Besinlerin Sindirimi(Sindirim Sistemi), ders ve çalışma notu

Besinlerin Sindirimi(Sindirim Sistemi)

B. BESİNLERİN SİNDİRİMİ

Besinler Vücudumuzda Nasıl Taşınır ? : Büyüyebilmek ve vücudumuzun sağlıklı çalışmasını sağlayacak enerjiyi üretebilmek için besleniriz. Enerji vücudumuzun her yerinde üretilir: Parmak uçlarımızdan kafamıza kadar... Bu nedenle besinlerin vücudumuzun her yerine taşınması gerekir. Besin, kan aracılığı ile vücudumuzun her noktasına ulaşır.

Besinlerin kana karışabilmesi için çok küçük parçalara ayrılması gerekir. Bu işle görevli organlar, besinleri çeşitli işlemlerden geçirerek kana karışabilecek hâle getirir.

Sindirim : Karbonhidrat, yağ ve protein gibi besinlerin kana karışabilecek hâle gelmesine sindirim denir. Bu işi sindirimde görevli yapı ve organlar gerçekleştirir. Sindirimi doğrudan gerçekleştiren organlar sindirim kanalı adı altında incelenir. Diğerleri ise sindirime yardımcı organlar olarak adlandırılır.

Sindirim Kanalı

Ağız: Ağzımızın içerisinde dil ve dişler vardır.

Dişler, koparıp parçalar ve öğütür.

Tükürük, besinleri ıslatıp kayganlaştırarak kolay yutulmasını sağlar. Ayrıca tükürük bazı besinlerin sindirimini çiğnenirken başlatır.

Dil, besinlerin çiğnenmesine ve yutulmasına yardımcı olur. Yediklerimizi yutağa doğru iterek yutulmasını sağlar. Ayrıca besinlerin tadını da dilimizle alırız.

Yutak: Ağızdan sonra gelen boşluktur. Ağızdan gelen lokmaları yemek borusuna iletir. Yutak aynı zamanda soluduğumuz havayı soluk borusuna iletir. Bu anlamda yutak, hava ve besin trafiğini kontrol eder.

Yemek Borusu: Yutaktan mideye kadar uzanır. 20 - 25 cm uzunluğundadır. Özel hareketlerle besinleri mideye taşır.

Mide: Karın boşluğunun üst bölümünde yer alır. Yediğimiz besinler bir süre midede kalır yani mide bir süre besinleri depolar. Kasılıp gevşeme hareketleri yaparak besinleri bulamaç hâline (çorba kıvamı) getirir.

Mide tarafından salgılanan yakıcı ve eritici özelliğe sahip mide öz suyu da besinlerin ezilip bulamaç hâline gelmesine yardımcı olur. Ayrıca besinlerle midemize gelen mikropları öldürür. Çorba kıvamındaki bu karışımı mide, ince bağırsağa gönderir.

İnce Bağırsak Karın boşluğunda yer alır. Değişik salgıların etkisiyle besinler ince bağırsakta emilecek duruma gelir. iyice parçalanan besinler burada kana geçer. Besinlerin yararlı kısımları emilince geriye kalan kısım kalın bağırsağa gönderilir.

Kalın Bağırsak: İnce bağırsakta emilmeyen, işe yaramayan artık maddeler kalın bağırsağa gönderilir. Bu posanın içinde kalan su ve mineraller kalın bağırsakta emilerek kana karışır. Geriye kalan katı hâldeki maddeler d>şk> olarak anüsten atılır.

Adım Adım Sindirim Olayı

1. Besinler, dişler tarafından parçalanarak öğütülür. Tükürük salgısı ile ıslanır, kayganlaşır, yutulacak hâle gelir. Dil ile yutağa doğru itilir.

2. Yutakta, gırtlak kapağı soluk borusunu kapatarak lokmanın yemek borusuna geçmesini sağlar.

3. Besinler buradan yavaş yavaş iner. Mide kapağı açılınca da mideye girer.

4. Kasılıp gevşeyerek ve salgıladığı mide öz suyu ile besinleri bulamaç hâline getirir. Besinler mide çıkış kapısından ince bağırsağa geçer.

5. Çeşitli salgılarla besinler kana karışacak hale gelir, ince bağırsakta ilerlerken besinlerin yararlı kısımları emilerek kana karışır.

6. Posa olan maddelerde kalan su ve minareller kalın bağırsakta emilerek kana geçer, iyice katılaşan posa anüsten dışkı olarak dışarı atılır.

Not: Sindirim, ağızda başlayıp anüste son bulan bir süreçtir.

Sindirime Yardımcı Organlar

Karaciğer ve pankreas sindirici enzimlerle besinlerin sindirimine yardımcı olur. Bu organlar salgılarını ince bağırsağa boşaltarak besinlerin emilimini sağlar.

Sindirim Yapı ve Organlarının Sağlığı

Mide rahatsızlıkları ve sindirim bozukluklarını önlemek için aşağıdaki hususlara dikkat etmeliyiz.

▪               Sigara ve alkol kullanmamak

▪               Çok acı ve çok ekşi yememek

▪               Çok soğuk ya da çok sıcak yeme ve içmeden sakınmak

▪               Besinleri iyice temizlemek, bayat yiyecekler yememek

▪               Asitli içecekler içmemek

notbak.com

Besinlerin Sindirimi Sindirim Sistemi fen ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım sindirime yardımcı organlar Sindirim Kanalını Oluşturan Organlar sindirim olayı nasıl gerçekleşir