Dolaşım Sistemi - 2
Dolaşım sistemi ve bu sistemi oluşturan organların yapıları ve görevleriHücrelerde gerçekleşen canlılık olayları için gerekli maddelerin hücrelere iletilmesini,hücrelerde oluşan atık maddelerin dışarıya atılmasını sağlayan sisteme dolaşım sistemi denir.
* Kan
* Kalp
* Kan damarları
* Lenf damarları
* Lenflerden oluşmuştur.
Kanın yapısı ve görevleri:
Kanın görevleri:
Taşıma sıvısı olan kan bu özelliğine göre :
1. Akciğerlerden aldığı oksijeni vücut hücrelerine taşır.
2. Sindirim organlarından aldığı besin maddelerini tüm vücut hücrelerine ulaştırır.
3. Hücrelerde oluşan atıkları akciğer,böbrek ve deriye taşır.
4. Endokrin bezlerin hormonlarını,ilgili(hedef) organlara ulaştırır.
Normal etkinliklerini sürdürebilmeleri için hücrelere uygun ortam sağlar. Buna göre kan :
1. Vücudun su dengesini düzenler.
2. Hücre ve doku sıvılarının mineral yoğunluğunu düzenler.
3. Vücut sıcaklığının,sabit kalmasını sağlar.
Kan hücrelerinden akyuvarlar, vücuda giren zararlı maddeleri etkisiz hale getirir. Bu amaçla kan :
1. Vücuda giren yabancı maddeleri fagositozla ortadan kaldırır.
2. Lökositlerin ürettiği antikorlar zararlı mikroorganizmaları etkisiz duruma getirir.
Akyuvarlar(lökositler):
Kan pulcukları(trombositler):
Kan grupları:
Buna göre; (A) kan grubu insanın kanında beta çökelticisi, (B) kan grubu insanın kanında alfa çökelticisi vardır. (A) kan grubundan insana (B) kan grubu kan verilirse beta çökelticisi madde verilen kanın alyuvarlarına yapışarak çökeltir. Böylece damarlar tıkanarak insanın ölümüne neden olur.
(AB) kan grubu insanın plazmasında çökeltici madde yoktur. Bu nedenle AB kan grubuna sahip kişiler her kan grubundan kan alabilir. Bu nedenle (AB) kan grubuna genel alıcı denir. (0) kan grubunun plazmasında hem alfa hem de beta çökelticisi vardır. (0) kan grubu diğer kan gruplarına kan verebilir. Fakat sadece kendi kan grubundan kan alabilir. (0) grubuna da genel verici denilmektedir.
Yukarıda bahsettiğimiz proteinlerden başka kanda Rh faktörü de tespit edilmiştir. Rh antijeni bulunduranlar Rh (+) pozitif, bulundurmayanlar Rh (-) negatif kan grubundandır. Kan gruplarının yanında Rh faktörü de bilinmelidir. Rh (+) pozitif, Rh (-) negatife kan verecek olursa alyuvarlar çökerek ölüme neden olabilir.
Rh (+) erkekle, Rh (-) kadın evlenir, çocukları da Rh (+) kan grubundan olursa kan uyuşmazlığı (eritroblastosis fetalis) görülür. Böyle gebelikten doğacak çocuk kanı Rh (-) kanla değiştirilerek yaşatılabilir. İlk çocukta tehlike olmayabilir. Fakat daha sonraki gebeliklerde düşük tehlikesi ve doğacak çocuklarda sakatlık görülebilir.
Dolaşım Sistemi Organlarının Yapısı
İnsan kalbi dört odacıklıdır.Üsttekiler kulakçık, alttakiler karıncıktır. Kulakçıklarla karıncıklar arasında kapakçıklar vardır. Bu kapakçıklar, kanın kulakçıklardan karıncıklara geçmesine izin verirler. Ancak karıncıktan kulakçıklara gitmesine engel olurlar.Kan bu damarlar ile gerekli yerlere gönderilir. Kalbin sol odacıklarında temiz kan, sağ odacıklarında kirli kan bulunur. Kan kalbe, kulakçıklara açılan büyük toplardamarlardan gelir. Kalp kasılıp gevşeme hareketi yapar. Kuvvetli kaslardan yapılmış karıncıklar kasıldığı zaman, içlerindeki kanı atardamarlara iter. Bu kasılma hareketinden kalp sesi oluşur. Karıncıklar gevşerken kulakçıklardaki kanı emer. Kulakçıklar da toplardamarlardan kan çeker. Kalp kası çizgili kastır. Fakat isteğimiz dışında çalışır. Kalp, insanlarda normal olarak dakikada 72-80 kez kasılır ve gevşer.
Atardamarlar:Kalpten kanı organlara taşıyan damarlardır. Aort atardamarı ile akciğer atardamarı en büyük atardamarlardandır. Aort sol karıncıktan çıkarak temiz kanı vücuda taşır. Akciğer atardamarı sağ karıncıktan çıkar, kirli kanı temizlenmek üzere akciğerlere taşır. Atardamar duvarları diğer damarlara göre çok kalındır.
Toplardamarlar:
akışına izin verir; fakat geri dönüşüne izin vermezler. Toplardamarlar kalbin kulakçıklarına açılırlar. Alt ve üst toplardamar vücutta kirlenen kanı, kalbin sağ kulakçığına taşır. Akciğer toplardamarı, akciğerlerde temizlenen kanı kalbin sol kulakçığına getirir.
Kılcal Damarlar:
Kan plazmasının bir kısmı kılcal damarlardan dışarı sızar. Hücrelerin çevresine yayılan bu sıvı, özel bir damar sistemiyle toplanarak tekrar dolaşıma katılır. Renksiz olan bu sıvıya akkan veya lenf denir.
Kalbin sol karıncığından aort atardamarı ile çıkan temiz kan,bütün vücudu dağılır. Kan içindeki oksijen ve besin,kılcal damarlarla doku ve hücrelere taşınır. Kandaki karbondioksit ve atık maddeler kana geçer. Kirli kan,kılcal damarlarla toplardamarlarda toplanır. Toplardamarlar,kirli kanı kalbin sağ kulakçığına getirir. Temiz kanın vücuda dağılıp kirli kan halinde kalbe dönmesi büyük kan dolaşımıdır.
Kirli kan sağ kulakçıktan,sağ karıncığa geçer. Kan sağ karıncıktan akciğer atardamarı ile akciğerlere gider. Akciğerlerde karbondioksit bırakılır ve oksijen alınır. Oksijence zengin kan,akciğerlerden akciğer toplardamarı ile kalbin sol kulakçığına döner. Kirli kanın temizlendiği dolaşım küçük dolaşımdır.
Nabız: Kalbin her kasılışında,kanın atardamarlardaki vuruş etkisine nabız denir.
Tansiyon: Kalbin pompaladığı kanın atardamarların iç yüzeyine yaptığı basınca tansiyon denir.
Hemofili : Kanın pıhtılaşmamasıdır.
Kansızlık(Anemi): Kandaki alyuvarların az olmasıdır.Kandaki oksijen taşıma kapasitesi düşer.
Hemoroit: Kalın bağısağın son kısmında ve anüste,toplardamarların genişlemesi sonucu oluşur.
Varis: Toplardamarların genişlemesi sonucu oluşur.
Lösemi (Kan kanseri) : İnsanlarda alyuvarların gereğinden fazla çoğalması ve hücre yapısının bozulması ile oluşur.
Bürger: Kol ve bacaklarda ki atardamarların iltihaplanması ve tıkanması ile oluşur.
Damar sertliği: Esnek olan atardamar çeperlerinde yağ ve kalsiyum tuzlarının birikmesiyle atardamarlar esnekliğini kaybeder.
Editör 3
Dolaşım Sistemi Kanın görevleri Kan grupları Dolaşım siteminin sağlığı ders notu konu özeti çalışma notları Kanın yapısı ve görevleri özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Dolaşım sistemini oluşturan organların yapıları ve görevleri
Benzer Fen Bilimleri Ders Notları
- Gregor Mendel ve Kalıtımla İlgili Temel Kavramlar
- Vitaminler ve Bu Vitaminlerin Görevleri Nelerdir?
- Besin Zinciri
- Mikroskobik Canlılar
- Sindirim Sistemi Organları ve Görevleri
- Basit Makineler ve Makaralar
- + Ders Notları Ekleyin
- Ders Notları Ana Sayfa
Dolaşım Sistemi - 2 Hakkında Yorum Yazın...
Dolaşım Sistemi - 2 Hakkında Yazılan Yorumlar
Henüz Yorum Yazılmamış.
İlk Yorumu Siz Yazabilirsiniz.