İrdeleme, Karar Verme Ve Problem Çözme (Psikoloji), ders ve çalışma notu

İrdeleme, Karar Verme Ve Problem Çözme (Psikoloji)

İRDELEME, KARAR VERME VE PROBLEM ÇÖZME

 

İrdeleme ve Karar Verme: Dilin kullanıldığı, mantık kurallarının uygulandığı bir düşünme biçimidir.

Mantıksal düşünme genelde iki şekilde yapılır:

Tümevarım çıkarımı: Çok sayıda gözlem ve deney (deneyim ) sonucunda ortak, genel bir yargıya varmaktır.

ÖRNEK: Bakır ısınınca genleşir, Demir ısınınca genleşir, Altın ısınınca genleşir… Bütün metaller ısınınca genleşir. Ali ölümlüdür, Ayşe ölümlüdür, Sibel ölümlüdür, O halde bütün insanlar ölümlüdür.

 

Tümdengelim Çıkarımı: Genel yargılardan yola çıkarak tek tek özel olayların açıklamasına gitme yoludur.

ÖRNEK: Bütün kuşlar uçar, serçe de bir kuştur o halde o da uçar.

Bütün insanlar ölümlüdür. Ali de insandır o halde Ali de ölümlüdür.

 

Problem Çözme: Günlük yaşamımızda her gün farklı problemlerle karşılaşırız. Birey, bir amaca yönelik davranışları engellendiğinde ya da bir güçlükle karşılaştığında, bu problem üzerinde düşüncelerini yoğunlaştırarak engelleri aşacak çözüm yolları arar. Bir engelle karşılaştığımızda öfke ve saldırganlığın ortaya çıkabileceğini görmüştük fakat bu bir problem çözme yöntemi değildir. dersimiz.com

Kullanılan bazı problem çözme yaklaşımları:

Deneme-Yanılma: Bu şekilde kişi problemin çözümünde çok düşünmeden deneyerek çözüm yolunu bulmaya çalışır. Önce bir yol, sonra diğer yol vb denenir.

Mekanik Çözüm: Bu ( ezberci çözüm de denir) çözümde birey daha önce işe yaramış bir çözümü hiç düşünmeden kullanır.

Düşünerek Problem Çözme: Çağımız insanı için bu problem çözme yöntemi yani irdeleyerek, düşünerek, akıl yürüterek olmalıdır. Kullanılan yaklaşımlar kişiye göre değişebilir.

 

Bilim insanları ya da meslek gruplarında kullanılan problem çözme aşamaları şunlardır:

1-HAZIRLIK DÖNEMİ: Problem bütün olarak ele alınır, problemin ne olduğu, neden kaynaklandığı ortaya konur.

2-KULUÇKA DÖNEMİ: Bekleme dönemidir. Problem bir kenara itilmiş gibidir ve aralıklarla düşünülür.

3-AYDINLANMA YA DA KAVRAMA DÖNEMİ: Problemle ilgili gizli kalmış hususlar aydınlığa kavuşmuş ve çözüm sağlayacak düşünce belirivermiştir.

4-DEĞERLENDİRME: Çözüme ulaşılmış ise değerlendirme yapılır, uygunluğu düşünülür. Çözüm işe yaramaz ise başa dönülür.
Problem çözme becerisinde bireysel etkenlerin rolü vardır:

Zeka: Birey ne kadar zeki ise problem çözme becerisi o kadar etkili olur.

Güdülenme: Problem çözmek için güdülenme şarttır. Güdülenme olduğu zaman ancak kişi problemi tanımlar, çözüm için gerekli bilgileri toplar, değerlendirir. Zeka ve güdülenme yaratıcı kişilerin iki temel özelliğidir.

Kurulum ve işleve Takılma da Problem çözmede etkili olabilir.

Kurulum, Kişinin problemi alışageldiği şekilde çözmeye çalışmasıdır. İşleve Takılma ise kişinin nesneleri sadece işlevleriyle düşünmesidir. Kişi bir nesnenin farklı bir şekilde kullanımının olabileceğini düşünmez.

Nuray TAN

irdeleme karar verme problem çözme psikoloji ders notları ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Nuray TAN