-350 mm arasındadır. Yağış maksimumu kışa, minimumu yaza rastlar. Sonbahar yağışları, kış yağışlarının yarısı kadardır. Yaz yağışları ise, Akdeniz bölgesine oranla daha fazladır. Ülkemiz de yağışlı günler sayısının en az olduğu yer İç Anadolu Bölgesinin bu kesimidir.(60-75 gün) Kapalı gün sayısı Ege ve Akdeniz Bölgesinden daha fazladır. Bağıl nem oranı %60-64 rüzgâr yönü genellikle Kuzey ve Kuzeydoğu’dur. Bu kesimden çevreye doğru gidildikçe Bozkır iklimi özelliğinin azaldığı, karasal etkilerin arttığı görülür. Yağışlarda az da olsa artışlar, sıcaklıklarda ise düşüşler başlar. d e r s i m i z . c o m Tuz gölünün çevresinde aylık ortalama sıcaklıklar 0 °C nin altına inmemesine karşın, İç Anadolu’nun kenar bölgelerinde ortalama sıcaklıklar, ocak ayında 0 °C nin altına iner. Şimdiye kadar ölçülen en düşük ve en yüksek sıcaklık değerleri de, Tuz gölü çevresindeki yerlere oranla kenar bölgelerde daha fazladır. Kenar bölgelerde saptanan en düşük sıcaklık değerleri -34,6 °C (Sivas) en yüksek sıcaklık değerleri  -40,7 °C dir(Kayseri) İç Anadolu ya oranla daha dağlık ve engebeli olan ve ortalama yükseltisi 800-1000 m arasında değişen İç Batı Anadolu’da bu iklim, yağışların fazlalığıyla kendini belli eder. Geniş yer kaplayan yüksek düzlükler ve tepeler gerek Ege Bölgesinde, gerekse İç Anadolu bölgesinde daha çok yağış alır. Yıllık ortalama sıcaklık 10-12 °C dir. En soğuk ay (ocak) ortalama sıcaklığı 0 °C (-2 °C), en sıcak ay (Temmuz) ortalama sıcaklığı 20-23 °C arasındadır. Yaz mevsiminde 30 °C nin üstüne çıkan sıcaklıklar, kış mevsiminde sık sık –10 °C nin altına iner. İç Batı Anadolu’da şimdiye kadar saptanan en yüksek sıcaklık değeri 39,8 °C (Uşak), en düşük sıcaklık değeri  -28,1 °C dir (Kütahya). Yıllık ortalama yağış tutarı 450-550 mm arasındadır. Yağış değerleri çevredeki dağlık alanlara doğru artar. Yağış maksimumu ilkbahar ya da kış, minimumu yaz mevsimine rastlar. Yaz yağışları Ege ve Akdeniz bölgesinden daha yüksektir.

 

         İç Anadolu’nun güney batı kesiminde yer alan ve ortalama yükseltisi 800-900 m arasında değişen Göller Yöresinde, İç Batı Anadolu iklimi ile Akdeniz iklimi arasında bir geçiş iklim tipi görülür. Yörenin güney kesiminde yükselen ve 2500 m’yi aşan dağlar, nemli deniz etkisinin iç kısımlara sokulmasına engel olur. Yıllık ortalama sıcaklık 11-13 °C dir.  Bu değer Akdeniz bölgesinde saptananlardan düşük, İç Anadolu’da saptananlardan yüksektir.  En soğuk ayın (ocak) ortalama sıcaklığı 1-3 °C, en sıcak ayın (temmuz-ağustos) ortalama sıcaklığı 22-24 °C arasındadır. Yörede yazın zaman zaman 40 °C ye yaklaşan sıcaklıklar, kışın  -5 °C nin altına iner. Şimdiye kadar saptanan en düşük sıcaklık değeri  -22,9 C’ (Beyşehir) , en yüksek sıcaklık değeri 39,6 °C dir (Burdur) yağış maksimumu kış, minimumu yaz mevsimine rastlar. Yaz kuraklığı Akdeniz bölgesinden daha hafiftir. Kış mevsiminde sık sık kar yağar.  Bu özelliğiyle yöre, Akdeniz ikliminden ayrılır. Göller Yöresinde yağışlı gün sayısı, Ege ve Akdeniz bölgesinden fazladır. Bağıl nem oranı yaklaşık %57-63 arasındadır. Rüzgâr yönü genellikle güneydoğu ve kuzeydoğudur. Güneydoğu Anadolu bölgesinin alçak kesimlerinde (Urfa ve çevresi) Bozkır iklimi, yüksek yayla düzlüklerinde de karasal iklim egemendir.

 

       Bölgede yazlar çok sıcak ve kurak, kışlarda Doğu Anadolu ya oranla daha soğuk geçer yıllık ortalama sıcaklık 14-18 °C dir. En soğuk ayın (Ocak) ortalama sıcaklığı 1-5 °C, en sıcak ayın ortalama sıcaklığı 27-31 °C arasındadır. Yazın zaman zaman sıcaklıkların 45 °C nin üstüne çıktığı görülür. Bölgede şimdiye kadar saptanan en düşük sıcaklık değeri  -12,4 °C dir (Urfa). Yıllık ortalama yağış 450-750 mm arasındadır. Yağış maksimumu kış, minumumu yaz mevsimine rastlar. Yaz kuraklıkları Akdeniz bölgesinde olduğu gibi belirgin ve uzun, yaz yağışları da yine bu bölgedeki gibi düşüktür. Kuzey-Kuzeydoğudaki yüksek alanlarda ve Doğuda Mardin-Midyat eşiğinde artan yağışlar orta kesimindeki düzlüklerde azalır. Yağışlı günlerin sayısı, Akdeniz ve Ege kıyılarında olduğu gibi 80-90 gün arasındadır. Türkiye’deki bağıl nem bakımından en düşük değerler (Siirt % 50,Urfa % 48,Diyarbakır %53 ) bu bölgede görünür. Rüzgâr yönü genellikle Güneybatı, Kuzeydoğu ve Kuzey’dir.

dersimiz.com

İç Kesimler Bozkır Karasal İklimi Türkiye'de İklim Tipleri Anadolu sosyal bilgiler ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım