Olgu ve Görüş, ders ve çalışma notu

 

OLGU VE GÖRÜŞ

Olgu: Kolayca anlaşılabilir, kanıtlanabilir ve bilimsel verilere dayanan bilgidir.
 

• İlk cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal Atatürk'tür.
• Tek hücreli canlılar da vardır.
• Dünya kendi ekseni etrafındaki bir tam dönüşünü yirmi dört saatte tamamlar.
 

Yukarıda verilen üç cümle de olgu cümlesidir. Deney ve araştırmalarla kanıtlanabilir.

Görüş: Kişiden kişiye değişen, insanların bireysel duygu ve düşüncelerini yansıtan bilgilerdir.
 

• Benim kardeşim dünyanın en uysal çocuğudur.
 

Bu cümleyi ifade eden kişiye göre kardeşi, dünyanın en uysal çocuğudur. Bir başka kişiye göre bu düşünce değişebilir.
Bize göre doğru olan bilgiler bilimsel bilgi değildir, "görüş" 'tür.
Gözlem yoluyla elde edilen bilgilere "görüş" elenir.
Şimdi de karşılaştırmalı birkaç örnek verelim.

Yorum: Bir olayı belli bir görüşe göre açıklamadır.
 

Gözlem: Bir nesnenin, olayın veya gerçeğin, niteliklerinin bilinmesi amacıyla dikkatli ve planlı olarak ele alınıp incelenmesidir.
 

• Dağlarda yükseğe çıkıldıkça sıcaklık düşer. (Gözlem cümlesi)
 

Bu yüzden dağın zirvesine yaklaştıkça üşümeye başladınız. (Yorum cümlesi)
Gözlem yoluyla bilgi elde ederken duygularımız etkili olabilir.
Bazen duygularımızın etkisiyle tarafsız olamayız.
Gözlem yoluyla kazandığımız bazı bilgiler "bize göre" doğru olur.

 

Yargı (Hüküm): Kavrama, karşılaştırma, değerlendirme vb. yollara başvurularak kişi, durum veya nesnelerin eleştirici bir biçimde değerlendirilmesidir.
Doğru bilgiler deney ve araştırmalarla elde edilir. Örnek; Dünya'nın Güneş çevresinde döndüğü, sıvıların belli bir şekli olmadığı ve konulduğu kabın şeklini aldığı gibi.

 

DURUM CÜMLESİ GÖRÜŞ OLGU 

TBMM'nin ilk başkanı Mustafa Kemal'dir.
İstanbul, Marmara Bölgesi 'ndedir.
Türkler çok çalışkan insanlardır.
Atatürk, 1881'de Selanik'te doğmuştur.
Kuşlar en sevimli hayvanlardır.

 

Örnek 1
Aşağıdakilerden hangisi, "görüş" ifade eden cümledir.
A) Benim annem dünyanın en iyi annesidir.
B) İstanbul, II. Mehmet tarafından fethedilmiştir.
C) Yurdumuz yedi coğrafî bölgeden oluşmaktadır.
D) Ülkemizin topraklarının büyük bir kısmı Asya kıtasında yer almaktadır.

 

Varsayım: Deneylerle henüz yeteri derecede doğrulanmamış ancak doğrulanacağı umulan teorik düşüncedir.