Dolaşım Sistemi, ders ve çalışma notu

Dolaşım Sistemi

Vücudumuzdaki bir çok yapının yaşayabilmesi için oksijen ve besine ihtiyacı vardır. Vücudumuz için gerekli olan maddeleri organlara taşıyan organlardaki atık maddeleri atılmak üzere görevli organlara taşıyan  sisteme DOLAŞIM SİSTEMİ   denir.

Dolaşımda görevli organ ve dokular

1. Kan

2. Damarlar

3. Kalp

KAN : Organlarımıza  besin ve oksijenin taşınmasını sağlayan kırmızı renkli sıvıya  Kan denir. Kan zehirli maddeleri de ilgili organlara iletir. Vücudumuzda kan akışı olmazsa  yaşayamayız.

Kanın Görevleri:  Oksijeni  tüm vücuda ,karbondioksidi  akciğerlere taşır. Vücut ısısını ayarlar.Vücudu tüm hastalıklara karşı korur.Vücut ısısını ayarlar,hormonların ve gerekli besinlerin gerekli yerlere taşınmasını  sağlar. Temiz kan kırmızı ,kirli kan mavi renkle gösterilir.

DAMARLAR : Damarlarımız  esneyebilen özel kaslardan yapılmıştır ve boru şeklindedir.Değişik uzunlukta ve kalınlıktadır. Hayat sıvımız olan kan,  damarların içinde tüm vücudumuzu dolanır. *Sanki su borusu gibi kanın vücutta dolaşımını sağlar.

Damarlar üç gruba ayrılır.    

1- Atardamarlar  

2- Toplardamarlar   

3- Kılcal damarlar

A) Atardamarlar Kalbimizdeki  temiz kanı vücudumuzun değişik organ ve yapılarına  taşır.

B) Toplardamar  Vücudumuzun  değişik organ ve yapılarındaki kirli kanı kalbimize taşır.

C) Kılcal damarlar:Atar ve toplar damarlar arsında yer alan ince damarlardır. Vücudumuzu bir ağ gibi sarar.Kılcal damarları uç uca ekleyebilseydik Dünya'nın çevresini iki buçuk kez dolanırdı. 

KALP : Kalbimizin en önemli özelliği hiç durmadan çalışabilmesidir. Göğüs kafesi içinde iki akciğer arasına yerleşmiş bir organdır.  Şekli sivri ucu aşağı doğru olan bir koniye benzer yaklaşık olarak yumruğumuz büyüklüğündedir. Kal, anne karnında iken çalışmaya başlar.

Kırmızı kaslardan yapılmış olup isteğimiz dışında çalışır.Hiç bir zaman  kas yorgunluğu çekmeyen özel bir kaslardan oluşmuştur. Kalp üstte iki kulakçık altta iki karıncık olmak üzere dört odacıktır.

Kalbin sol tarafında temiz kan ,sağ tarafında kirli kan bulunur. Kalbin değişen koşullara göre gerektiği kadar kan pompalaması çok önemlidir. Kalp uyku sırasında saatte yaklaşık 340litre kan pompolarken, koşarken saatte  yaklaşık  2270 litre kan pompalar.

ÖZETLE; Kalp kasılıp gevşeme hareketi ile kanı damarlar içerisine pompalar.Damarlar içinde pompalanan kan  organlara kadar gider. Madde alışverişine uğrayan kan,gene damarlar aracılı-ğıyla kalbe ,sonra da temizlenmek için akciğere gider.Akciğerde temizlenen  kan damarlarla tekrar kalbe getirilir tekrar dolaşıma başlar.

Kan  dolaşımı sağlığı sağlığını en çok etkileyenler sigara,alkol ve hava kirliliğidir.

HİV virüsü kan hastalıklarından birisidir. Ayrıca sarılık, lösemi(kan kanseri), anemi, hemofili de birer kan hastalığıdır.

Kalbimiz her kasıldığında tüm atardamarlarda kan, dalgalanarak hareket eder. Bu  dalgalanmalardan  her  birine NABIZ  denir. Kalbin her atışı bir nabızdır.

İnsanın nabzı atmıyorsa kalp durmuş demektir. Çocuklarda  dakikada 110-130 yetişkinlerde 60-90 arasında kalp atışı yani nabız vardır.Kalbimiz her zaman aynı hızda çalışmaz.  Uyurken, dinlenirken, otururken nabız sayısı azalır. Yorucu iş yaparken, spor yaparken, korktuğumuzda, kızdığımızda ,ateşli hastalıklarda , yemeklerden sonra nabız sayımız artar.

Nabız sayısını ölçmeye nabız alma denir. Nabız, vücudumuzun bir çok yerinden alınabilir .Bunlardan  en iyi ve en çok nabız alınan yer kollarımızın bileklerine yakın olan yeridir.Burada damarlar deriye çok yakın yerden  geçer. Boynumuzdaki damarlardan nabız gözlenir ancak alınmaz. Çünkü bu damarların üzerine bastırılması doğru değildir. Nabzımızı en iyi şekilde dinleyebilmemizi sağlayan  alet STETOSKOP tur. Bu cihazla kalbimizin sesini daha net dinleyebiliriz.Kalp damar sağlığımız için düzenli egzersiz yapmalıyız. Dengeli ve düzenli beslenmeliyiz.    

Editör

dolaşım sistemi ders notu konu özeti ders anlatımı Dolaşımda görevli organ ve dokular nabız nedir stetoskop nedir