DNA Molekülü Kendisini Nasıl Eşler?, ders ve çalışma notu

DNA Molekülü Kendisini Nasıl Eşler?

DNA KENDİSİNİ NASIL EŞLER?

Pek çok canlının tek bir hücre ile yaşama başladığını daha önce öğrenmiştiniz. Peki, nasıl oluyor da; kavak ağacında, köpek balığında veya yetişkin bir insanda trilyonlarca hücre bulunabiliyor?

İlk hücre belirli bir büyüklüğe ulaştığında canlıyı oluşturmak için kendiliğinden büyümeye başlar ve sürekli bölünerek çoğalır. Hücre bölünürken DNA'nın karşılıklı zincirleri bir fermuar gibi boydan boya açılır. Yani DNA' yı oluşturan nükleotid zincirleriiki parçaya ayrılır. Her bir nükleotid zincirinin açıkta kalan uçlarına çekirdek sıvısında serbest halde bulunan nükleotidler gelir. Adenin nükleotidle timin nükleotid, guanin nükleotidle sitozin nükleotid eşleşir ve DNA kendini kopyalamış olur. Böylece ilk hücrenin DNA bilgileri yeni hücrelere aynen aktarılır.

 

DNA molekülü kendini eşlerken bazı hatalar oluşabilir. Bu hatalar canlılarda farklı genetik özellikler ortaya çıkarır. Radyasyon, yüksek sıcaklık ve bazı kimyasal maddeler DNA'nın yapısında ve kromozom sayısında ani değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler mutasyon olarak adlandırılır. Mutasyonlar hem vücut hücrelerini hem de üreme hücrelerini etkiler. Üreme hücrelerinde gerçekleşen mutasyonlar yavru canlıyı etkiler. Mutasyonlar canlı için yararlı olacağı gibi zararlı da olabilir.

 

2. Dünya Savaşı'nda Hiroşima ve Nagazaki' ye atom bombası atıldıktan sonra pek çok çocuğun özürlü doğması, tarım ilaçlarının aşırı kullanılması sonucu meyve sineklerinin kanatlarını kaybetmesi, zararlı mutasyonlara örnektir. Aynı zamanda albinoluk, hemofili, orak hücreli anemi, down sendromu gibi pek çok rahatsızlığın sebebi de mutasyondur.Mutasyona uğrayan bazı bitkilerin normalden daha büyük olması veya tohum sayısındaki fazlalıklar ise yararlı mutasyonlara örnektir.

 

Güneş altında fazla kaldığınızda teninizin bronzlaştığını, spor yaptığında kaslarınızın geliştiğini fark etmişsinizdir. Bu örneklerde olduğu gibi ışık şiddeti, nem, beslenme, sıcaklık gibi çevresel etkenlerle canlıda oluşan kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir. Değişme canlının vücut hücrelerinde olduğu içi döllere aktarılmaz. Ortam şartları eski haline döndüklerinde canlıdaki değişimler sona erer. Kış aylarında bronzlaşma ortadan kalkar, spor yapmadığınızda kas gücünüz zayıflar.

Çuha çiçeğinin yüksek ışıkta kırmızı, düşük ışıkta beyaz açması, polen ile beslenen arı larvasını işçi, arı sütü ile beslenen arı larvasını kraliçe arı olması, çekirgelerin 16 santigrat derecede beneksiz, 25 santigrat derece e geliştiğinde benekli olması, aynı tür bitkilerden ovada yetişeni uzun, dağda yetişenin kısa olması modifikasyona örnektir.

dersimiz.com

DNA Molekülü Kendisini Nasıl Eşler fen ders notu fen bilimleri konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım modifikasyon