Su Küre (Hidrosfer), ders ve çalışma notu

SU KÜRE (HİDROSFER)
Okyanuslar ve denizler:Okyanuslar kıtaları birbirinden ayıran çok büyük su kütleleridir.Denizler ise okyanusların kıta içlerine doğru uzanan kollarıdır.Okyanus ve denizleri birbirinden ayıran en önemli etmenler şunlardır:
* Derinlik
* Kapladıkları alan
* Tuzluluk
* Akıntı sistemleri
* Sıcaklık
* Karaların fiziksel özelliklerinde etkilenme
Her adanın belli bir kıtanın malı ve parçası sayılması gibi,her denizde belli bir okyanusun parçasıdır.Bu nedenle denizleri,okyanusla meydana getirdiği bağlantıya dayanarak üç kısma ayırırız.

a)- Kenar denizler:Okyanusların hemen yanında,kıtalara sokulmuş körfezler durumundadır.Örneğin;,umman denizi vb.

b)- Karalar ve kıtalar arasında kalmış denizler:Bu tip denizlere en güzel örnek Akdeniz'dir.Okyanusla bağlantısı,bir eşik meydana getiren dar bir boğaz iledir.Afrika,Avrupa ve Asya kıtaları arasında kalan Akdeniz geniş anlamda Marmara ,Karadeniz ve zad denizi de içine alır.

c)-Kapalı denizler:Bunlar aslında suları tuz olan göllerdir.Çünkü okyanusla hiçbir bağlantısı yoktur.Hazar denizi gibi.

Deniz sularının fiziksel ve kimyasal özelikleri:
Tuzluluk:Bir litre deniz suyunda erimiş halde bulunan madensel tuzların gr olarak ağırlığıdır.Örneğin:okyanusların ortalama tuzluğu 35'tir,denildiğinde,1litre okyanus suyunda 35gr çeşitli erimiş madde bulunduğu anlaşılır.
Deniz suyundaki başlıca kimyasal maddeler şunlardır:
Sodyum klorür: %78,32
Potasyum klorür: %1,69
Magnezyum klorür: %9,44
Magnezyum sülfat: %6,40
Kalsiyum sülfat: %3,94,
Toplam : 99,79
Deniz suyunun tuzluluk oranı sıcaklığa bağlı olarak değişmektedir.Sıcaklık buharlaşmaya bu da tuzluluk oranın artmasına yol açar.Deniz suyu tuzluluk oranı ortalama %35tir.Deniz suyu tuzluluğunu çok azda olsa denize dökülen akarsular ve yağışlarda etkiler.Deniz suyu tuzluluğu en fazla olan deniz %65 ile Kızıldeniz,en az olan denizde %01 ile Baltık denizidir.
Yurdumuz da Akdeniz'den,Karadeniz'e doğru gidildikçe enleme bağlı olarak tuzluluk oranının azaldığı görülür.Aynı durum gidildikçe de gözlenir.

YER KABUĞU KATMANI
Yer kabuğu,çeşitli taş ve kayaların bulunduğu katmandır.En üst kısım toprakla örtülüdür.Bazı bölümleri ise sularla kaplıdır.Canlılar yer kabuğu üzerinde yaşarlar.
MAĞMA KATMANI
Magma katmanı,yer kabuğunun altındaki tabakadır.Sıcaklığı 2000 santigrat derecedir.Bu katman,yer kabuğunun ergimiş maddelerle çok sıkışmış gaz ve buharların bir karışımıdır.
ÇEKİRDEK KATMANI
Çekirdek katmanı yerkürenin en iç katmanıdır.Sıcaklık 5000 santigrat derecedir.Çok sıcak olduğu halde basıncın etkisiyle buradaki maddeler erimemiştir.