Psikolojinin Araştırma Yöntemleri (Psikoloji), ders ve çalışma notu

Psikolojinin Araştırma Yöntemleri (Psikoloji)

PSİKOLOJİNİN ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

Psikolojinin konularını incelemek için takip ettiği araştırma yollarına psikolojinin yöntemleri denir.

1. Gözlem:

a. Doğal gözlem: Organizma davranışlarının oluş halinde iken, doğal ortamda,  müdahalede bulunmadan izlenmesidir. Denek gözlendiğinin farkında değildir. Ör: Teneffüste öğrencilerin camdan gözlenmesi

b. Sistematik gözlem: Organizmanın davranışlarının belli yönlendirmeler yapılarak, belirli amaçlar doğrultusunda izlenmesidir. Şartların bir kısmı ya da tamamı araştırmacı tarafından belirlenir. Ör: Bir araştırmada kız çocukların anneleri gibi davranmaları istenmiş ve bu durum gözlenmiştir.

 

2. Vaka Çalışması: Bu yöntem birey hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için kullanılır. Bireyin yaşantısı, mesleği, eğitimi, psikolog, psikiyatr değerlendirmeleri psikolojik testlerin sonuçları toparlanır. Daha çok hastalık tanı ve tedavisi için kullanılır.   

 

3. Anket Çalışması: Belli bir konuda sorular sorularak çok sayıda bireyden bilgi toplamak için kullanılan bir tekniktir. Ör: Ürün tercihleri, siyasi tercihler vb anketlerle belirlenir.

 

4. Görüşme (Mülâkat): Bu yöntem bireyle soru – cevap şeklinde karşılıklı konuşmaya dayanır. Bu konuşma esnasında birey tanınmaya çalışılır.

 

5. İlişkisel Çalışma ( Korelasyon): Genel olarak iki olay, durum arasında ilişkinin olup olmadığını ortaya koymaya çalışan bir yöntemdir. Bu ilişki pozitif, negatif yönde olabilir, ya da ilişki yoktur.

 İki değişken arasındaki ilişki 0′a yakın çıktığı durumlarda ilişki miktarı düşüktür. -1 ve +1′e yakın olduğu durumlarda ise ilişki miktarı yüksektir. Ancak -1… 0 arasında çıkan ilişki negatif ilişkiyi gösterir. 0… +1 arasında çıkan ilişki ise pozitif ilişkiyi gösterir. Ör: dersimiz.com

Deneme sayısı ile hata miktarı arasında negatif korelasyon vardır ve korelasyon -1′e yakındır.

Zekâ düzeyi ile öğrenme düzeyi arasında pozitif korelasyon vardır ve korelasyon +1′e yakındır.

Boy uzunluğu ile güzel konuşma arasında korelasyon yok denecek kadar azdır ve korelasyon 0′a yakındır.

 

 6. Deneysel çalışma

Deney yönteminin amacı neden – sonuç ilişkisini ortaya koymaktır.  Bu yöntemde incelenecek olayın koşulları araştırmacı tarafından belirlenir.  Üzerinde deney yapılan organizmaya denek, gözlenebilen, farklı değerler alabilen özelliklere değişken denir.   Deneylerde, neden durumundaki etken( etkisi incelecek olan ve deneyci tarafından yaratılan), bağımsız değişkendir. Sonuç durumundaki veri( bağımsız değişkene bağlı olarak değişen)  ise bağımlı değişkendir. “Uykusuzluk iş verimini etkiler.” hipotezinin sınandığı bir deneyde “uykusuzluk” bağımsız değişken, “iş verimi” bağımlı değişkendir.

Deney düzeneğinde her yönden eşlenmiş bireylerden oluşan iki grup alınır. Gruplardan biri bağımsız değişkenin (etkisi araştırılan faktörün) uygulandığı deney grubudur. Diğer gruba bağımsız değişken uygulanmadığından o grup kontrol grubunu, oluşturur.

Ör: Telkin etmenin başarıya etkisi, parça başı üretimin çalışmaya etkisi, tekrarın başarıya etkisi vb.

 

ETİK KURALLAR

Etik kurallar bilimsel çalışmalarda ahlaki, sosyal  ve insani açıdan nelerin yapılabilir ve doğru nelerin yapılamaz, yanlış olduğunu söyler. Bu ilkelerden bazıları şunlardır: *Bu alanda çalışanlar (psikolog, pdr uzmanı, araştırmacı vb. dürüst, duyarlı, hoşgörülü olmalıdır. *Toplumsal sorumluluğa sahip olmalıdır. *Bireysel, kültürel farklılıklara duyarlı olmalıdır. *Başkalarına zarar verilmemelidir. *Gizli bilgiler saklanmalıdır.

Nuray TAN

psikoloji araştırma yöntemleri gözlem ders notları negatif ilişki pozitif ilişki ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım Nuray TAN