Müzik Terimleri Sözlüğü S Harfi, ders ve çalışma notu

Müzik Terimleri Sözlüğü S Harfi

S HARFİ
S - İtalyanca "Sinistra" diye adlandırılan ve sol elle çalınacağını bildiren işaretin kısaltılmışı.

SABATA, Victor de - (doğ. 1892) Orkestra şefi. İtalya`da Trieste şehrinde doğdu, Almanya`dan misafir şef olarak Berlin Filarmonik Orkestrası ile konserler vermiş, 1927 yılında Amerika`ya giderek Cincinnati`de çalışmıştır. Buradan dönüşte Roma senfoni, Milano Scala operası ve İsviçre`de Zürih orkestralarını idare etmiştir. Sabata, bazı orkestra eserleri yazmıştır.

SACHS, Hans (Meistersinger) - (1494-1576) Eski Alman şarkıcılarından. Richard Wagner "Meitersinger von Nürnberg -Nürnberg`li Usta Şarkıcılar" operasında bunların hayatlarını, adetlerini, yarışmalarını konu olarak almış ve Hans Sachs`I da operaya katarak dünyaya ikinci defa tanıtmıştır.

SAINT - SAENS, Camille - (1835-1921) Besteci. Paris`te doğdu. Yazdığı "Samson ve Dalila" adlı opera ve senfoniler bestelemiştir. Beş yaşındayken piyano çalan besteci, altı yaşında besteciliğe başlamıştır. Bundan sonra konservatuvara gönderilmiş ve orada Gounod yanında öğrenimini ilerletmiştir. Onsekiz yaşında St. Marie ve 1858-1877 yılları arasında St. Madelaine kiliselerinde orgçuluk yapmıştır. Bu arada bazı programlı orkestra eserleri yazmıştır: "Phaeton", "Cezayir Süiti", "Hercule ün Gençliği" ve "Omphale`in Çıkrığı". 1864-1911 yılları arasında da on iki kadar opera bestelemiştir. Bunların yalnız bir tanesi (Samson ve Dalila) başarı kazanmıştır. Aynı eseri Liszt, Weimar`da temsil ettirmiş ve Almanya`da tanıtmıştır. Saint Saens, 1906 yılında Amerika`ya gitmiş ve San Francisco`da açılan Dünya Sergisinde Fransa`yı temsil etmiştir. Burada koro eseri "Hail California"yı ilk defa çaldırmıştır. 1916`da Güney Amerika`ya bir seyahat yapmıştır. Avrupa`ya döndükten bir süre sonra Cezayir`e gitmiş, burada ölmüştür. Saint Saens`ın çalışmaları arasında orglu senfonileri, senfonik şiirleri, bir viyolonsel ve keman piyano konçertoları, oda müziği eserleri, iki piyano ve orkestra için "Hayvanlar Resmi Geçidi" sayılabilir. Ayrıca "Samson ve Dalila" da tutulmuş bir operasıdır. Koro eserlerinden en çok iki tanesi tanınmıştır: "Noel Oratoryosu" ve "Pométhée`nin Düğünleri".

SALIERI, Antonio- (1750-1825) Besteci, İtalya`da Legnago şehrinde doğdu. Venedik`ten Viyana`ya kilise korosu çocuklarının bir seyahatı sırasında gelmiş ve bu şehirde kalarak Florian Gassman`dan dersler almıştır. Salieri 1774`te Viyana`da saray bestecisi olmuş, 1788-1790 yılları arasında saray orkestrasını idare etmiştir. Ayrıca yine aynı sarayın koro direktörlüğü görevi verilmiştir. Salieri bir yandan da öğretmenlik yapmış, Schubert`1 yetiştirmiş, Beethoven`a vokal tekniği dersleri vermiştir. Salieri bir ara Gluck ile arkadaşlık yapmıştır. Bu besteci ile "Les Danaides" adlı operayı beraber yazmışlardır. Eser 1784`de Paris`te ilk defa temsil edilirken her iki bestecinin isimleri operanın kapısında yanyana asılmıştı. Bu opera çok büyük bir başarı kazanmıştır. Salieri ayrıca Mozart`ın da çağdaşı ve dostu idi. Salieri bütün ömrünü Avusturya başkentinde geçirmiş, 1825`de yine orada ölmüştür. Besteci olarak kırk kadar opera, oratoryolar, oda müziği eserleri, serenadlar ve kantatlar bırakmıştır.

SALTARELLO - Çabuk tempolu bir tür İtalyan halk dansı. Eski lavta süitlerinde rol oynamış olan "pavane" dansının devamıdır.

SAMMARTINI, Giovanni Battista - (1701-1775) Milanolu org virtuozu ve bestecisi. Gluck`un öğrencisi olup, "galant" tarzda çalgısal müziğin ilk önderlerinden biri olmuştur. Uzun zaman Londra`da Prince of Wales`in saray müzikçiliğini yapmış, trio sonatlar bırakmıştır.

SARABANDE - Yavaş tempolu eski bir İspanyol dansı.

SARASATE, Pablo de - (1844-1908) İspanya`da Pamplena şehrinde doğmuş, öğrenimini Paris Konservatuvarında yapmış, keman virtuözü. Sekiz yaşında İspanya Kraliçesi İsabella`nın huzurunda verdiği konser sonrası kraliçe tarafından bir "Stradivarius" kemanı ile ödüllendirilmiştir. Sarasate öğrenimini bitirdikten sonra Avrupa`da turneler yapmış, 1870`de Amerika`ya giderek konserler vermiştir. Fransız bestecisi Edouard Lalo, birinci keman konçertosunu ve "Symphonic Espagnole"unu onun için bestelemiş, Max Bruch bir keman konçertosu ile "Scotch Fantasia" adlı keman eserini ona ithaf etmiştir. Sarasate çalgısı için pek tanınmış "Zigeunerwelsen - Çingene Havaları" adlı parçasını, "Navarra" adlı kaprisini ve İspanyol danslarını bestelemiştir. Fransa`da Biarritz şehrinde ölmüştür.

SATIE, Erik- (1866-1925) Fransa`da Honfleur kasabasında İskoçyalı bir anne ve Fransız bir babadan doğmuştur. Müzik öğrenimini Paris Konservatuvarında ve ayrıca da "Schola Cantorum"da yapmıştır. Bundan sonra Monmartre kahvelerinde piyanist olarak çalışmış ve yine bu sıralarda Debussy ile tanışarak "İmpresyonizm" etkisinde eserler vermiştir. Bunların büyük bir kısmı orkestra ve piyano için yazılmışlardır. 1887`de yazdığı "Sarabande" ve 1891`de bestelediği "Fils des Etoiles" adlı eserleri müzikte bir yeniliğin müjdecisi olarak görülmüşlerdir. "Parade" adlı realist balesi en tanınmış eseridir. Eser ilk defa 1917 yılında temsil edilmiş, metnini Cocteau yazmış ve dekorlarını Picasso çizmiştir. Bu eserin partisyonunda Satie bir de daktilo makinesi kullanmış ve makine herhangi bir çalgı gibi orkestra içinde partisi boyunca çalınmıştır. Besteci, ömrünün sonlarına doğru "Sokrat" adlı senfonik dram yazmıştır ve bu eser ilk defa bestecisinin ölümünden iki yıl sonra çalınmıştır. Satie, Paris yakınında Arcueil adlı küçük bir kasabada ölmüştür.

SCARLATTI, Domenico- (1865-1757) Alessandro Scarlatti`nin oğlu ve öğrencisidir. Napoli`de doğmuştur. İlk müzik derslerini babasından aldıktan sonra Roma`da Pasquini ve Gasparini yanında bilgisini çoğaltmış ve orada tanıdığı genç Haendel ile dost olmuştur. Aynı zamanda cembalo virtuozuydu. Domenico bugünkü modern piyano tekniğinin babası sayılır. On yedi yaşındayken Venedik`te babasının operalarını oynatmıştır. 1709-1714 yılları arasında Polonya Kraliçesi Marie Casimire`in "maestro di capella"sı olmuş, 1714`te tekrar ülkesine dönerek Roma`da St. Pietro kilisesinde aynı göreve devam etmiştir. 1720`de Portekiz Prensesi Maria Barbara tarafından saray müzikçisi olarak kabul edilmiş ve Lisbon`a gitmiştir. İspanya`da Madrid şehrinde ölmüştür. Piyano eserleri serbest bir tarz ve yetkin bir kontrpuan tekniği içerir. Cembalo için altı yüz kadar sonatı ayrıca operaları, kantatları ve oda müziği eserleri vardır.

SCHERZANDO (şerzando) - Hicivsel ve esprili.

SCHERZO: "Şaka" anlamına gelir.sonat biçiminde Beethoven'den bu yana "menuetto"nun yerini almış olan bölüm. Tekrarlanan kesin çizgili bir ritmik figüre dayanır. Menuetto'da olduğu gibi karşıt nitelikte bir yavaş bölümü (üçlü bölümü) vardır.

SCHILLINGS, Max von - (1868-1933) Besteci ve orkestra şefi Duren`de doğdu. W. Brambach ve Bonn`da kemancı Königslöw yanında öğrenim görmüştür. 1908`den sonra da Münih okulunun önderi olarak. Bavyera başkentinde yaşamıştır. Bu arada Stuttgart`da epeyce bir süre müzik direktörlüğü yapmış, 1919-1920 yılları arasında Berlin Devlet Operası intendantı olarak çalışmıştır. Schillings 1910- 1920 yılları arasında birçok müzik birliklerinin başkanlığını yapmış, 1932`de Prusya Sanat Akademisi başkanı olmuş, bundan bir yıl sonra da ölmüştür.. Yazdığı operalar ve oynanış tarihleri şunlardır: "Ingvelok" (1899), "Pfeifertag" (1899), ve "Meloch" (1906). Bütün bu eserler Wagner etkisinde olup yeni opera edebiyatının örnekleridir. En tanınmış sahne eserlerinden biri de "Mona Lisa"dır. Ayrıca lied`leri, orkestra ve deklamasyon için "Hexenlied" adlı bir melodramı, "Kral Odipus" adlı bir senfonik prologu, "Meergruss" ve "Seemorgen" adlı senfonik fantazileri, op. 25 keman konçertosu ve bazı oda müziği eserleri bırakmıştır.

SCHMID-LINDER, August- (doğ. 1880) Augusburg`da doğmuştur. Tanınmış piyanist ve oda müzikçisi. Münih Akademisinde öğrenim görmüş, aynı okula profesör olmuştur.

SCHNABEL, Arthur - (doğ. 1882) Piyanist. Avusturya`da Lipnik şehrinde doğdu. Teodor Leşetiski`nin öğrencisidir. Özellikle oda müziği eserlerinin enterpretasyonunda gösterdiği yetkinlik ile tanınmıştır. Viyolonselist Hugo Becker ve kemancı Flesch ile bir trio kurmuşlardır. Schnabel aynı zamanda çalgısı üzerinde pedagog ve öğretmendir. Halen New York`ta yaşamaktadır. Konser şarkıcısı. soprano Therese Behr ile evlidir. Birçok piyano ve oda müziği eserleri ve "lied`ler yazmıştır.

SCHOBERT, Johann - (tahminen 1739-1767) Şilezyalı piyanist ve besteci. 1760`tan sonra Paris`te Prens Conti` nin klavsenistliğini yapmış, orada ölmüştür.

SCHÖNBERG, Arnold - (doğ. 1874) Besteci. Viyana da doğdu. Besteciliğe Anton Bruckner ve Richard Strauss etkisinde eserler vererek başlamıştır. İlk eseri olan "Verklaerte Nacht"adlı bir yaylı çalgılar seksteti ile öğretmenleri Alexander von Zemlinsky ve Gustav Mahler`in dikkatini çekmiştir. Bundan sonra tarzını değiştirmiş ve özellikle resim sanatının etkisinde kalmıştır. Atonal ve koyu "expressionist" eserlerini bu tarihten sonra yazmaya başlamıştır. Albert Giaud`nun yirmi bir şiiri üzerine bestelediği "Pierrot Lunaire" ve "Sprechstimme" adlı yarı konuşma yarı vokal eserleri ile bir devrim olarak kabul edilimiş ve müizikte "expression-ism" doğmaya başlamıştır. "Jacob`s Ladder" (1917) adlı oratoryosunda yeni okulun on ikilik ses ıskalasını kullanmış, böylece teknik "expressionism"in esaslarını kurmuştur.
 Schönberg piyano ve çelloyu kendi çalışmaları sayesinde öğrenmiştir. 1894 yılına kadar Alexander von Zemliskiy`den ders almış, kendisini geliştirmiştir. Bundan sonra öğretmen olarak çalışmıştır. Bugünkü İsviçre müziğinin başta gelen kişiliklerinden olan Alban Berg, Schönberg`in teori,armoni ve tonaltesini tamamıyla benimsemiştir."Wozzek"adlı operasında expressionistique atonal" tarzı kullanmıştır. Schönberg 1933 yılında Amerika`ya gitmiş. ve Boston Konservatuvarına profesör olmuştur. 1940 yılından beri Amerikan vatandaşıdır. "Harmonielehre - Armoni Bilgisi" ve "An Outline for Composition" adlı iki eseri vardır.

SCHUBART, Daniel - (1739-1791) Şair ve besteci. İki edebiyat ve müzik gazetesinin yayımcısıdır. Önce orgçu ve müzik öğretmeni olarak Hohensperg`de ayrıca tiyatro şairi ve müzik direktörü olarak Stuttgart`da yaşamıştır.Alman "lied"inin ilk isimlerinden biridir. Yazdığı "Die Forelle"Alabalık adlı şiiri üzerine Schubartaynı adlı "lied"ini bestelemiştir.

SCHUBERT, Franz Peter- (1797-1828) Besteci. Avusturya`da Lichtenthal kasabasında doğdu. İlk müzik derslerini babasından, koro şefi oldu.1818`den ve ayrıca Anton Salieri`den aldı ve genç yaşta öğretmen oldu.1818` den sonra serbest çalışmaya başladı ve ilk Goethe "lied"ini yazdı.Bunların içinde Gretschen am Spinnrad", "Erlkönig", "Ganymed" gibi çok tanınmış olanları vardı. Diğer eserleri; "Trajik Senfoni", oda müziği koro ve piyano parcaları.Bu arada birkaç kere Macaristan`a seyahat ettiyse de tekrar Viyana ya döndü. Arkadaşları arasında F. von Schrober, şarkıcı Michael Vogli Spaun, şair Mayrhofer, Fr. Lachner, ressam Schwind vardı.1823`te vereme yakalandı ve hastalığı beşyıl çektikten sonra l828`de henüz çok genç yaşta öldü. Çalgısal olduğu kadar vokal müziğine ait eserleri özellikle "lied" leri ile meşhurdur. Altı yüz kadar "lied"i buna örnektir. Aynı zamanda birkaç opera da yazan Schubert bu alanda büyük bir başarı gösterememiştir. Başlıca operalarının isimleri şunlardır: "Şeytanın Eğlence Sarayı","Alfonso ve Estrella".Koro parçaları: "Tabiattaki Allah", "Serenad" , " Gece ve "Savaş Şarkıları". Çalgı müziği eserleri şunlardır: On kadar senfoni (En meşhurları: "Do major", "do minor", ve "si minor, Bitmemiş. ) 14 yaylı kuarteti, "Alabalık" kenteti, oktet, 21 piyano sonatı, seyyah fantazisi, "Moments Musicaux", danslar, valsler (Divertissment a 1 Hongroise) dört el piyano için. Hakkında pek çok eser yazılan bestecilerden biridir. Schubert "lied"lerindeki şiirlerinin çoğunu Goethe, Schiller, Heine, Körner ve Shakespeare`den almış ve Müller, Mathison, Kosegarten gibi küçük şairlerin şiirlerini bestelemiştir.

SCHUMANN, Clara "Wieck" - Piyanist. Büyük romantik Alman bestecisi Robert Schumann`ın karısı Clara Josephine Schumann Leipzig`de doğmuştur. Babası Friedrich Wieck tanınmış bir müzik pedagogu ve piyanistti. İlk derslerini babasından almıştır. Robert Schumann`la 1840`da evlendiler.On yıl sonra besteci Schumann akıl hastalığına yakalanarak öldü. Özellikle büyük besteci Johannes Brahms`a yakın bir dostlukla bağlıydı. Bir yandan konserler veriyor, bir yandan öğretmenlik yapıyordu. 1878`den 1892`ye kadar Frankfurt Yüksek Konservatuvarında piyano profesörlüğü yaptı ve orada öldü. Clara besteci olarak Robert Schumann`a "Rückert Lied"lerinden op. 12, 4 ve 11 numaralılarını bestelemiş, ayrıca piyano eserleri, bir piyano konçertosu ve oda müziği eserleri bırakmıştır.

SCHUMANN, Georg - (doğ. 1866) Königstein`de doğmuş Leipzig Konservatuarında öğrenim görmüştür. Bremen ve Danzig`de orkestra şefliğini yapmış, 1900 yıllarında Berlin Teganni Akademisi direktörlüğüne getirilmiştir. 1913`te Max Bruch`un yerine Akademiye üye seçilmiş, 1934`te başkan olmuştur. Senfonileri, orkestra serenatları, varyasyonları, koro eserleri vardır.

SCHUMANN, Robert Alexander- (1810-1856) Besteci. Almanya da Zwickau şehrinde doğdu. Aynı zamanda eleştirmen olan Schumann hem Leipzig ve Heidelberg üniversitelerinde hukuk öğrenimi aldı hem de Friedrich Wieck ve H. Dorn`dan dersler alarak ve kendi çalışmaları ile elde etmeye çalıştığı müzik bilgisini edindi. Bunlardan başka ayrıca edebiyatla da uğraşıyor, şiirler yazıyordu. Bu zamanlarda özellikle romantiklere hayrandı ve Lord Byron`un kuvvetle etkisi altındaydı. Müzikte bütün amacı iyi bir piyano virtuozu olmaktı. Bu sıralarda diğer parmaklarını kuwetlendirmek için orta parmağını bağlayarak çalıştığından parmağı sakat kaldı ve virtuozluk hayatı sona erdi. Bu sefer bestelemeyi denedi. Bu arada ilk yirmi üç piyano parçasını yayımladı. Bunların arasında en tanınmış eserlerinden "Kelebekler", "Davidsbündler", "Carnaval", "Konser Etütleri", "Etudes Symphonique", "Kreisleriana", "Çocuk Sahneleri" ve üç sonat vardır. 1834`ten sonra Friedrich Wieck, L. Schunke ve Knorr ile "Neue Zeitschrift für Musik - Yeni Müzik Dergisi"ni yaymlamaya başladı. 1840`da Jena Üniversitesine felsefe doktoru olduğu yıl Friedrich Wieck`in kızı piyanist Clara ile gizlice evlendi. Bundan sonra lirik "lied"ler besteledi. Ayrıca birden dörde kadar senfonilerini, kentet ve kuartetlerini "Paradeis und Peri" adlı oratoryosunu besteledi. Bir yandan da sanat hakkındaki yazılarını ve eleştirilerini yazıyordu. 1843 yılında Leipzig Konservatuarına öğretmen oldu. Karısı ile 1844 yılında Rusya`ya kadar bir sanat seyahati yaptı. 1850`de Düsseldorf`da müzik direktörü ve orkestra şefi oldu. Üç yıl sonra ani bir beyin hastalığı sonucunda Ren nehrinde intihara teşebbüs ettiyse de kurtarıldı. Endenich şehri tımarhanesinde öldü. Schumann Ondokuzuncu Yüzyıl müziğine romantik ruhu getiren ilk büyük bestecidir. Piyano sanatında Chopin ve Liszt ile yeni tarzın yaratıcısıdır. Yukarıda saydığımız eserlerinden başka piyano, keman ve viyolonsel için konçertoları, çeşitli oda müziği eserleri, orkestra ve koro için "Manfred", "Der Rose Pilgerfahrt", "Goethe`nin Faust`undan Parçalar", "Kralın Oğlu" ve "Requiem"i ve "Genoveva" adlı bir operası vardır. Schumann çıkardığı dergiden başka diğer gazetelerde de sanat yazıları yazmıştır.

SENFONİ - (Yun. Sinfonie, İtal. Sinfonia) Ortaçağda genellikle şarkı, melodi gibi müzik şekillerine bu ad verilirdi. Rönesans ve Barok devirlerinde ise sadece aletlerle sunulan müzik parçası anlamına gelirdi. Sonraları opera, oratoryo ve kantatların baş ve ortalarında çalınan çalgısal kısımlara senfoni dendi. A. Scarlatti ve Lully kilise ve oda senfonileri yazdılar. Bunlar sonat formunda yani iki veya üç, kısımlık eserlerdi. Birinci kısım yavaş, ikincisi çabuk ve üçüncüsü yine yavaş olarak yazılırdı. Büyük orkestrayla beraber Onsekizinci Yüzyılda yeni senfoni şekli doğdu, hareketler ve şekil klasik bir hal aldı. Berlin, Mannheim okullarının yetiştirdiği besteciler bu müzik türünde eserler verdiler. Özellikle üç Viyana klasikleri; Haydn, Mozart, Beethoven, bu türün en yetkin bestecileri oldular. Haydn orijinal isimleri içeren 160 kadar senfoni yazdı. Mozart son orkestra eseri olan "Jupiter" senfonisi, Haydn`ın klasik tarzdaki senfonileriyle Beethoven`ın her biri yeni bir fikir sunan anlamlı ve konulu senfonileri arasında bir köprü görevi gördü. Beethoven`in dokuz senfonisinden ilk ikisi Mozart etkisi gösterir. Ondokuzuncu Yüzyıl ortalarına doğru edebiyatla başlayan romantizm her sanat dalında olduğu gibi müzikte de etki yaptı. Ve Schubert`le beraber senfoni türünde de kendisini gösterdi. Schubert 9 senfoni yazdı ki bunlardan 8`incisi "Bitmemiş" adıyla anılır. Brahms ve Bruckner gibi Alman besteciler Beethoven`dan etkilenerek eserlerini yazmışlardır. Diğer taraftan Fransız bestecisi Berlioz ve Franz Liszt programlı senfoniyi tanıttılar. Programlı senfoni, önceden hazırlanmış bir konuyu program içinde kalarak, müzik çalgıları aracılığıyla dinleyiciye sunmaktır. Bu tür eserler anlatım içerirler. Programlı senfoninin geçmişinin çok eskilere dayanmasına karşın bu yolda ilk bellibaşlı eser veren sanatçı Berlioz`dur. "Symphonie Fantastique", "Romeo ve Juliette" gibi eserleri bu türe birer örnektirler. Liszt`in "Dante" ve "Faust" senfonileri, "Mazeppa", Les Preludes" gibi senfonik şiirleri de bu tarzda eserlerdir. Richard Strauss`un "Till Eulenspiegel`in Şen Maceraları", "Don Juan", "Zerdüşt Dedi ki..." senfonik şiirleri de bu tarza birer örnektirler.
 Her ulustan besteciler senfonik eserler yazmışlardır. Bunlardan Rusya`da Çaykovski, Çekya`da Smetana ve Dvorak, ingiltere`de Edward Elgar, İtalya`da Respighi, Finlandiya`da Sibelius en önemlilerindendir.

SEPTETT - 7 ses için yazılmış müzik parçası. 7 farklı müzik aleti için olduğu gibi, 7 insan sesi için de olabilir.

SERENAD- (İtal. Serenata): Akşam müziği. Akşam yahut gece vakti, açık havada genellikle bir kadının penceresi altında söylenir, çalınır türde parçalar…

SERIA, SERIOSO - (İtal.) Ciddi. Opera Seria - Ciddi Opera.

SEVÇIK, Ottokar - (18524934) Bohemyalı keman virtüözü. Prag Konservatuvarında öğrenim gördükten sonra Avusturya`ya gelmiş ve Salzburg`da Mozarteum`a konzetmeister olmuştur. Buradan sonra Kief, Prag ve Viyana konservatuvarlarında öğretmenlik yapmış, 1922-1931 yılları arasında Amerika`da kalmıştır. Keman tekniğine ait eserler yazmış, 4.000`den fazla etüd bırakmıştır.

SEXTETT - 6 ses için müzik parçası. 6 çalgı için olduğu gibi, 6 insan sesi için de yazılabilir.

SİBELİUS, Jean - (doğ. 1865) Besteci. Finlandiya`da Tavastehus şehrinde doğdu. Romantik müzikte tanınmış bir sanatçı ve bestecidir. Bir fizik profesörünün oğludur. Önce hukuk öğrenimi görmüş, sonra Helsinki Konservatuvarına devam ederek besteci olmuştur. 1892`de tanınmış ilk senfonik şiiri "En Saga"yı yazmıştır. Sibelius bundan sonra Almanya`ya giderek Viyana ve Berlin`de uzun süre kalmıştır. Bu sıralarda Weingartner ve Richard Strauss ile tanışmıştır. 1900 yılında Paris Sergisine katılan Helsinki Filarmoni orkestrasında orkestra şefi asistanlığı yapmıştır. 1914 yılında Amerika`ya gitmiş, eserlerini çaldırarak tanıtmıştır. Bu seyahat esnasında Yale Üniversitesi kendisine fahri müzik profesörü ünvanını vermiştir. Bestecinin yurt dışında çıkan ilk eseri "Tuenela Kuğusu" adlı orkestra eseridir. Milano`da Toscanini tarafından çaldırılmıştır. Diğer eserleri arasında 1893`te yazdığı "Karelia" süiti, "Finlandiya" (1899), "Pohjola`nm Kızı" (1906) adlı senfonik şiirleri ve orkestra için "Valse Triste - Kederli Vals" sayılabilir. Ayrıca yedi senfonisi, Shakespeare, Strindberg ve Maurice Maeterlinck`in çeşitli sahne eserlerine müzik, "Kuledeki Bakire" adlı bir opera, "Esir Kral", "Vatanım" ve "Toprak Şarkısı" adlı koro ve orkestra eserleri ve "lied"ler yazmıştır. "Oceanidas - Okyanusun Kızı" adlı tanınmış orkestra eserini 1914 Amerika Nonvalk Müzik Festivali için bestelemiştir.

SIEGEL, Rudolf- (doğ. 1878) Orkestra şefi ve besteci. Berlin`de doğmuştur. Humperdinck, Thuille ve Thiel`in öğrencisidir. Münih, Ber-lin ve Königsberg`de orkestra şefliklerinde bulunmuştur. "Herr Dandolo" adlı bir komik opera, koro ve orkestra eserleri bırakmıştır.

SIEGL, Otto - (doğ. 1896) Graz`da doğmuştur. Kornauth ve Mojsisoviç`in öğrencisi olup, 1924`e kadar Graz`da orkestra şefi olarak bulunmuş, ayrıca Hagener Konservatuvarında teori öğretmenliği yapmıştır. Halen Kolonya Yüksek Müzik Okulunda profesördür. Siegl büyük koro eserleri, kukla müziği, oda müziği eserleri, "Der Wassermann" adlı bir masal operası bestelemiştir.

SKRIYABIN, Aleksandr Nikolayeviç - (1872-1915) Piyanist ve besteci. Moskova`da doğmuş ve müzik öğrenimini yine aynı şehir konservatuvarında yapmıştır. İlk eserlerini arkadaşı Mutrofan Belayef`in teşviki ile yazmıştır. Ayrıca konser seyahatları yapmış, bu arada 1906 yılında Amerika`ya gitmiştir. Dönüşte 1908-1910 yılları arasında Belçika`da kalmıştır. Bıraktığı sonat, etüd, prelüd ve noktürnleri ile Chopin etkisi derhal göze çarpar. Bestecinin aynı zamanda dini fikirlere ve Hint felsefesine inancının etkileri de eserlerinde gözükür. Piyano yaratmalarından başka "Poem of Ecstasy" ve "Poem of Fire" adlı iki orkestra şiiri vardır. Skriyabin, yine Moskova`da ölmüştür.

SMETANA, Bedrich - (1824-1884) Besteci. Bohemya`da Leitmeritz`de doğmuştur. Modern Çek müziğinin kurucusudur. Genç Smetana ilk müzik derslerini Prag`da Proksch`den aldı. Franz Liszt ile tanıştı ve onun yardımı ile bir müzik okulu açtı. 1856`da yurt dışına çıktı, isveç`e giderek Göteberg şehrinde müzik öğretmenliği ve filarmoni topluluğu orkestrası şefliğini yaptı. Burada Liszt etkisinde ilk senfonik şiirlerini yazdı: "Richard III." (1858), "Wallenstein`in Meskeni" (1859), "Hakon Jarl" (1861). Ülkesine dönüşte bir Prag gazetesine müzik eleştirileri yazmaya başladı. Ayrıca Prag Tiyatrosu orkestrası şefliğini yaptı. Bu yıllarda "Brandenburglular Bohemya`da", "Satılmış Nişanlı" operalarını yazdı. 1874 yılında ani olarak sağır oldu. "Ma Vlast - Vatanım" adlı senfonik şiirler serisi sağır olduğu döneme rastlar. Besteci bu olaydan sonra on yıl daha yaşadı. Smetana, isveç`ten döndükten sonra ulusal bir Çek müziği yaratmak istiyordu. Bu yolda yazdığı başlıca operaları şunlardır: "Brandenburglular Bohemya`da", "Dalibor", "Libussa", "Satılmış Nişanlı", "İki Dul", "Öpücük". "Blanik", "Tabor" ve "Moldau" adlı senfonik şiirleri tanınmış eserlerdirler. Oda müziğine ait eserlerinden biri "Aus Meinem Leben -Hayatımdan" adını taşıyan kuartetidir. Smetana "Milli Çek Müzik" okulunu kurmuş ve ülkesinin müziğini bütün dünya opera konser salonlarına sokmuştur.

Solanahtarı,=Müzikte notaların tanımlandığı çizgilerden oluşan ve porte adı verilen alt alta sıralanmış 5 çizginin, sol baş tarafına konulan ve konulduğu her çizgiye kendi adını veren özel şekillere "anahtar" adı verilmektedir. Genel olarak sınıflandırıldığında müzikte toplam üç tür anahtar bulunur; bunlardan birincisi Sol anahtarı, ikincisi Do anahtarı ve üçüncüsü de Fa anahtarıdır.

SOLO - (İtal) Yalnız. Konçertolarda eser hangi alet için yazılmışsa çalgının o kısmı eşliksiz yalnız çalacağını gösterir ve o alet "solo çalgı" adını alır.

SONAT- (İtal. Sonata) Onaltıncı Yüzyıl sonların doğru çalgısal yani yalnız çalgılarla çalınan "canzon - şarkı"nın gelişmesi ile meydana gelmiş bir müzik türüdür. Bölümleri şöyle sıralanır: Çabuk kısım, Yavaş kısım, (Adagio, Andante) - Menuett (Scherzo) - Yine Çabuk kısım (Allegro). Bir sonat kısmı veya cümlesi ise şöyledir: Birinci parti iki esas temadan oluşur, ikinci parti, birincideki temaların serbest şekilde değiştirilmeleriyle yazılır. Üçüncü parti birinci ve ikinci temaların tekrarından ve kısmın final notlarından ibarettir. Her parti arasında köprü görevi gören pasajlar vardır. Sonat her müzik aleti için yazılabilir. Fakat genelde keman, piyano gibi çalgılar için yazılır. Solo sonatlar genelde piyano içindir. Bach`ın yalnız keman için sonatları da vardır. Piyano bu türde en güzel eşlik sazıdır. Senfoni, konçerto ve oda müziği eserleri şekillerini sonattan almışlardır.

SONATİN: Küçük ve kısa sonat.

SOPRANO - Kadın ve çocuk sesi. En tiz kadın veya çocuk sesi. Soprano en ince ses kalitesidir.

STACCATO (Stakato) - (İtal.) Müzik aletlerinde kesik ve kuvvetli sesler çıkarmak için kullanılan işaret.

STAMITZ, Johann Wenzel Anton- (17174757) Besteci. Mannheim okulunun kurucusu, ve önderidir. Bohemya`da Deutsch-Brod`da doğmuştur, ilk defa kemancı olarak imparator Yedinci Karl`ın taç giyme töreninde dikkat çekmiştir. 1745`te Mannheim`a orkestra şefi ve saray oda müziği direktörü olarak gelmiştir. Burada ilk klasik Alman orkestrasını kurmuş ve senfonisini yazmıştır. Başta Stamitz olmak üzere Mannheim`da kurulan bu yeni müzik okulunun diğer sanatçılarını Dük Cari Theodor himaye ediyordu. Franz Xaver Richter ve Christian Cannabich de aynı okulun başta gelen bestecilerindendi. Mannheimlılar, senfoni, orkestra trioları ve konçertoları ile müziğe büyük yenilikler getirmişler, eserleri ile klasik sanat dünyasına uzun süre önderlik yapmışlardır. Orkestraya getirdikleri en büyük yenilik tahta nefesli çalgılara verdikleri önem olmuştur. Vurmalı çalgılar ve 1690`da Nürnberg`li Denner tarafından imal edilen klarnet de orkestraya yine Mannheim bestecileri sayesinde girmiştir. Stamitz şahsen elli kadar senfoni, on orkestra triosu ve birçok oda müziği eserleri bırakmıştır.

STRETTO: (1) Fuga yazısında, ana konu ile karşılığın üst üste geldiği ve seslerin birbirini daha yakından izlediği bölüm. (2) Parçanın sonunda tempo hızlanması (genellikle İtalyan operasında).

STOKOVSKİ, Leopold- (doğ. 1882) Orkestra şefi. Londra`da doğdu. Aslen Polonyalı bir ailedendir. Org ve piyano öğrenimi görmüştür. Orkestra şefi olarak ilk defa 1912 yılında Cincinnati orkestrasını idare etmiştir. Bir süre sonra Philadelphia senfoni orkestrası şefliğine geçerek 1916-1936 yıllan arasında yirmi yıl aynı orkestranın şefliğini yapmıştır, iyi bir orkestra öğretmeni ve şefidir. Modern Amerikan müzikçilerinden çoğunun eserlerini ilk defa çaldırarak tanınmaları için çalışmıştır. Radyoda birçok konserler idare etmiş, bazı Batı müziği eserlerini plağa vermiş ve "Fanta-sia" filminin müziğini aynı orkestra yani Philadelphia senfoni orkestrası ile çaldırmıştır. Bugün kendi kurduğu "Ali American Youth Orchestra"nın başında bulunmakta ve çeşitli Amerikan şehirlerinde konserler vermektedir. Bach`m "Toccata ve Fug", Liszt`in "İkinci Macar Rapsodisi" için yaptığı orkestra aranjmanları tanınmıştır.

STRADIVARIUS, Antonio - (1644-1737) Keman ustası. Müzik tarihinde yaptığı kemanlarıyla isim bırakmış olan bu sanatçı usta Cremona`da doğmuştur. Yine bu yolda tanınmış sanatçı olan Nicola Amati`nin öğrencisidir. Stradivarius bütün hayatınca Cremona şehrinde yaşamış ve buradaki atelyesinde keman inşa sanatının en mükemmel örneklerini vermiştir. Yaptığı kemanların seslerindeki parlaklık ve yumuşaklığın esrarı halen çözülmüş değildir. Bugün elde bulunan kemanlarının miktarı pek az olup pek yüksek fiyatla elde edilebilmektedir.

STRAUSS, Johann (Baba) - (1804-1849) Besteci. Viyana`da doğdu. Joseph Lanner ile zamanının tanınmış bestecilerinden biri olup besteci Johann Strauss`un babasıdır. 1825`de bir orkestra kurmuş, vals orkestralarında viyola çalmış, 1835`ten sonra saray balolarının idaresine getirilmiştir, johann Strauss güzel valsler bırakmıştır.

STRAUSS, Johann (oğul) - (1825-1899) Besteci. Viyana`da doğdu. "Radetzky" marşının bestecisi Johann Strauss yazdığı valslerle tanınmıştır. 1855`ten sonra devamlı olarak on yıl Petersburg`da yaz konserlerini idare etmiş, 1872`de Amerika`ya giderek "Şarap - Kadın ve Şarkı", "Bin Bir Gece", "Viyana Kanı", "Artist Hayatı", "Mavi Tuana", "Viyana Ormanları Efsanesi", "İmperial" valslerini yazmıştır.1871`de ilk opereti "İndigo ve Kırk Haramiler"!, 1874`te başarı kazanan ve konusunu o zamanki Viyana hayatından alan "Yarasa" adlı operetini oynatmıştır. Ayrıca "Çingene Baron", "Neşeli Savaş" ve "Venedikte Bir Gece" adlı operetleri vardır.

STRAUSS, Richard - (1864-1949) Besteci. Almanya`da Münih şehrinde doğdu. Saray orkestrasında kornocu Franz Strauss`un oğludur, ilk müzik derslerini babasından ve onun dostları B. Walter, Franz W. Meyer`den almış, Hans von Bülow tarafından takdir ve teşvik edilmiştir. Besteci olarak eserleri ilk defa kendisi on altı yaşındayken çalınmıştır. Bunlar Sofokles`in "Elektra" ve "Festgesang" adlı bir orkestra eseridir. Birkaç yıl sonra Hans von Bülow Meiningen`de "Serenad" adlı parçasını idare etmiştir. Amerika`da ilk çalınan eseri kendisi yirmi yaşındayken yazdığı "Fa minör" senfonisidir ki 1884`te Theodor Thomas idaresinde "Filarmonik Society" orkestrası tarafından tanıtılmıştır.
 Richard Strauss 1889-1894 yılları arasında Bülow`dan sonra Meiningen saray orkestrasına şef olmuştur. Burada karakteristik çalgısal, dramatik tarzını yavaş yavaş bulmaya başlamış eserler vermiştir. Buradan sonra Münih Saray Operası orkestrasına üçüncü şef olmuştur. 1889`dan sonra Weimar`a birinci orkestra şefi olarak gitmiş, burada beş yıl boyunca daha çok programlı orkestra eserleri vermiştir. Bu arada rondo formunda "Tül Eulenspiegel`in Şen Maceraları", "Ölüm ve Basübadelmevt" ve "Macbeth" adlı senfonik şiirlerini yazmıştır, ilk operası 1894`de Weimar`da temsil edilen Wagner etkisinde yazılmış "Guntram"dır. Bundan sonra besteci, Cosima Wagner tarafından Bayreuth`a davet edilmiş ve orada Wagner`in "Tannhaeuser" adlı operasını idare etmiştir. 1895`den sonra Berlin Filarmonik Orkestrası konserlerini idare etmiştir. 1896`da Amerika`ya bir sanat seyahati yapmış ve programlı senfonisi "Sinfonia Domestica"yı New York`da ilk defa olarak çaldırmıştır. ikinci operası olan "Salome" 1905`te Dresden`de temsil edilmiştir.1871`de ilk opereti "İndigo ve Kırk Haramiler"!, 1874`te başarı kazanan ve konusunu o zamanki Viyana hayatından alan "Yarasa" adlı operetini oynatmıştır. Ayrıca "Çingene Baron", "Neşeli Savaş" ve "Venedikte Bir Gece" adlı operetleri vardır. Kardegleri Joseph Strauss (1827-1870) ve Eduard Strauss (1835-1916) da besteci olup dans müziği eserleri ve operetler bırakmışlardır.

STRAVİNSKYIgor-(doğ. 1882) Besteci. Rusya`da Petersburg şehri civarında Oranienbaum kasabasında doğdu. Ülkesinin ritm ve renkleri Fransız impressionism`inin etkileri ile karışarak orijinal Stravinski sanatının doğuşuna yardımcı olmuşlardır. Rimski-Korsakof ve ayrıca Debussy`nin öğrenciliğini yapmıştır. Bu değerli öğretmenin ölümü üzerine "Chant Funebre" (1908)ini yazmış, gençlik eserlerinden birini, "Fireworks" adlı parlak orkestra eserini onun kızı için bestelemiştir. Bundan sonra Paris`e gitmiş ve burada bir Rus balesinin direktörü olan Diagilef le tanışmıştır. Bu bale trupu için "L`Orieseau de feu - Ateş Kuşu", "Petruşka" ve "Le Sacre de Printemps - Bahar Ayini" adlı balelerini yazmıştır. Bütün bu eserler Rus folklorundan alınan motiflerle bezenmiştir.

STRAVİNSKYIgor-(doğ. 1882) Besteci. Rusya`da Petersburg şehri civarında Oranienbaum kasabasında doğdu. Ülkesinin ritm ve renkleri Fransız impressionism`inin etkileri ile karışarak orijinal Stravinski sanatının doğuşuna yardımcı olmuşlardır. Rimski-Korsakof ve ayrıca Debussy`nin öğrenciliğini yapmıştır. Bu değerli öğretmenin ölümü üzerine "Chant Funebre" (1908)ini yazmış, gençlik eserlerinden birini, "Fireworks" adlı parlak orkestra eserini onun kızı için bestelemiştir. Bundan sonra Paris`e gitmiş ve burada bir Rus balesinin direktörü olan Diagilef le tanışmıştır. Bu bale trupu için "L`Orieseau de feu - Ateş Kuşu", "Petruşka" ve "Le Sacre de Printemps - Bahar Ayini" adlı balelerini yazmıştır. Bütün bu eserler Rus folklorundan alınan motiflerle bezenmiştir.

ŞOSTAKOVİÇ, Dimitri - (doğ. 1906) Petersburg`da doğmuş bir Rus bestecisidir. Petersburg Konservatuvannda Steinberg ve Glazunof yanında öğrenim görmüş ve geniş bir teknik bilgi elde etmiştir. "Birinci" senfonisini on dokuz yaşındayken vermiş, eser 1926 yılında Petersburg`da çalınmıştır. Bundan sonra çalgısal sahada birçok eserler vermiştir: "ikinci" (Ekim) senfonisi, "Üçüncü" (Mayıs Günü) senfonileri. Besteci yarattığı bütün eserlerde politikadan ayrılmamış ve ihtilali övmüştür. Ona göre; "Siyasi ideolojiye sahip olmayan bir sanatçı, Özlü bir eser veremez". Şostakoviç, ayrıca iki opera da vermiştir. Bunlardan biri "Mzensk`li Lady Macbeth" 1935 yılında Amerika`da sahnelenmiştir. Şostakoviç, İkinci Dünya Savaşı`nda Leningrad şehrinin savunmasında bizzat bulunmuş ve burada savaş görüntüleri sırasında "Yedinci" senfonisini yazmıştır. Eser ilk kez Amerika`da N. B. C. Senfoni Orkestrası tarafından Toscanini yönetiminde seslendirilmiştir. Bütün bu eserlerinden başka piyano konçertoları ve oda müziği eserleri vardır.

SUBRET: Operalarda ve operetlerde genellikle hizmetçi kız rolüne çıkan hafif sopranolar sınıfına verilen ad.

SÜİT - Aynı karakterli danslan içeren eski bir müzik şekli. Süit, Ortaçağ sonlarına doğru bazı dansların sıra halinde çalınmalarından doğmuştur. Böylece dansları gruplandırmak özel bir hava yaratmış ve süit, zamanımıza süregelen bir müzik türü olmuştur. Örneğin önceden, Passamezzo, Pavane, Saltarello gibi dansları içeren süit, 1600 yıllarında Gagliarda, Allemande, Courante danslarından oluşmaktaydı. Onyedinci Yüzyılda en güzel şeklini buldu. Bu yüzyılda süit genellikle şu danslan içeriyordu: Allemande, Courante, Sarabande, Gigue, Süit senfoni ve uvertürlere de etki etmiştir. Bu tür eserlerden Passacaglia, Loure, Gavotte, Menuett, Musset gibi danslan içerenleri vardır. Eskiden süitler genellikle lavta, org, piyano için yazılmışlardır. Orkestra süitleri de bulunmaktadır. Zamanımızda çeşitli dansları içeren bu türden eserler vardır. Bu arada Edward Grieg`in "Peer Gynt - Per Günt" süiti, P. Çaykovski`nin "Cassenoisette - Ceviz Kıran" süiti, Eduard Künecke`nin "Dans" süiti meşhur ve popüler müzik eserleridir. Opera eserleri için yazılmış ve birçok danslan içeren bale süitleri de vardır.
SÜRDİN: Bir yaylı çalgıyı, yada maden nefes çalgısını sağırlaştırıcı parça veya tıkaç.

notbak.com

Müzik Terimleri Sözlüğü S Harfi ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları orkestra sanat müzik Piyano Oratoryo