İyon Yükü Ve Yükseltgenme Basamağı, ders ve çalışma notu

İyon Yükü Ve Yükseltgenme Basamağı

İYON YÜKÜ VE YÜKSELTGENME BASAMAĞI

Bir atomun elektron alması veya vermesi sonucu aldığı değere iyon yükü denir. Bir atom elektron veriyor ise değerliği artıyor demektir.

İyon:  (+)  veya  (–)  yüklü atom ya da atom gruplarına iyon denir.

Katyon:  (+)  yüklü atom ya da atom gruplarına katyon denir. (Na+1, Mg+2, NH4+1, … )

+1 yüklü		+2 yüklü
H	Hidrojen	Be	Berilyum
Li	Lityum	Mg	Magnezyum
Na	Sodyum	Ca	Kalsiyum
K	Potasyum	Ba	Baryum
Ag	Gümüş	Zn	Çinko
Cu	Bakır	Ni	Nikel
Hg	Civa	Cu	Bakır
		Hg	Civa
		Pb	Kurşun
+3 yüklü		Sn	Kalay
Al	Alüminyum	+4 yüklü
Cr	Krom	Sn	Kalay
Fe	Demir	Pb	Kurşun

Anyon: (-) yüklü atom ya da atom gruplarına anyon denir. (F-1, Cl-1, O-2, N-3, NO3-1, SO4-2, …)

 

– 1 yüklü		– 2 yüklü
F	Flor	O	Oksit
Cl	Klor	S	Sülfür
Br	Brom	SO4	Sülfat
I	Iyot	SO3	Sülfit
OH	Hidroksit	CrO4	Kromat
NO3	Nitrat	CO3	Karbonat
ClO3	Klorat	Cr2O7	Dikromat
MnO4	Permanganat	– 3
HSO4	Bisülfit	P	Fosfor
CN	Siyanür	N	Azot
		PO4	Fosfat

Yükseltgenme Basamağı

Atom grupları içerisinde yer alan elementlerin aldığı veya verdiği elektron sayıları her zaman net değildir. Bu nedenle atom gruplarındaki elementlerin aldığı veya verdiği elektron sayısına yükseltgenme basamağı denir.

Örnek: Aşağıdaki bileşiklerde yer alan elementlerin değerliklerini bulunuz? (NaI, K₂O, BaCl₂, Al₂S₃)

Yükseltgenme Basamaklarının Hesaplanması:

Yükseltgenme Basamaklarının hesaplaması aşağıdaki kurallara göre yapılır.

1.  Serbest haldeki tüm elementlerin değerliği sıfırdır.

2.  Sabit değerlikli metaller bileşiklerinde her zaman aynı değerliği alırlar. (1A=+1, 2A=+2, 3A=+3…)

3.  Oksijen atomu;

• OF₂ bileşiğinde (+2)
• Peroksitlerinde (-1) (H₂O₂, Na₂O₂, CaO₂…)
• Diğer tüm bileşiklerde (-2) değerliğini alır.

4.  Hidrojen atomu;

• Hidrürlerinde (-1) değerlikli ( NaH, KH, CaH₂…)
• Diğer tüm bileşiklerinde (+1) değerliklidir.

5.  Halojenler (7A Grubu elementleri);

• Oksijensiz bileşiklerinde (-1) değerliklidir.
• Oksijenli bileşiklerinde  (+1…+7) değişken değerliklerini alırlar.
• Flor tüm bileşiklerinde  sadece (-1) değerliğini alır.

6.  Bileşiklerin değerliklerin toplamı sıfıra eşitlenerek değerliği bilinmeyen elementlerin değerlik hesaplaması yapılır.

7.  Köklerin değerliklerin toplamı iyon yüküne eşitlenerek değerliği bilinmeyen elementlerin değerlik hesaplaması yapılır.

Örnek: Aşağıdaki bileşiklerde X ile simgelenen elementlerin yükseltgenme basamaklarını bulunuz? (KXO₄, HXO₄, NaXO₂, XO₃^-1, X₂O₇^-2)

Örnek 1 :H₂XO₃ bileşiğinde X elementinin değerliğini bulunuz?

Örnek 2 : X₂YZ₄ bileşiğinde Y' nin değerliği nedir? ( 11X, 8Z)

Örnek 3 :XO₃^-  bileşiğinde X elementinin değerliğini bulunuz?

notbak.com

İyon Yükü yükseltgenme basamağı anyon katyon kimya ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları