Osmanlı Devlet Yönetimi, ders ve çalışma notu

Osmanlı Devlet Yönetimi

OSMANLI DEVLET YÖNETİMİ

1. Osmanlı Devleti mutlak monarşi ile yönetilirdi. Devletin başında Osmanlı soyundan gelen bir padişah bulunurdu.

2. Hükümdarlık babadan oğula geçerdi.

3. Osmanlı hükümdarları; Bey, Padişah, Gazi, Han, Hakan, Sultan, Hünkâr, Hüdavendigar gibi unvanlar kullanırlardı.

4. Padişahlar, Yavuz Sultan Selim’den itibaren “halife” unvanını da kullanmaya başladılar.

5. Padişah çocuklarına “çelebi” veya “şehzade” denilirdi.

6. Şehzadeler sancaklara atanır ve yanlarına “lala” adı verilen bir öğretmen verilirdi.

7. Hükümdarlık alameti; adına hutbe okutmak ve para bastırmaktı.

 

DİVAN- I HÜMAYUN

Divan-Hümayun (Divan): Devletin önemli işlerinin görüşülüp karara bağlandığı kuruldur. Divan bir danışma organıdır, yani son söz padişaha aittir. Divan’ın başkanı padişahtı. Divan’a Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nden itibaren sadrazamlar (Veziriazam) başkanlık etmiştir. Divan Orhan Bey döneminde kurulmuş, II. Mahmut tarafından kaldırılarak yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur. Divan bugünkü Bakanlar Kurulu gibi çalışırdı.

 

PADİŞAH:

1. Devlet yönetiminin başıdır. Devlet işlerinde son kararı vermek, orduya komuta etmek, büyük rütbeli devlet adamlarını atamak, savaş ve barışa karar vermek, halkın huzur ve mutluluğunu sağlamak padişahın görevleri arasındadır.

2. Verdiği emirlere “ferman” adı verilirdi.

3. Fatih Sultan Mehmet’ten sonra Divan’a Sadrazamlar (Vezir-i Azam) başkanlık etmeye başlamışlardır.

 

VEZİR-İ AZAM  (SADRAZAM)  > BAŞBAKAN

1. Padişahtan sonra en yetkili ve en yüksek devlet memurudur.
2. Devlet memurlarını atama ve görevden alma sadrazamın işidir.
3. Padişahın mührünü özel bir kese içinde taşırdı.
4. Padişah sefere çıkmadığı zaman Serdar-ı Ekrem unvanıyla orduya komuta ederdi.

 

VEZİRLER > DEVLET BAKANLARI                                               

1. Devlet işlerinin yürütülmesinde sadrazama yardımcı olurlardı. Sınırların genişlemesiyle sayıları artmıştır.

 

KAZASKERLER > ADALET BAKANI VE MİLLİ EĞİTİM BAKANI

1. Divan-ı Hümayunda büyük davalara bakarlardı.

2. Kadıların ve Müderrislerin atamalarına ve görevden almalarına bakarlardı.

3. Adalet, eğitim, kültür ve din işlerinden sorumlu Divan üyesiydi. Askeri davalara bakarlardı.

 

DEFTERDARLAR > MALİYE BAKANI

1. Devletin maliye işlerine bakarlardı. Devletin gelir ve giderlerini belirleyerek yıllık bütçeyi ayarlarlardı.

    

NİŞANCI:

1. Devlet kanunlarını çok iyi bilirdi.

2. Yabancı devletlere gönderilecek mektuplara, yazışmalara ve Divan kararlarına padişahın tuğrasını(İMZA) çekerdi.

3. Fethedilen toprakları deftere kaydeder, gelirlerine göre devlet görevlilerine dağıtımını yapardı.

4. Devletlerarası yazışmaları sağlardı.

5. Tapu ve kadastro işlerine bakardı, ele geçirilen toprakları tapu defterine geçerdi.

    

ŞEYHÜLİSLAM   (MÜFTÜ)

1. Devlet işlerinin İslam dininin esaslarına göre yürütülmesini sağlar ve yürütülecek işler için fetva verirdi. Divan’a Kanuni devrinde katılmış ve Sadrazamla eşit tutulmuştur.

    

KAPTAN-I DERYA > DONANMA KOMUTANI (AMİRAL)

1. Deniz kuvvetleri komutanıdır. Yükselme döneminde Divan’a katılmıştır.

dersimiz.com

Osmanlı Devlet Yönetimi sosyal bilgiler ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Divan-Hümayun Padişah Vezir-i Azam Sadrazam Kazasker Defterdarlar Nişancı Şeyhülislam Kaptan-ı Derya