Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, ders ve çalışma notu

Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri: Güneydoğu Anadolu Bölgesi

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

1. Konumu ve Sınırları

Bölge, Türkiye'nin güneydoğu kesimini oluşturur. Bu bölge, kuzeyde Güneydoğu Toroslar'ın güney etekleri ile güneyde Suriye ve Irak sınırları arasında bulunur. Batıda K. Maraş'ın doğusu ile Gazi Antep Plâtosu'nun batısından geçen sınır, bölgeyi Akdeniz Bölgesi'nden ayırır. Türkiye yüzölçümünün % 7,5'ini kaplayarak, bölgeler arasında en küçük olan bölgemizdir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Dicle ve Orta Fırat bölümlerinden oluşur.

 

2. Yeryüzü Şekilleri

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, genel olarak plâto ve ovalardan oluşur. Bölgenin batısında Şanlı Urfa, Gazi Antep ve Adıyaman plâtoları yer alır. Doğudaki plâtolar daha engebelidir. Kuzeydoğuda Diyarbakır Havzası, güneyde Mardin Eşiği bulunur.

Bölgede yer alan başlıca akarsular Fırat ve Dicle ile kollarıdır. Birecik, Suruç, Altınbaşak (Harran) ve Ceylanpınar bölgedeki ovalardır.

 

3. İklim

Bölgenin batısında, Fırat nehrine kadar olan sahalarda Akdeniz iklim koşulları etkilidir. Bölgede, batıdan doğuya doğru yükseltinin ve denize olan uzaklığın artmasına bağlı olarak bozulmuş karasal iklim şartları etkisini göstermeye başlar. Yaz mevsiminde Türkiye'nin en sıcak ve kurak olan bölgesidir. Temmuz sıcaklık ortalaması 30 °C yi geçer. Buharlaşma şiddeti yüksektir. Bölgenin yıllık yağış miktarı ise
500 - 600 mm. civarındadır.

 

4. Bitki Örtüsü

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin hakim bitki örtüsü bozkırdır. Yağış alan yüksek kesimlerde ise kümeler halinde ormanlar görülür. Güneydoğu Toroslar'ın 700 m. den daha yüksek kesimlerinde meşe, Siirt dolaylarında ise kızılçam ormanları bulunur. Bölgedeki orman oranı
% 3'tür. Orman oranı en az olan bölgemizdir.

 

5. Nüfus ve Yerleşme

2000 nüfus sayımına göre, bölgede 6,6 milyon kişi yaşar. Nüfus yoğunluğu ise gerçek alana göre km² ye 108,3 kişidir. Bu miktar,
2000 yılına göre Türkiye ortalaması üzerindedir. Bölgenin yüzölçümü küçük olduğu için nüfus yoğunluğu fazladır.

Önceleri bölgede kırsal nüfus fazla iken, son yıllarda kırsal kesimden şehirlere olan göçler kent nüfusunu arttırmıştır.

 

6. Ekonomik Özellikler

Tarım ve hayvancılığın bölge ekonomisinde önemli bir yeri vardır. Sulama imkânlarının sınırlı olduğu sahalarda, buğday, arpa, kırmızı mercimek, tütün ve üzüm tarımı yapılırken, sulamanın yeterli olduğu yerlerde pamuk yetiştirilir. Bölgede tarım istenilen verim düzeyine ulaşmamışıtır. Tarımı sınırlandıran en önemli sorun, kuraklık ve sulama imkânlarının yetersizliğidir. Hızla tamamlanmaya çalışan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile bu olumsuz durum önemli ölçüde ortadan kalkacaktır. Proje tamamen bittiğinde, pamuk, sebze, mısır, soya fasulyesi ve pirinç gibi ürünlerin ekim alanı genişleyecektir.

Bölgede küçükbaş hayvancılık yaygındır. Özellikle Toroslar'ın güney eteklerinde yoğun olarak koyun ve kıl keçisi beslenir.

Türkiye'de çıkarılan petrolün büyük bir bölümü bu bölgeye aittir. Bu üretim, Türkiye petrol tüketiminin yaklaşık % 15'ini karşılar. Fosfat, linyit ve doğal gaz diğer yeraltı zenginlikleridir.

Bölgede endüstri çok fazla gelişmemiştir. Bölgenin en önemli endüstri kuruluşu Batman'da yer alan petrol rafinerisidir. Bölgede sınır ticareti yaygındır. Sınır ticareti bölge ekonomisini olumlu yönde etkiler.
Bölgede turizm yeterince gelişmemiştir.

Editör 3

Türkiye'nin Coğrafî Bölgeleri Güneydoğu Anadolu Bölgesi ders notu konu özeti coğrafya çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Ekonomik Özellikler Nüfus ve Yerleşme Bitki Örtüsü İklim Yeryüzü Şekilleri Konumu ve Sınırları