Marmara Bölgesi, ders ve çalışma notu

Marmara Bölgesi

KONUMU, SINIRLARI VE KOMŞULARI

Ülkemizin kuzey-batısında yer alır. Bulgaristan, Yunanistan, Karadeniz, Marmara ve Ege Denizleri, Karadeniz, Ege, İç Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri ile komşudur.

 

ALANI VE NÜFUSU

Gerçek alanı 67.306 Km². Ülke yüzölçümünün %8.5'ini kaplar. 6. Büyüklükteki bölgemizdir.

Nüfusu 2000 sayımına göre 17.3 milyondur. Nüfus yoğunluğu Km²'ye 258 kişidir. Bu Türkiye ortalamasının altındadır. (Türkiye ortalaması Km²'ye 83 kişi)

 

BÖLÜMLERİ

1-Yıldız Dağları (Istranca) Bölümü

2-Ergene Bölümü

3-Çatalca-Kocaeli Bölümü

4-Güney Marmara Bölümü

 

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Kıyıları: Karadeniz ne Kuzey Marmara kıyıları fazla girintili-çıkıntılı değildir. Falez (Yalıyar) çok vardır. Fakat Güney Marmara kıyıları girintili-çıkıntılıdır.

İzmit, Gemlik, Erdek ve Saros körfezleri vardır.Gelibolu, Biga, Kapıdağ, Armutlu, Çatalca-Kocaeli başlıca yarımadalarıdır.Gökçeada, Bozcaada, Marmara Adaları, İmralı, İstanbul Adaları ise başlıca adalarıdır.İstanbul ve Çanakkale Boğazları Ria Tipi kıyılardır.Kapıdağ Yarımadası bir kıyı biriktirme şekli olan Tombolo'dur.

Dağları: Ortalama yükseltisi en az bölgedir. En yüksek dağı Uludağ'dır (2543 m).Yıldız Dağları, Koru Dağlar, Işıklar Dağları, Biga Dağları, Samanlı Dağları diğer dağlarıdır.Yerşekilleri sade olduğu için ulaşımı da kolaydır.

Akarsuları: Sakarya'nın aşağı kesimi, Susurluk, Meriç ve onun kolu Ergene. Bu akarsular baraj yapımı için uygun değildir. Ağızlarında delta oluşturamazlar. Çünkü akıntı ve yatak eğimi fazladır.

Ovaları: Kastamonu, Bolu ve Düzce Ovaları. Bafra ve Çarşamba Delta Ovaları

Gölleri: İznik, Manyas, Sapanca ve Ulubatlı Tektonik göldür. Terkos, Küçük ve Büyük Çekmece Gölleri Kıyı Seti gölüdür. Ömerli Baraj gölü de bulunmaktadır.

 

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Marmara Bölgesi konumu sebebiyle iklim ve bitki çeşitliliğine sahiptir. Karadeniz kıyılarında Karadeniz İklimi ve Ormanlar görülür. Istrancaların güneyinde Karasal İklim ve bozkır görülür. Güney Marmara'da bozulmuş Akdeniz İklimi ve Maki görülür. Burada yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlıdır.

 

TARIM VE HAYVANCILIK

Yüzölçümüne göre ekili-dikili alanı en fazla bölgemizdir. Sebebi engebenin az, düzlüklerin fazla olmasıdır. Makineli tarım yaygındır. İklim çeşitliliği yetiştirilen ürünleri de çeşitli kılmaktadır. Ulaşımın kolay olması, sulamanın yaygın olması ve tüketici nüfusun fazla olması nedeniyle tarım gelişmiştir. Fakat kalabalık nüfusa yetmediği için başka bölgelerden de gelmektedir.

Tütün: A.Pazarı (Türkiye'de %8 ile 3.), Ayçiçeği: Ergene Havzası (Türkiye'de 1.)

Zeytin: Güney Kıyılarında (Türkiye'de ' ile 2.), Pamuk: Balıkesir (Yağışın azalması sayesinde.)

Şekerpancarı: Trakya-Alpullu, Adapazarı ve Susurlukta sulanabilen alanlarda.

Buğday: İç kesimlerde (Türkiye'nin %13 'ü), Pirinç: Ergene ve Meriç havzalarında (Türkiye'de 1.)

Mısır: Doğu Marmara ve Trakya'da. (Türkiye'de 2.)

Hayvancılık genellikle besicilik ve ahır hayvancılığı şeklindedir. Bunun sebepleri tarım arazisinin fazlalığı, tüketici nüfusun fazla olması, pazarlama sorununun olmaması ve yer şekilleri ve iklim şartlarının buna uygun olmasıdır. İstanbul ve çevresinde kümes hayvancılığı, Bursa ve çevresinde ipekböcekçiliği yapılmaktadır.

 

YERALTI ZENGİNLİKLERİ

Bor: Susurluk, Bigadiç- Balıkesir (Türkiye'de 1.),

Volfram (Tungsten): Uludağ-Bursa, Demirköy-Kırklareli (Türkiye'de 1.),

Mermer: Güney Marmara,

Linyit: Bölgenin genelinde,

Barit: Lapseki-Çanakkale, Doğalgaz: Kırklareli,

Demir: Kocaeli ve Sakarya,

Manyezit-Magnezyum: Bilecik,

Krom: Bursa,

Kurşun-Çinko: Balıkesir ve Çanakkale,

Seramik Kili: İstanbul ve Çanakkale

ENDÜSTRİ

Bölge ekonomisi gelişmiştir. Milli gelirimizin 'si bu bölgeden karşılanır. Sanayi işçilerimizin yarısı burada çalışır ve sanayi ürünlerinin 1/3'ü bu bölgeden karşılanır. Ulaşımını kolay olması, hammadde teminin kolay olması, Hinterlandının geniş olması, işgücünün fazla olması, tüketici nüfusunun fazla olması ve pazarlama kolaylığı gibi sebeplerle sanayisi gelişmiştir. Enerji üretimi en az olan bölge olmasına rağmen enerji tüketiminde ilk sıradadır. Türkiye'nin en büyük sanayi kuşağı olan İstanbul-Kocaeli-Adapazarı bu bölgede yer alır. Bursa başka bir sanayi ilidir. İstanbul en işlek ve gelişmiş limanımız olarak en büyük ithalat limanımızdır.

İzmit'te İpraş Petrol Rafinerimiz bulunmaktadır. Ambarlı-İstanbul'da Doğalgaz ve Fuel Oil, Bursa ve Hamitabat'ta Doğalgaz, Kırklareli ve Orhaneli'nde termik santraller vardır.

Bursa'da dokumacılık, otomotiv ve konserve sanayisi vardır. İzmit'te ise kağıt, petro-kimya ve İpraş Rafinerisi vardır.

NÜFUS VE YERLEŞME

2000 Sayımına göre bölgenin nüfusu 17.3 Milyondur .Nüfus yoğunluğu Km²'ye 258 kişidir. Bu Türkiye ortalamasının çok üstündedir (Türkiye ortalaması 83 kişidir.) Kentsel nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Halkın % 79'u kentlerde yaşar. Nüfusu çok fazla olduğu için diğer bölgelerden ürün alır. Nüfus Çatalca-Kocaeli yarımadasına yoğunlaşmıştır. İstanbul en kalabalık ilidir. Kocaeli, Sakarya ve Bursa diğer büyük illeridir. Nüfus artış hızı %o 27'dir (Türkiye %o 18.34). Nüfus ve nüfus yoğunluğunda 1. sıradadır.

TURİZM

Turizm geliri en fazla olan bölgemizdir. Bölgede başta İstanbul, Bursa ve Edirne olmak üzere Osmanlı eserleri çoktur. Bursa'da kaplıcalar bulunmaktadır. Balıkesir'de Kuş Cenneti bulunmaktadır. Bursa-Uludağ önemli bir kış turizm merkezimizdir. Bölgede bulunan adalar ve kıyılar turist çeken diğer yerlerdir. İstanbul bütün yıl fuar ve kongreler sayesinde önemli sayıda turist çekmektedir.

TARİHİ ÖNEMİ

Bilecik, Bursa, Edirne ve İstanbul illerinin Osmanlı Tarihinde önemli yerleri vardır. Bu kentler bu devletin başkentliğini yapmıştır. Çanakkale'de 1915'te Çanakkale Savaşına sahne olmuş bir kentimizdir.

BÖLGE HAKKINDA NOTLAR

1. Yüzölçümüne göre 6. sıradadır.

2. Ortalama yükseltisi en az bölgedir.

3. Nüfus ve nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgedir.

4. En fazla iç göç alan bölgedir.

5. Sanayisi en gelişmiş ve sanayi nüfusu en fazla bölgedir.

6. İşçi nüfusu en fazla bölgedir.

7. Alanına oranla ekili-dikili alanı en fazla bölgedir.

8. İki kıtada toprağı olup iki çok önemli boğaza sahiptir.

9. Orman bakımından %19 ile 3. sıradadır.

10. Yünlü ve ipekli dokumada ilk sırada yer alan bölgedir.

11. Boğazlar ria kıyı tipidir.

12. İstanbul en büyük ithalat limanımızdır.

13. En çok vergi veren bölgemizdir.

14. Bor üretiminde Türkiye'de ve Dünyada ilk sıradadır.

15. Alanına oranla tarım arazisi en fazla bölgedir.

16. Ekonomimize katkısı daha çok sanayi alanındadır.

17. Hizmet sektörünün en fazla olduğu bölgedir.

18. Çayır ve otlakları en az bölgedir. (Alanının 1/10'undan az)

19. Ürün vermeyen toprakları en az bölgedir.

20. Enerji üretimi en az ama tüketimi en fazla bölgedir.

21. Turizm gelirleri en fazla olan bölgedir.

22. Şeftali, Ayçiçeği, Pirinç ve Kestane üretiminde ilk sıradadır.

23. Madenler bakımından en zengin ili Balıkesir'dir.

24. Kağıt sanayisinin en fazla olduğu bölgedir.

25. Ortalama sıcaklık 14-16 derece, yağış 600-900 mm'dir.

26. En fazla yağışı kışın, en azı yazın alır. Yazın Karadeniz ikliminin etkisiyle yağış alır.

27. Okur yazar oranı en fazla bölgedir.

28. Ekonomimize katkısı sanayi ve ticaret alanındadır.

29. Şehirleri: Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, Yalova, Kocaeli, Sakarya, Bursa, Çanakkale, Balıkesir ve Bilecik'tir.

Editör

Marmara bölgesi konumu sınırları ve komşuları coğrafi özellikleri dağları iklim ve bitki örtüsü yeryüzü şekilleri tarım ve hayvancılık yer altı zenginlikleri nüfus ve yerleşmesi genel özellikleri Türk ekonomisine katkısı kıyıları ovaları akarsuları gölleri tarihi önemi turizm özellikleri