Ege Bölgesi, ders ve çalışma notu

Ege Bölgesi

KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI

Ülkemizin batısında Ege Denizi kıyılarınca uzanan bölge, Marmara Bölgesi, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleriyle ve Ege Denizi ve Ege Adaları ile komşudur.

Gerçek alanı olan 93.139 Km² ile Türkiye topraklarının %10.1'ini kaplar. Alan bakımından 5. büyüklükteki bölgemizdir.

Nüfusu 2000 sayımına göre 8.9 milyondur. Nüfus yoğunluğu Km²'ye 96 kişidir. Bu Türkiye ortalamasının biraz üstündedir. (Türkiye ortalaması Km²'ye 83 kişi)

BÖLÜMLERİ

1. Asıl Ege Bölümü

2. İç Batı Anadolu Bölümü

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Kıyıları: Ege Denizinin yerinde eskiden Egeid karası vardı. Bunun çökmesi sonucunda bugünkü adalar meydana geldi. Bölge dağları kıyıya dik uzandığı için kıyı girintili-çıkıntılı Enine Kıyı Tipidir.

Kıyıda bir çok körfez, koy, yarmada ve buruna rastlanır. Edremit, Çandarlı, İzmir, Kuşadası, Güllük, Gökova başlıca körfezleridir. Reşadiye, Bozburun, Dilek VE İzmir başlıca yarımadalarıdır.

Ege kıyıları girintili-çıkıntılı olduğu için en uzun kıyımızdır. Muğla'da en uzun kıyıya sahip ilimizdir.

Dağları: Asıl Ege Bölümü faylanma hareketlerine uğradığı için Kaz Dağı, Madra Dağı, Yunt Dağı, Bozdağlar, Aydın Dağları faylanma sonucu yüksekte kalmış horstlardır. Bölümün güneyinde uzanan Menteşe Dağlarının uzanış yönü kıyıya paraleldir. İç Batı Anadolu'ya gidildikçe yükseklik artar. Bu bölümde, Alaçam, Eğrigöz, Murat ve Sandıklı Dağları vardır.

Ovaları: İç Batı Anadolu Bölümünde Yazılıkaya Platosu, Tavas- Çivril- Banaz-Örencik ovaları vardır. Asıl Ege Bölümünde horstlar arasında kalan grabenler birer alüvyon ovasıdır. Bunlar Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovalarıdır. Bunlar aynı adı taşıyan ve bol alüvyon taşıyan, akarsuları tarafından oluşturulmuştur. Akarsuların döküldükleri yerlerde de delta ovaları da oluşmuştur.

Akarsuları: Bakırçay, Gediz,K. Menderes, B. Menderes başlıca akarsularıdır. İç Batı Anadolu'da Susurluk ve Sakarya Akarsularının bazı kolları da bulunmaktadır.

Gölleri: Göl bakımından fakir olan bölgede iki doğal göl vardır. Bunlar Marmara ve Çamiçi (Bafa) Gölleridir. Adıgüzel, Kemer ve Demirköprü baraj gölleri de vardır.

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Bölgenin asıl Ege Bölümünde graben ovaları sayesinde içlere kadar sokulan Akdeniz İklimi görülür. Bu alanlarda yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı bir iklim görülür. Bitki örtüsü makidir ve yer yer ormanlara da rastlanır.

İç Batı Anadolu bölümüne gidildikçe yüksekliğin artması ve denize olan uzaklığı sebebiyle iklim karasallaşır. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı Karasal İklim görülür. Bitki örtüsü de Bozkırdır.

TARIMI VE HAYVANCILIĞI

Bölgenin yurt ekonomisine katkısı daha çok tarım alanındadır. Bölümler arasında iklim ve yeryüzü şekillerinin farklı olmasına bağlı olarak yetiştirilen ürünler arasında da farklılık ve çeşit vardır.

• Tütün: Kıyı ovalarında yetiştirilir. Ülke üretiminin e'ini yetiştirir. 1.sıradadır.

• Pamuk: Asıl Ege Bölümündeki alüvyal ovalarda ve özellikle güneye yakın bölgelerde yetiştirilir. Ülke üretiminin @'ını sağlar. 1. sıradadır.

• Zeytin: Kıyı kesiminde, özellikle Edremit Körfezi çevresinde yetiştirilir. 1.sıradadır.

• İncir: En çok B. Menderes vadisinde yetiştirilir. 1. sıradadır.

• Turunçgiller: En çok Akdeniz İkliminin görüldüğü kıyı bölümünde yetiştirilir.

• Üzüm: En çok Gediz Vadisinde yetiştirilir. Ülke üretiminin 5'ini sağlarken 1. sırada yer alır.

• Pamuk: Asıl Ege Bölümünün alüvyal ovalarında özellikle güney alanlarda yetiştirilir.

• Haşhaş: İç Batı Anadolu'da Afyon ve Kütahya çevresinde kontrollü olarak yetiştirilir.

• Şekerpancarı: İç Batı Anadolu Bölümünde yetiştirilir.

• Tahıllar: İç Batı Anadolu Bölümünde yetiştirilir.

YER ALTI KAYNAKLARI

• Krom: Muğla, Denizli, Kütahya.

• Demir: Balıkesir ve Kütahya. 1.sıradadır.

• Linyit: Kütahya, Manisa, Muğla ve Denizli. 1.sıradadır.

• Cıva: Uşak ve İzmir. 1.sıradadır.

• Bor: Kütahya ve Eskişehir.

• Manganez: Uşak, Afyon ve Denizli.

• Mermer: Afyon ve Denizli.

• Titanyum: İzmir ve Manisa. 1.Sıradadır. Muğla, Aydın ve İzmir.

• Uranyum: Manisa, Aydın ve Uşak.

• Tuz: İzmir-Çamaltı. 1.sıradadır.

SANAYİSİ

Sanayi bakımından Marmara Bölgesinden sonra 2. sırada gelir. Bölümler arasında gelişmişlik ve sanayi oranı bakımından büyük farklılık vardır. Asıl Ege Bölümü sanayi bakımından daha gelişmiştir. Zaten bölgenin en büyük ve gelişmiş kenti İzmir'de bu bölümde yer alır. İzmir sanayisi, fuarı, ve ihracat limanı ile önemli bir kentimizdir. İzmir'de Aliağa Petrol Rafinerisi de bulunmaktadır.

Bölgede dokuma, şeker, çimento, termik ve hidroelektrik santraller vardır.

Yatağan-Muğla, Tunçbilek-Kütahya, Soma-Manisa'da termik santraller vardır. Tek Jeotermal Santralimiz Denizli-Sarayköy'de bulunmaktadır. Demirköprü, Adıgüzel ve Kemer Hidroelektrik Santralleri de vardır.

NÜFUS VE YERLEŞME

2000 Sayımına göre bölgenin nüfusu 8.9 milyondur.Nüfus yoğunluğu Km2'ye 96 kişidir. Bu Türkiye ortalamasına biraz üstündedir. En yoğun nüfuslu 3. bölgemizdir. Kentsel nüfus daha fazladır % 61. Türkiye ortalamasına yakındır (Türkiye e). Nüfus kıyılarda, alüvyal ovalarda yoğunlaşmıştır. İç kesimlere gidildikçe nüfus yoğunluğu azalır. Buralarda da nüfus maden işletmelerinin çevresine ve ovalara toplanmıştır. Kıyıda Menteşe Yöresi de dağlık alan olması nedeniyle az nüfuslanmıştır. Nüfus artış hızı %o 16'dır (Türkiye %o 18.3)

TURİZM

Bölge Marmara'dan sonra turizm geliri en fazla 2. bölgedir. Akdeniz İkliminin görüldüğü kıyılar deniz turizmi açısından zengindir. Bölgede İlkçağ uygarlıklarından ve Türk Devletlerinden kalan tarihi eserlerde turistlerin ilgisini çeken yerlerdir. Pamukkale-Denizli Travertenleri de güzel yerlerden biridir.

TARİHİ ÖNEMİ

Bölge Kurtuluş Savaşının en önemli savaşlarına sahne olmuştur. Kütahya ve Afyon bu savaşların en önemlilerinin geçtiği illerimizdir.

EGE BÖLGESİ'NİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Yüzölçümü bakımından 5.sıradadır.

• Orman bakımından 3. sıradadır.

• Ekili-dikili alan bakımından $ ile 3. sıradadır.

• Kıyı uzunluğu bakımından 1. Sıradadır.

• Ekonomisi tarıma dayanır.

• Sanayi bakımından Marmara'dan sonra 2.sıradadır.

• Zeytin, üzüm, incir, haşhaş ve tütün üretiminde 1.sıradadır.

• Linyitin en çok çıkarıldığı bölgedir. Termik Santralde çok vardır.

• En fazla tuz üretilen bölgedir (İzmir-Çamaltı Tuzlası)

• İlk demiryolu İzmir-Aydın arsında kurulmuştur.

• Asıl Ege Bölümünde horst ve grabenler vardır.

• En önemli ihracat limanımız Doğal bir liman olan İzmir Limanıdır.

• En önemli uluslar arası fuarımız İzmir'de kurulur.

• Göl yönünden en fakir bölgelerdendir.

• Turizm gelirleri bakımından Marmara'dan sonra 2. Sıradadır.

• Dağların uzanış yönü sayesinde kıyıdaki Akdeniz İklimi iç kesimler kadar sokulabilir.

• Termik Santrallerden elektrik üretimi açısından ilk sırada yer alır.

• Enine Kıyı Tipi görülür.

• En uzun kıyıya sahip ilimiz Muğla'dır.

• Denizli-Pamukkale Travertenleri vardır.

• Çiniciliğin ve halıcılığın merkezi konumundadır. Kütahya çinicilikte ilk sırada yer alır.

• Akarsular bol alüvyon taşıyarak menderesler çizerek akarlar. Delta ovaları oluştururlar.

• Sünger avcılığı Bodrum kıyılarında yapılır.

• Seracılıkta Akdeniz'den sonra 2. sıradadır.

• Tek Jeotermal Santralimiz Denizli-Sarayköy'dedir.

• İlleri: İzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Kütahya, Afyon, Uşak

Editör

Ege bölgesi konumu sınırları ve komşuları coğrafi özellikleri dağları iklim ve bitki örtüsü yeryüzü şekilleri tarım ve hayvancılık yer altı zenginlikleri nüfus ve yerleşmesi genel özellikleri Türk ekonomisine katkısı kıyıları ovaları akarsuları gölleri tarihi önemi turizm özellikleri