Duygular (Psikoloji), ders ve çalışma notu

Duygular (Psikoloji)

DUYGULAR

Günlük yaşamımızda duyguların önemli bir yeri vardır. Çünkü yaşamımızın büyük bölümü duygularımızın etkisi altında geçer. Duygu denildiğinde iç dünyamızdaki bazı deneyimler anlaşılır.

 Bazı duygularımız; sevinç, üzüntü, korku, kaygı, neşe, umut, mutluluk, öfke, haz vb.

 

Duygu 6 bileşenden oluşur. (başka bir deyişle 6 faklı bakış açısından değerlendirilebilir.)

1-Duygu bir genel uyarılmışlık halidir.

2-Duygu bir his bir deneyimdir.

3-Duygu bir bilişsel bir değerlendirmedir.

4-Duygular belli davranış kalıplarına neden olur.

5-Duygular nelere yaklaşıp, nelerden uzaklaşacağımızı belirleyen güdüleyici durumlardır.

6-Duygular sözel olarak veya mimik ve jestlerle ifade edilir.

 

Duygular ve Genel Uyarılmışlık Hali

Genel uyarılmışlık: Tetikte oluş, uyanıklık düzeyi, kas gerilimi ve beynin elektriksel faaliyetleriyle belirlenen hal.

Beynin elektriksel faaliyetleri ölçülebilir ve bununla genel uyarılmışlık halleri insanda ölçülebilir. Örneğin derin uyku genel uyarılmışlığın en düşük halidir, en yüksek hali ise, dikkatlilik ve tetikte olmadır. (Ör: köpekten korkan birinin aniden köpekle karşılaşması durumunda genel uyarılmışlık düzeyi yükselir.)

Genel uyarılmışlığın en yüksek olduğu tetikte olma durumunda ( ör: korku) bazı fizyolojik durumlar ortaya çıkar. (s 76 oku)   Bu durumda sempatik sinir sistemi devreye girip çalışır, rahatlama durumunda para-sempatik sistem devrededir.

Genel uyarılmışlık halinin yüksek olduğu durumun uzun sürmesi ( öfke ,kaygı, korku vb. ) başka bir deyişle sempatik sinir sisteminin uzun süre devrede olması organ ve sistemlerde hasara, insanda hastalıklara neden olur.

 

Psikolojide incelenebilen duygu çeşitleri; Haz, korku, kaygı, öfke

Birçok duygumuzu ifade edebiliyorken psikoloji bilimi bunların hepsini ele alıp inceleyemez. Çünkü bunların hepsi gözlenebilmiş veya ölçülebilmiş değildir. dersimiz.com

Haz: Bir dürtü ya da güdüyle ilgili hedefe ulaşıldığında duyulan histir. Yaşa bağlı değişiklikler görülür. Ör: bir oyuncak çocuk için haz verirken büyük bir insan için bir başarı haz verebilir.

Korku: Olumsuz duyguların başında gelir. Doğuştan mıdır? Deneyimler sonucu mu oluşur?

 

Korkular nasıl ortaya çıkar?

Travmatik yaşantı: Çocuğu köpek ısırmışsa köpeklerden korkar veya kaza geçiren kişi uzun yolculuk yapmakta korkabilir.

Klasik koşullanma: Tavşan örneği

Genelleme: Çocuk beyaz tavşandan korkmuş ise ona benzeyen beyaz kediden de korkabilir. Beyaz önlük giyen dişçiden korkan çocuk beyaz önlüklü market çalışanından da korkabilir.

Taklit: Çocuk çevresindeki insanları taklit eder. Annesi örümcekten korkuyorsa o da korkar.

Yaşantılar: Anlatılanlar, televizyonda izledikleri, öyküler vb korkuya neden olur.

 

Kaygı: Bir huzursuzluk hissidir. Korkuda neden bellidir fakat kaygı nedeni belli olmayan belli belirsiz bir korkudur. Kişi nedeni belli olmayan bir olumsuzluk beklentisi içindedir. Kaygının nedenleri:

Bilinçaltına itilmiş korkular: Gelişimin erken dönemlerinde olmuş olan olaylar hatırlanmaz, ilerde bilinmeyen kaygılar ortaya çıkar (ör: kapalı alanlarda duyulan sıkıntı gibi )

Genelleme: Tavşan örneğindeki çocuğun beyaz sakallı birini görünce nedenini bilmediği sıkıntı duyması örnek olabilir.

 

Öfke: Engellendiğimizde, haksızlığa uğradığımızda ya da öyle zannettiğimizde, başkalarınca zarara uğratıldığımızda öfkeleniriz. Burada da yaşa bağlı farklılıklar görülür. Öfkenin nedenleri:

Engellenme: Davranışsal ya da sözel engel koyma durumunda

Genelleme: Bir kişiye duyulan öfke genellenebilir.

Taklit: Akran grubunda bulunan ya da değer verilen bir kişi taklit edilebilir.

Nuray TAN

psikoloji ders notları duygular ders notu konu özeti çalışma notları haz korku kaygı öfke özetler ders anlatım Nuray TAN