Tezeneli (Mızraplı) Çalgılar : Ud
- Tekne (gövde), göğüs (kapak), sap, burguluk ve teller olmak üzere beş esas elemandan meydana gelir.
- Ud perdesiz olması sebebi ile zengin bir ses aralığına sahiptir.
Ud kelimesinin aslı Arapça dır: "sarısabır veya ödağacı" anlamındaki "el-oud'dan
gelir. Baştaki 'el'- kelimesinin, bazı dillerde olup bazılarında olmayan harf-i
tarif (belirgin tanım edatı) olduğunu bilen Türkler bu edatı atmış, geriye kalan
'oud' ('eyn, waw, dal) kelimesini de -gırtlak yapıları 'eyn'e uygun olmadığı
için- "ud" şekline sokmuşlardır. Dillerinde tanım edatı olan Batılılarsa, 11-13.
yüzyıllar arasındaki Haçlı seferleri sırasında tanıyıp Avrupa'ya götürdükleri bu
saza, luth (Fr.), lute (İng.), Laute (Alm.), liuto (İtal.), Alaud (İsp.), Luit
(Dat.) gibi hep L ile başlayan isimler vermişlerdir. Hatta 'saz yapıcılığı'
anlamında bizde de kullanılan 'lütye' kelimesi de yine luth'den yapılmadır (aslı
luthier).
Adı Arapça olduğuna göre, ud Arap sazı o halde! Hem çok acele,
hem çok yanlış bir hüküm bu. Çünkü bu sazı ilk defa 7. yy.da Horasan'dan
Bağdat'a çalışmaya gelen Türk işçilerin elinde görmüş olan Araplar, göğsünün
yapılmış olduğu sarısabır ağacından (aloexyion agallocum) dolayı el'-oud adını
vermişlerse (Türkler de bu adı aslı olan Kopuz yerine -belki daha kısa oluşu
yüzünden- benimsemişlerse) de, saz Türklerin bin yıllık Kopuz'undan başka birşey
değildir; nitekim ta Hunlardanberi ozanları ve kopuzcuları olmayan hiçbir Türk
ordusu yoktu (cahiliyye devri Arapları müzik aleti olarak def ve rababe
dedikleri tek telli ilkel bir çalgıdan başkasını bilmiyorlardı).
Bu
gerçek de çok önce, yüzyılımızın en büyük iki müzikologu ile, en büyük edebiyyat
tarihçimiz tarafından ortaya konmuştur (bkz. Fuad Köprülü, Türk Edebiyatında İlk
Mutasavvıflar, Ank. Üni. Bas. 1966, s. 207, 209 vdl.; Mahmut Ragıp Gazimihal,
Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız, Ank. Üni. Bas. Ank. 1975, s. 64; aynı
müellifin Musiki Sözlüğü, M.E. Bas. İst. 1961, s. 138, 259, 260; Curt Sachs, The
History of Musical Instruments, New York 1940, s. 252). Ud'un Macarcadaki adı
'Kobza'dır ve Türk Kopuzunun biraz değiştirilmişinden ibarettir. Nitekim Dede
Korkut'da da yine Kopuz'dan türemiş olan 'kobzaşmak' fiili 'karşılıklı saz
çalmak' demektir.
notbak.com
Türk Müziği Çalgıları Tezeneli (Mızraplı) Çalgılar Ud Hakkında Bilgi Ud Nedir müzik ders notu müzik aletleri konu özeti çalışma notları özetler sarısabır ödağacı Musiki
Benzer Müzik Ders Notları
- Barış Manço'nun Hayatı ve Eserleri
- Sarı Çizmeli Mehmet Ağa Şarkısının Hikayesi ve Sözleri
- Pyotr Ilyich Tchaikovsky (Peter İlyiç Çaykovski) Kimdir?
- Sergey Rahmaninov Kimdir?
- Wolfgang Amadeus Mozart Kimdir?
- Orlande De Lassus Kimdir?
- + Ders Notları Ekleyin
- Ders Notları Ana Sayfa
Tezeneli (Mızraplı) Çalgılar : Ud Hakkında Yorum Yazın...
Tezeneli (Mızraplı) Çalgılar : Ud Hakkında Yazılan Yorumlar
Henüz Yorum Yazılmamış.
İlk Yorumu Siz Yazabilirsiniz.