1. Bölüm :
Öğretmenin Görevleri nelerdir?
1.1. Öğretme Görevi
* Sizler, bir sınıf, sınıftaki grup üyesi ve birey olarak öğrencilerin öğretmenisiniz.
* Sizin işiniz öğretmek, öğrencilerin işi ise öğrenmektir.
* Öğretmek, öğrenme sürecini yönlendirmek demektir. Siz öğrencilerin öğrenmesine rehberlik eden bir kılavuzsunuz. Öğrencilere yardım etmek amacıyla yapabileceğiniz ilk şey, öğrenme hedeflerini açıklamaktır. Sonuç olarak bu öğrenciye gerçekçi öğrenme amaçları oluşturmada yardımcı olur.
1.2. İdare ve Yönetim Görevi
* Bu görevi yerine getirdiğinizde, bir eğitim programını planlama, yönetme ve işletme işlemini yerine getirmiş olursunuz. Okulunuzdaki program, ilkokul, ortaokul fen dersi, ortaokul matematik dersi veya mesleki - teknik dersler şeklinde olabilir.
* Sizden okulun eğitim faaliyetlerini işbirliğiyle planlamanız ve gerçekleştirmeniz beklenir.
* Bu görevin bir diğer önemli yönü de, fiziksel imkânların ve öğretim gereçlerinin planlanması, düzenlenmesi ve korunmasıdır.
* Eğitim programınızı öğrencilerinize göre düzenleyip, güncelleştirerek programınızın ve okulunuzun etkinliğine katkıda bulunabilirsiniz.
1.3. Mesleki /Konu Alanı Uzmanlık Görevi.
* Öğretmen olarak öğretmeniz istenilen konu alanı ile ilgili; bilgi ve becerilerin kaynağı olmanız beklenir.
* Yaşam - boyu öğrenmeye katılmanız beklenir. Uzman olarak bu konu bilgisi açısından kesin ve güncel olmanız gerekir. Ayrıca, eğitimdeki yeniliklere ayak uydurabilmek için yeni bilgi, beceri ve davranışlar geliştirmeniz gerekir. Özellikle de bilim, teknoloji, ekonomi, iş dünyasındaki değişiklik ve gelişmeler ile millî eğitim politikasındaki değişikliklere ayak uydurmanız gerekecektir.
* Türkiye'de eğitim programları, güncelliği yakalamanıza ve yaşadığınız anın ötesine geçmenize, geleceğe hazırlanmanıza yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuştur. Bu hizmet içi faaliyetlerine katılınız.
* Kendinize kişisel bir mesleki gelişim planı hazırlamanız çok faydalı olacaktır.
1.4. Öğrenci Danışmanlık Görevi
* Etkili bir öğretmen gerektiği zaman öğrenciye arkadaştır. Bazı durumlarda da öğretmen ailenin yerini alır.
* Kariyerler/meslekler ile ilgili endişeleri olan öğrencilere rehberlik etmeye hazırlıklı olun.
* Öğretmenin öğrencilere karşı takınması gereken diğer etkili tavırlar:
* Öğrencilerle çalışırken anlayış ve sempati gösterin.
* Öğrencilerle olan ilişkilerinizde dostça ve nazik davranın.
* Öğrenci faaliyetlerini yönetin ve iyi yapılan işi ödüllendirin.
* Öğrencileri yapabileceklerinin en iyisinin yapmaya teşvik edin.
* Öğrencilerin ilgi ve görüşleri hakkında bilgi edinin.
* Öğrencilere gülümseyin ve gerekirse onlarla birlikte gülün.
* Etkin dinleme becerileri geliştirin.
*Dikkatli, destekleyici öğrencilerin kendilerini güvenli hissedecekleri bir atmosfer oluşturun.
*Öğrencileri, problemlerini kendi kendilerine çözmede destekleyin ve yaptıklarını değerlendirin.
2. BÖLÜM :
DERSLERİMİ NASIL PLANLAMALIYIM?
2.1. Öğretme nedir?
* Öğretme, öğrenme sürecini yönlendirmektir. Öğrenme süreci dört temel aşamalardan meydana gelir.
1. Uyarıcıyı Seçme / Sunma 2. Uyarıcıyı Alma 3. Uyarıcıyı Algılama 4. Algılara dayanarak hareket etme (sonuç olarak öğrenme oluşur.)
* Öğretmen olarak işiniz öğrencileri, istenilen davranış değişikliklerinin oluşması için bu dört aşamadan geçirmektir.
2.2. "İyi öğretim" ne demektir?
* İyi öğretim, öğrencide istenilen ve kalıcı izli davranış değişiklikleri - düşünme, değerlendirme, muhakeme, sebep gösterme, iletişim, icatçılık, tutum, değer, kavrama ve psiko-motor becerilerindeki değişmeler meydana getirmektir.
* İyi öğretim, öğrencide öğrenmeye karşı isteklilik uyandıran bir etkinliktir.
2.3. Öğrenme nedir?
*- Öğrenmek, daha önce hiç yapmadığınız bir şey yapabilmek ve onu tekrar yapabilecek kadar hatırlamaktır. Öğrenme, öğrenenin davranışlarında değişim olması anlamına gelir. Bu değişiklik, öğrenmenin zihinsel, psikomotor ve duyuşsal alanındadır.
2.4. Bazı temel öğrenme ilkeleri nelerdir?
? Bir öğretmenin anlaması ve kullanması gereken bazı temel öğrenme ilkeleri vardır:
* Öğrenme, motivasyona dayanır.
* Öğrenme, öğrenme kapasitesine dayanır.
* Öğrenme, geçmiş ve güncel tecrübelere dayanır.
* Öğrenme, öğrenenin aktif katılımına dayanır.
* Öğrenme, problem çözme ile zenginleştirilir.
* Öğrenmenin etkinliğinde geribildirim önemli bir faktördür.
* Informel bir sınıf atmosferi öğrenmeyi zenginleştirir.
* Öğrenme, birey kendinden beklenen yeni davranışın ne olduğunu bilirse daha etkili olur.
? İlginin birinci derecede önemli ilkeleri vardır. Bütün ilgililerin doğal dürtü ya da tahrik denilen asıl çıkış noktaları vardır. Bunların en yaygınları:Faaliyet, doğa sevgisi, merak, icatçılık, insanları sevme, onaylanma isteği, bencillik, kendi-kendini geliştirme, rekabet ve sahipliktir.
* İlginç olan, bizi etkileyen, bizimle ilgili olanlar veya insanlığı etkileyen şeylerdir.
* Bir konu alanıyla ilgili bilgilerin artması o konu alanına ilgiyi artırır, ilgiyle birlikte konular daha iyi anlaşılır.
* İlgi, istenen yetenek ve becerinin kazanılması ile artar.
* İlgi, ilginç bir şeyden ilginç olmayan bir şeye, bu ikisinin kesin bir şekilde düşüncede birleşmesiyle geçer veya dağılır.
? İlginin ikinci derecede önemli olan ilkeleri vardır.
* Düşünmek ezberlemekten daha fazla ilgiyi artırır.
* İlgi bir kişinin diğer kişiden alması bağlamında bulaşıcıdır.
* İlerleme duygusu ilgiyi artırır.
* İlgi, şüphe durumuyla oluşur ve beslenir.
* Tam olarak kabul edildiği taktirde bir ideal de, ilginin, dağılacağı yeni bir ilgi merkezi olabilir.
* Yenilikler ve beklenmeyenler de ilginçtir.
* Mizah ilgi çeker.
2.5. Ders planlaması nedir?
3 Ders planlaması sınıfta ve/veya lâboratuvarda olmasını istediğiniz şeyleri öğretilmeden önce iyece düşünülmesidir.
? Ders planlaması, ders planınızı yapmadan önce zihinde oluşur.
2.6. Ders planı ve demektir?
? Ders planlaması, sınıfta ve/veya laboratuvarda olmasını istediğiniz şeylerin adım adım yazılı bir dökümüdür.
? Değişik ders planlama biçim ve sitili vardır.
? Ders planı formatı öğrencileri, öğrenme sürecinden geçirmek için seçilen öğretim yöntemini zenginleştirmelidir.
2.7. Bir ders planı neleri içerir?
? Öğretilen konu ne olursa olsun bir ders planı şu dört soruya cevap verebilmelidir.
1. Neredeyiz? (Ders konusuyla ilgili olarak öğrencilerinin bilgi ve beceri düzeyi ne?)
2.Nereye gidiyoruz? (Öğrenciler dersin sonunda daha önce yapamadıkları neyi yapabilecekler?)
3.İstenen sonuca ulaşabilmek için ne yapmalıyız? (Dersin amaçlarına ulaşmak için öğrencilere hangi öğrenme tecrübelerini sağlamalıyız?)
4.İstenen sonuçlara ulaşıp ulaşmadığımızı nasıl anlayacağız? (Öğrenciler ders hedeflerinde belirtilen bilgi, beceri ve tutumlara ne oranda sahiptirler?)
? Bu dört planlama sorusu cümlelere ya da bir ders planının bölümlerine dönüştürülebilir.
? Şekil 1 bu dört planlama sorusunu (Kolon A) ve bunların bir ders planının bölümlerine (Kolon B) dönüşümünü gösterir. Kolon C de her dört bölümün veya aşamanın alt bölümleri hakkında bilgi verir.
? Bir ders planının dört unsur veya aşaması şunlardır.
1.Öğretmeye hazırlama
2.Dersi anlatma
3.Öğrencilere kavramları/ilkeleri/becerileri kullanmada yardımcı olma.
4.Öğrenci öğrenmelerini değerlendirme
? Yukarıda dört bölüm ve aşamaları içeren örnek bir ders planı formatı (şekil,3'de) verilmiştir.
? Şekil 4. öğrencilere mikroskop kullanmayı öğretmek için tasarlanmış bir ders planıdır. Plan dört bölüm veya aşamadan oluşturulmuştur. Kullanılan öğretim metodu şekil 2'de (Metod no : 10) açıklanan problem çözme yaklaşımıdır.
Şekil 1 : Öğrenciyi Esas Alan Planlama / Öğretme / Öğrenme İşlemi
A B C
Ders Planı Dört Cevaplar Dersin Her aşamanın, ders planı ve öğrenci
Soruyu Planlama ve merkezli öğretim yapmak için
Cevaplar Öğretiminde belirli bölümleri vardır
Dört Aşamaya
Yöneltir.
Soru 1: Neredeyiz? * Mevcut durum Problem,karar ihtiyaç
* Konu "Bugün bana öğretmeye
Soru 2: Nereye gidiyoruz? *Hazırlık "çalıştığın şeyi neden öğrenmeliyim?"
* Hedefler
* İlgi yaklaşımı
* Gerekli materyaller ( Motivasyon sürecini )
* İçerik kullanın
Soru 3: Ortaya Anlatım ulaşabilmek için ne gibi aşamalardan geçmeliyiz?
Öğretim
Yöntemler stratejileri
Teknikler
Yardımlar,
Gereçler
Ders içeriği
Ne?
Nasıl?
Neden?
Uygulama: Öğrencilerin Öğretim yönetiminin "Neden"e dayalı seçiminde dikkat edilecek faktörler:
Öğrenmenin oluşumu
Öğretilecek şey
Öğrenenlerin davranış şekli
Performansı
Grubun büyüklüğü
Değerlendirme
Soru 4: Sonuca ulaştığımızı nasıl anlayacağız?
Öğretmenlerin davranış şekli
Fiziksel imkânlar
Sözlü
Uygulama
Yazılı
v Değerlendirme
(Okul Adı)
(Ders/Programı Adı)
(Öğretmen Adı) (Dersin Adı) (Tarihi)
1. Öğretmeye Hazırlama
Ünite Adı :
Konu Adı :
Amaç :
Davranışlar :
Hedefler : ("Nereye gidiyoruz" planlama sorusu cevaplandırılır.)
Donanım, gereçler ve diğer kaynaklar : (Dersin hedeflerini öğretmek için gereken şeyler)
Mevcut durum : (Öğrenciler dersin içeriği hakkında ne biliyorlar? Dersin içeriğiyle ilgili deneyimleri neler?) Mevcut durum "Neredeyiz" planlama sorusunu cevaplandırır.)
İlgi yaklaşımı : (Öğrencinin, "Bugün bana öğretmeye çalıştığın şeyi neden öğrenmeliyim?" sorusunu cevaplandırılır. Dersin bu noktasında, öğretmen, öğretmek istediği şeyin öğrenci için neden gerekli olduğunu düşünmesine yardımcı olarak ilgi ilkelerinden faydalanır.)
2. Dersi sunma
Öğretim strajeleri : Yöntemler, Teknikler, Öğretim araç gereçlerinin kullanılması.
(Tartışma grupları, takrir, gösteri, bireysel araştırma, alan gezileri, kaynak kişiler, görsel / işitsel sunular, bilgisayar destekli öğretim, rol oynama , örnek problemler, benzetişim ortamları, problem çözme ve diğerleri kullanılabilir.)
Ders içeriği :
Ne? (Hedefleri öğretmek için gereken içerik, içerik programınıza/dersinize yönelik geliştirilen müfredattan çıkarılır.),
Neden? (Hedeflerin uygunluğu; gerçek hayatta kullanılabilirliği).
Nasıl? (Yeni becerilerin, davranışların ve anlayışların nasıl ulgulanacağı).
(İçerik öğretimine yönelik stratejiler, "Amaca ulaşmak için ne gibi aşamalardan geçmeliyiz? Planlama sorusunu cevaplandırılır.)
3. Öğrencilere Kavranımları / İlkeleri / Becerileri Uygulamada Yardımcı Olma:
Öğrenciler "Neden" sorusuna bağlı olarak "Ne ve "Nasıl" ve "Nasıl"ı uygular veya kullanır. (Uygulama faaliyetleri, ayrıca "Amaca ulaşmak için ne gibi aşamalardan geçmeliyiz? planlama sorusunun cevaplanmasına yardım eder).
4. Öğrenilenleri değerlendirme :
(Yazılı sınav, sözlü sınav, gözlem, uygulama testi, yazılı ünite testi, kanaat kullanımı, yazılı rapor(lar), evrak (portföy) anlatımı, performans testi, vs. kullanılabilir.)
(Öğretim sürecinde bu aşama, "Hedeflere ulaşıp uluşamadığımızı nasıl anlayacağız?" planlama sorusunu cevaplandırır).
1. Öğretmeye hazırlanma
Ünite : Donanım Kullanımı ve Bakımı
Konu : Mikroskop kulanma
Dersin genel amacı: Tanımlamak için bir örnek verildiğinde (verilen) mikroskobu kullanın. Performans değerlendirmesindeki tüm maddeler kabul edilebilir olmalıdır. Maddeler, mikroskop taşımayı, mikroskoba tam yerleştirmeyi, mikroskobu odaklamayı, öğretmenin verdiği örnekleri tanımlamayı ve mikroskobu depolamak için hazırlamayı içerir.
Gerekli Araç - Gereçler :
1. İki veya çok mercekli mikroskoplar
2. Hazırlanmış lamlar
3. Mikroskop şema dökümanı
Durum : Bu 25 ortaokul öğrencilerinden oluşan bir sınıftır. Öğrencilerinden bazıları fen derslerinden mikroskop kullanmayı öğrenmişlerdir. Öğrencilerin birçoğu mikroskop kullanımını konusunda az bir deneyime sahiptir.
İlgi Yaklaşımı : (öğretmen öğrencilere)
"Kaç taneniz çok mercekli mikroskop kullandı?"
"Hangi amaç için mikroskop kullandınız?"
"Biyologlar mikroskopla ne yapabilirler?"
(Muhtemel öğrenci cevapları)
1. Parazit çoğalmasına yönelik kontrol yapabilir.
* Böceklerin deri atması
* Kurtçukların dışkı örnekleri
* Sıcakkanlı bağırsak kurtları hastalığının kan örnekleri
2. Kan çalışması
* Beyaz kan hücresi sayımı
* Kırmızı kan hücresi sayımı
"Mikroskobu dikkatli ve doğru bir şekilde kullanmak neden önemlidir?"
(Muhtemel öğrenci cevapları)
1. Mikroskoplar pahalı. Bir tanesini ödemek zorunda kalmayı istemem.
2. Lensler kırılabilir. Ayrıca da kolayca hasar görebilirler.
3. Doğru kullanmazsak örnek lamın üzerinde ne olduğunu tespit edemeyiz.
"Kolayca oluşabilecek herhangi bir hasarı önlemek için mikroskobu taşıma ve kullanılmasıyla ilgili prosedürleri gözden geçirelim, böylece de örnek lamı mikroskoba yerleştirebilir ve nesneleri tanımlayabiliriz. Size doğru prosedürleri göstereceğim. Sizden gerekli prosedürleri sonuca ulaştırmada yardımcı olmanızı istiyorum. Mikroskop kullanımında izlemeniz gereken bazı önemli aşamalar hakkında not almak isteyebilirsiniz. Temel aşamaları tahtaya yazacağım."
2. Dersi Sunma
En baştan, mikroskobu kabinden ilk aldığımız andan başlayalım.
Şekil.2 : Öğretim Metodları
Metod Başlıca Avantajları Dezavantajları Özellikleri
1. Anlatma Bilgi verici Bilginin toplanması Öğrenciler pasiftir (Takrir) gereçlerin organizasyonu
2. Soru ve cevap Öğrenciler veya Öğrencinin tepkisi Formalite öğretmenlerin korkutucu veya sıkıcı soru sorması
3. Tartışma Grup Öğrenci katılımı Organizasyonun etkileşmenin en ilgi deneyim bozulması
a) Sokratik üst düzey kullanımı
b) Lider merkezli
c) Grup merkezli
4. Proje Problemin işbirliğiyle bir Grup veya birey bütün olarak incelenmesi Harcanan çaba sorumluluğu, güncel deneyim, ilgi, başarı
5. Laboratuvar materyallerle İlk elden tecrübe; Zaman alıcı etkileşimde rehber eşliğinde bulunma uygulama; birden fazla duyuyla deneyim
6. İşbaşında Gözetim altında Pratik uygulama Liderin öğretim yaparak öğrenme deneyimiyle sınırlı
7. Gösterim ve İşlemlerin Sürecin Sınırlı katılım görsel öğretmen Görselleştirime yardımlar tarafından gösterimi
8. Bireysel Deneme ve Doğrudan Hareketsizliğin inceleme yanılma olması
9. Alıştırma Uygulama Terkrar yoluyla Sıkıcı olabilir; (Drill) öğrenilenlerin fazla öğretim pekiştirilmesi
10. Problem Karar verme Keşfettirici, harekete Genel bilgi çözme yöneltmesi demokratik, kaynağı beceriler geliştirmesi. gerektirmesi
3. Öğrencilere Kavramaları/İlkeleri/Becerileri Uygulamada Yardımcı olma :
İkişerli grup halinde çalışırken, her öğrenci bir lamı "e" harfi ile inceleyerek. Her öğrenci farklı büyüklüklerde ilgili görüş alanında gördüklerini çizerek öğrencilerle, incelemeleri için saç, kan parazit ve çeşitli doku örnekleri içeren diğer mevcut lamlar verilecek.
4. Öğrenilenleri değerlendirme
Öğrencilerin örneklere dayalı çizimleri toplanarak değerlendirilecek. Ayrıca mikroskobu taşıma ve kullanma konusunda da bir sınav yapılacak.
Değerlendirme
Mikroskop Kullanma
Lütfen aşağıdaki soruları kısa cümleler kullanarak cevaplandırınız.
1. Mikroskobu uygun şekilde nasıl taşıyabiliriz.
2. Görebilmek için hangi iki durumda daha fazla ışığa ihtiyaç vardır.
3. Bir örneği görüntülerken hangi objektifi kullanmalısın?
4. Görüntülemeden önce ve sonra obje tablosu nerede olmalıdır?
5. Kabine koymadan önce mikroskobun hangi parçasını çevirmek gerekir?
6. Aydınlatmayı ayarlamak için mikroskobun hangi parçasını çevirmek gerekir?
7. İnce ayar düğmesini ne zaman kullanmalısın?
8. Hangi obje tablosuna güvenli bir şekilde yerleştirmek için gerekli prosedürler nelerdir?
9. Lamı obje tablosuna güvenli bir şekilde yerleştirmek için gerekli prosedürler nelerdir?
10. Depolama esnasında mikroskopları korumak için gerekli işlem sırası nelerdir?
Mikroskobu Depolamaya Yönelik Kontrol Listesi Evet Hayır
1. Yuva çevirilerek uygun pozisyona getirildi mi? .... ....
2. Obje tablosu tamamen aşağıya çevrildi mi? .... ....
3. Mikroskop elektrik düğmesinden kapatıldı mı? .... ....
4. Elektrik kablosu fişten çekilip sarıldı mı? .... ....
5. Mikroskop, toz koruyucusu ile yeniden örtüldü mü? .... ....
6. Mikroskobu kabine taşımada her iki el de kullanıldı mı? .... ....
7. Ellerden biri mikroskobun kolunu kavramak için kullanıldı mı? .... ....
8. Diğer el mikroskobu alttan desteklemek için kullanıldı mı? .... ....
9. Mikroskop belirlenen yere yerleştirildi mi? .... ....
Toplam .... ....
Öğrenci :.......
Tarih :.......
Deneme Sayısı :.......
3. Bölüm :
Dersi Nasıl Öğretmeliyim?
Dersi Anlatma
İşte sizi dersinizi anlatmada yardımcı olacak altı teknik beceri. Bunlar sayesinde de sizin öğrenciyi esas alan bir öğretiminiz olacak. Bu teknikler veya beceriler, dersi öğrencilere ilginç kılacak, böylece de dersin sonunda öğrencilerin zihinsel, psikomotor, ve/veya duyuşsal davranışlarında istenilen değişiklikler görülecek.
3.1. Öğrenci ilgilerinin çekilmesi ve korunması
Öğrenciler, ihtiyaçları çerçevesinde dersin önemini ve hedeflerini anlamalarına yardımcı olun. Öğrencilerin dersle ilgili olan önceki deneyim ve bilgilerini yeni bilgilerle ilişkilendirmelerine yardımcı olun. "Bilinenden bilinmeyene doğru gidin."
Öğrencinin derse olan ilgisini, çeşitli öğrenci isteklerini, değerlerine ve değişen öğrenci katılım türlerine yer vererek çekin. Bütün öğrencilerin dersin belirli dönemlerinde aktif katılımda bulunma fırsatı olmalıdır. Katılan öğrencilere de olumlu davranın. Ayrıca, dersi dinlemeyenleri tespit ederek bunları da derse katılmaları yönünde teşvik edin.
3.2. Öğrencinin Düşünmesini Sağlama :
Derste öğrenci katılımını sağlamak için sorular sorun. Çoğunlukla tecrübesiz öğretmenler öğrencilerden gelebilecek şu karşılığı "öğretmen ol, anlatıcı değil" doğrularcasına, öğrencileri derse katacak ve davranışlarını ölçecek sorular sormak yerine sadece konuları anlatırlar.
Ezberlemeyi vurgulamak yerine öğrencinin düşünmesine ve eleştirmesine, kararlar vermesine ve problem durumlarını incelemesine yardımcı olacak türde soruları kullanın. Üst düzey soruları (sentez, değerlendirme gibi), öğrencilere fikirleri hatırlamak yerine kullanmalarında yardımcı olur.
"Araştırmaya yönelten" sorular kullanın. Bu sorular, öğrencilerin "İlk anda cevaplayacağı" türden soruların ötesine gitmesini gerektirir. Öğrenciden makul ve mantıklı cevaplar isteyin. İlk öğrencinin verdiği cevap konusunda düşünmelerini isteyerek diğer öğrencileri de tartışmalara katın.
Öğrencilerin sorular üzerinde düşünmeleri için zaman tanıyın. Sınıftaki tartışmalar sırasında oluşacak sessizlikten veya suskunluklardan korkmayın. Sessizlik sınıfta etkili bir araçtır. Örneğin bir öğrencinin sorusundan sonra biraz duraklama soruyu bir bakış veya bir hareketle başka bir öğrenciye yöneltme şeklinde kullanılabilir.
3.3. Öğretim Araç - Gereçlerini Kullanma
Ders için uygun öğretim araç - gereçleri (görsel işitsel donanım, dersi levhası, örnekler, ilimler, referans kitapları, broşürler, tebeşir tahtası, tepegöz saydamları, vs.) kullanımı.
Seçilen öğretim araç - gereçlerini etkili kullanın.
Sınıfınızın tamamıda "öğretim gereci" olarak kabul edilir. Ayrıca, öğrenme çevresinin bir unsurudur. Odanızda çöp bulundurmayın. Eşyaları tertipli ve düzenli tutun. Uygun ve rahat bir öğrenme ortamı yaratın.
3.4. Öğrencilerle Etkili İletişim Kurma
Yönerge ve açıklamalarınız anlaşılır olmalı. Öğrenciler yanlış anladığında, farklı kelime ve fikirlerle yönerge ve açıklamalarınızı daha anlaşılır hale getirin. Yanlış anlamaların farkına, öğrenciler sormadan varın.
Sınıfınızdaki öğrencilerin yorum ve sorumluluklarını kullanın. Öğrenci cevaplarını olumlu bir tavırla karşılayın.
Ders esnasında öğrencilere geribildirimde bulunun. Hem doğru hem de yanlış cevaplara geribildirimde bulunun. Öğrencilerin kendi ve birbirlerinin performansını değerlendirmelerine yardımcı olun.
Öğrencilerinize kabul edilebilir yazılı ve sözlü ifadeler kullanın. Konuşmanız anlaşılır (doğru telaffuz ve söyleyiş) ve gramer açısından doğru olmalıdır. Yazınızda okunabilir olmalıdır.
3.5. Sınıfta Etkili Yönetme ve Kişilerarası İlişkilere Rehberlik Etme
Sınıf faaliyetlerinin çeşitli ve uygun bir hızda ilerlemesini sağlayın.
Sözlü ve sözlü olmayan ifadeleriniz istenen öğrenci davranışını pekiştirmelidir. Öğrencilere nazik davranın. Öğrencilerle ilgilenirken adil ve tarafsız olun. Doğru ve yanlış davranışlar için sözlü geri bildirimde bulunun. Öğrencilerden beklediğiniz davranışı dikkate almayın. Uygun olmayan davranışta bulunan öğrencilerle ilgilenin. Öğrencilerin davranışlarına uygun uygulamalarda bulunun.
Sizinle öğrencileriniz ve öğrencilerin de kendi aralarında yakınlık ve dostluk belirtileri olmalıdır. Öğrenciler diğerlerinin fikirlerini kibarca kabul veya reddetmelidir. Sabır ve anlayış gösterin. İğneleyici ve alaycı bir dil kullanmayın. Ayrıca zamana ve açıklamaya ihtiyaç duyan öğrencilere sabır ve ilgi gösterin. Davranışlarınızla öğrencilere sabır ve ilgi gösterin. Davranışlarınızla öğrencilere problemlerinin anlaşıldığını gösterin.
İyi bir görev zamanlaması yapıp, ders zamanını uygun bir şeklide kullanmalısınız. Derslerinize hemen başlayın. Gecikmelerden ve ilgisiz konulardan kaçının.
3.6. Öğrencilere Öğrendiklerini Pekiştirme ve Uygulama Fırsatı Verme
Öğrencileriniz derste öğrendiklerini uygulama noktasına getirmelisiniz. Bunun "sonucu" ulaştırma da diyebiliriz. Sonuç dersin içerik özetinden daha kapsamlı bir durumdur. Sonuç, öğrencilere sınıfta anlatılan geçmiş bilgi ile yenisi arasıda bağlantı kurmada yardımcı olur. Sonuç, öğrencilere ihtiyaç duyulan başarı hissini vermelidir.
Öğrencinin pratik ve uygulamaları öğretme öğrenme sürecinin bir parçası olmalıdır.
3.7. Öğretileni Sınama.
Öğrenci performans hedefleri, öğretilen içerik ve, değerlendirme test soruları arasında üç yönlü bir performans uyumu olduğundan emin olun. Diğer bir anlatımla, öğretim öğrencilerde istenen davranış değişikliklerine yönelik olmalıdır. Değerlendirme teknikleri / maddeleri hem içerik hem de öğrenci performans hedefleriyle uyumlu olmalıdır.
Bölüm 4 :
Öğrenci Öğrenmesini Nasıl Değerlendirmeliyim?
4.1 Değerlendirme Nedir?
Sözlük değerlendirmenin anlamını anlamamızda yardımcı olmak için bize bir çok kelime ve deyim verecektir: değer biçme, tahmin etme, ölçme, oranlarına değerlendirme, değer, önemini belirleme gibi.
Seçtiğimiz kelime veya tanım ne olursa olsun, birşeyi değerlendirmek için bilgiye ihtiyaç vardır. İstediğimizin bilgi türü de kullanacağımız değerlendirme tekniklerini belirler.
Sınıf öğretmeni olarak bu bilgiyi ölçme sonuçlarını en azından iki önemli amaç için kullanacağınızı umuyoruz. İlk olarak, öğrencilerin ulaştığı bilgi ve beceri düzeyini belirlemek, ikinci olarak da öğrencilerin bu bilgi ve becerilere nasıl ulaştıklarını veya eğer ulaşamamışlarsa bunun nedenlerini tespit etmek.
4.2 Öğrenci Öğrenmesini Neden Değerlendiririz?
Değerlendirme, eğitim sisteminin başarısı ve kaynak tahsisi konusunda kararlar verilmesinde bir araç vazifesi görür. Değerlendirme, öğrenmeyi teşvik eder ve öğretimin iyileştirmesine yönelik bilgiler sağlar.
1. Öğrenenler İçin Önemi
Öğrenme ve beceri geliştirmeyi teşvik eder.
Öğrencilerde öğrenme arzusu uyandırır ve bireysel öğrenci gelişmesinin ölçüsünü belirler.
2. Öğretmenler İçin Önemi
Öğretmenlere öğretmenlerinin güçlü ve zayıf yanlarını belirlemeleri için bilgi sağlar.
Öğrenciler hakkında bilgi verir. Hangi öğrenciler istenilen bilgi ve becerilere sahiptir? Öğrencilerin öğrenmede güçlük çektikleri bilgi ve beceriler nelerdir?
3. İdareciler İçin Önemi
Karar vermede hayati önem taşıyan bilgiler verir.
Kaynak tahsisi, fiziki kapasite, personel gelişimi ve araç gereçlere yönelik bilgi verir.
4. İşverenler İçin Önemi
İşverenler öğrencilerin başarılı olması gereken standartlarını oluşturulmasına yardımcı olur.
Performans değerlendirmelerini sonuçları işverenlere öğrencilerin istedikleri becerilere sahip olduğunu gösterir.
4.3 Neler Değerlendirilmelidir?
Öğrenciler aşağıdaki üç öğrenme alanını da değerlendirilmelidir.
Zihinsel davranışlar
Psikomotor davranışlar
Duyuşsal davranışlar.
Üç Öğrenme Alanındaki Öğrenci Davranışlarını Nasıl Değerlendirebilirim?
1. Zihinsel Öğrenmelerin Değerlendirilmesi
Zihinsel öğrenmeler, prensipler, kavramlar ve problem çözmek için gerekli olan genellemeler gibi belirgin bilgi birikimi gerekli en performanslar içerir.
Zihinsel alandaki öğrenmelerin değerlendirmesine yönelik test sorularının geliştirilmesi şu beş basit aşamanın kullanımını içerir.
1. Ölçülecek öğrenme hedeflerini belirleyin ve bu hedefleri bir kağıda veya planlama formuna listeleyin.
2. Gerekirse, ölçme aracından kapsanacak belirli içeriği belirlemek için ilgili ders planlarını veya öğrenme paketlerini inceleyin.
3. Kaç tane sorunun hazırlanacağım belirleyin. Bir sınav için hazırlanacak soru sayısı, sınava tabi tutulacak öğrenme hedeflerinin miktarı, zorluğu ve önemine göre belirlenir.
4. Sınav soru türlerini seçin : doğru - yanlış çoktan seçmeli eşleştirme, kısa cevaplı veya yazılı (esasay). Sınav soruları öğrenme hedeflerine dayalı hazırlandığından, hedeflerinde kullanılan davranış ifadelerinin incelenmesi ulaşılması gereken bilgi seviyesinin ne olduğunu ortaya koyar. Bu ayrıca, kullanışlı bir soru formatını geliştirmenize yardımcı olur. Şekil 5, uygun sınav türünün seçilmesinde yardımcı olacaktır.
5. Öğrencilerin soruları cevaplama süresi, cevapları incelemek puanlamak ve not vermek için gerekli zaman miktarı, ölçme ortamı ve doğru cevabı tahmin etme ihtimali gibi faktörler dikkate alınmalıdır. En iyi sınav-soru formatına karar verdikten sonra istenilen davranışları ölçebilecek nitelikli soruların yazılması aşaması gelir. Şekil 6 farklı test maddelerinin geliştirilmesine yönelik değişik öneriler içermektedir.
2. Psikomotor Alandaki Öğrenmelerin Değerlendirmesi
Bir çok mesleki beceri, belirli fiziksel faaliyetleri yapabilme anlamına gelen psikomotor davranışları içerir. Psikomotor davranışlar, nesnelerin, araç - gereçlerinin kullanımını içerir.
Zihinsel yetenekleri ölçen sınavların aksine, beceriye dayalı sınavlar, öğrencinin birşey yapabilme yeteneğini ölçerler. Örneğin, öğrencinin bir işi yapma yeteneği, davranışı gözlenerek değerlendirirler. Sınavda öğrenciden bir iş veya işlemi yapması istenir ve yapılan iş veya işlem önceden belirlenmiş bazı standartlara göre değerlendirilir.
Performansa dayalı testlerin çoğu, derecelendirme ölçeği veya kontrol listesinden oluşur.
Performans testleri değişik formatlarda olabilir. Ancak, performans testlerinin çoğu aşağıdaki bölümlerden oluşur.
* İş / işlem tanımı, sınavın uygulanacağı performans şartları, performans standartları, sınav yönergeleri, puanlama prosedürleri, kriterler kontrol listesi.
Şekil 5: Davranış ve İlgili Sınav Sorusu Türleri
Hedeflerinde Doğru Çoktan Eşleştirme Kısa Yazılı Yanlış Seçmeli Cevap (Essay)
Belirtilen
Davranış Türü
Belirleme
Tanımlama
Tartışma
Tarif etme
Seçme
Ayırt etme
Çözme
Geliştirme
Yerleştirme
Yapma
(oluşturma
Genelleştirme
3. Duyuşsal Alandaki Öğrenmelerin Değerlendirilmesi?
Duygusal beceriler, bireyin işinde başarılı olması için gerekli tutum ve değerleri içerir. Bu tutum ve değerler bireyin görevinde başarılı olması için gerekli devamlılık, dakiklik, istek, canlılık ve iyimserlik gibi davranışlar içerir.
Duyuşsal alanda, diğer insanlara, farklı fikir veya olaylara yönelik duygu, tutum veya duyarlılık göstermek için gerekli olan performansı ölçeriz.
Genellikle öğrencinin duygusal davranışını (Örneğin, diğerleriyle çalışmaktan hoşlanıp hoşlanmadığını) doğrudan gözleyemeyiz. Duyuşsal alan hedefleri için test maddeleri genellikle ya öğrencinin tercihlerini belirtmesini gerektirir ya da öğrenci, öğrencinin davranışlarını gözler ve bu gözlem dayalı olarak öğrencinin tavır ve tutumları hakkında yargıda bulunur. Örneğin üç ayrı durumda kendi isteğiyle arkadaşlarına yardım etmişse, öğretici bundan öğrencinin başkalarına yardım etmeden hoşlandığı sonucunu çıkarır. Bu belirtilen veya gözlenen davranışlardan, tutumlar hakkında yargıda bulunabilir.
Bölüm 5 :
Öğretmen Öğrenci İlişkisini Nasıl Yönetmeliyim?
Yetersiz İlişkilerin Sebepleri
5.1 İstenmeyen Öğrenci Davranışlarının Genel Sebepleri
Öğretmen davranışları, okul çevresi, ev ortamı ve öğrenci kişiliği, istenmeyen öğrenci davranışlarının oluşması veya engellenmesinde etkileşimde bulunur.
Öğretmenliğe yeni başlayanlar ve yeni bir sınıfa giren tecrübeli öğretmenler için okulun ilk birkaç haftasında kötü bir başlangıç yapmak, istenmeyen öğretmen öğrenci ilişkilerinin gelişmesine sebep olur.
Öğrencilerin kural ve prosedürlere uyması ve görevlerini tamamlamadaki başarısızlıkları istenmeyen ilişkilerin gelişmesine ve nihayetinde öğrencilerin daha az öğrenmelerine yol açar.
5.2 Olumlu Öğretmen - Öğrenci İlişkileri Oluşturma
1. Öğretmen Davranış Sınıf Öğrenmesini Etkiler
Öğretmenin hem kişiliği hem de davranışı öğrencilerin davranışını etkiler. Bu yüzden, öğretmenler davranışlarıyla sınıfta öğrenmeye elverişli bir hava oluşturmaya çalışmalıdır. Öğrenmeye elverişli bir sınıf ortamı birçok öğrenci davranış problemlerini ortadan kaldırır.
Öğrenci davranışları üzerinde olumlu etkisi olan bazı belirgin öğretmen davranışları:
? Öğrencilere saygı duyun. Bazı öğrenciler kendilerine olan güvensizliklerinden uygun olmayan davranışlarda bulunurlar veya başarısız olurlar. Öğrencinin öğretmeninin kendisine değer verdiğini görmesi, olumlu davranışları göstermesine neden olur.
? Derste rahatça soru sorulmasına izin verin.
Öğretmenin sözel davranışlarının öğrenci davranışı üzerinde önemli bir etkisi vardır. Öğretmenin sözlü davranışı, öğrenen dayalı olarak sınıflandırılabilir.
? Öğrencilerin söylediklerini veya sorularını kabul etme/açıklama.
? Problem çözücü açıklama veya sorular. Bu tür tepkiler tedirgin etmeyen bir öğretmen rolünü yansıtır.
2. Sınıf Davranış Standartları Oluşturun.
Öğrenciler, bireysel veya grupla çalışırken kendilerinden ne beklendiğini açıkça anlamalıdırlar.
Sınıf, ve/veya lâboratuvar için önerilen bazı uygulamalar:
? Davranış standartları geliştirin ve bunları kullanarak iletişim kurun.
? Davranış standartlarının nasıl algılandığını değerlendirin.
? Davranış standartlarının etkinliğini değerlendirin.
3. Motive Edici Faaliyetler ve Şartlar Sağlayın.
Birçok başarılı, tecrübeli öğretmen, öğrencilerin (özellikle de yetişkin olanların hayattaki amaçlarını gerçekleştirmek için motive edilmeleri gerektiğinin bilinmesidir. Öğrencileri motive eden unsurlardan biri öğretmenin öğrenme konusuna karşı tutumudur. Kendini öğretmeye adama, sabır ve öğrencilerle samimi olarak ilgilenme, etkili öğretmen niteliklerinden bazılarıdır. Bu nitelikler hakkında daha geniş bilgi için şekil 7'yi inceleyin.
Şekil 7, iyi bir öğretmen olabilmek için gerekli olan üç önemli yeterliği açıklar. Bunlar : "Parçası olma", "Hakim olma imajı" ve "Öğrenci merkezli olma"dır.
Diğer bazı öneriler:
? öğrencinin yaptığı işe ilgi gösterin; gerektiğinde de bizzat yardımcı olun.
? açık olun.
? acele etmeyin, konuları öğrenci seviyesine uygun bir hızda sunun.
? değişik yöntem ve materyaller kullanın.
? öğrenciler hedefleri ve bunların önemini açıklayın.
? öğrencilerin tartışma , ödev ve grup çalışmaları ve planlaması yoluyla öğrenme sürecine katılmalarını sağlayın.
? öğrencilere amaçları tanımlayacak ve geliştirecek sorumluluk verin ve yardım edin.
geri bildirimi teşvik edin.
? öğrencileri nasıl değerlendirecekleri konusunda bilgilendirin; not verme öğretmenler için güçlü bir motive etme aracıdır.
5.3 Öğrencinin yanlış davranmasını engellemede yardımcı olacak bazı ek öneriler.
1. Öğrencilerinizle dostluk kurun.
? Öğrencilerin onların yararına çalıştığınızı bilmelerini sağlayın.
? Her öğrencinin kişisel problemleri ve endişeleriyle ilgilenin.
? Bütün öğrencilere eşit ve saygılı davranın.
2. Sınıfın moral düzeyini ve bağlılığını artırın
? Bütün sınıfı içeren faaliyetler organize edin, alan gezisi gibi.
? Grup olarak karar almaya ve grup içinde sorumluluk almalarına fırsat verin.
? Her öğrenciye beklentilerinizi açıkça belirtin.
3. Öğrencilerle ilişkilerde ve değişik durumlarda tutarlı ve tavır sergileyin.
4. Yanlış bir davranışı kişiselleştirmeyin.
? Yanlış yapan öğrencilerin, kendisinden değil davranışlarından hoşlanmadığınızı anlamasını sağlayın.
5. Öğrencilerle etkili iletişim kurun.
? Etkili konuşun.
? Öğrencilere kendilerini ifade etme fırsatı tanıyın.
6. Yanlış davranışın nedenini belirleyin.
7. Kurallar, belirli bazı şartlar altında öğrenci davranışlarını değiştirebilir.
? öğrencilerin kuralları bilmesini sağlayın.
? öğrencilere kuralları geliştirme imkan tanıyın (sahip olma duygusu geliştirir.)
? sadece etkili bir öğretim için gerekli kuralları geliştirin.
Kısa, farklı kapsamlı bir kural :
Hiç kimse beni öğrenmek isteyen birine birşey öğretmekten alıkoyamaz. Hiçkimse öğrenmek isteyen birini öğrenmekten alıkoyamaz.
8. Okul ortamını değiştirin
? Sınıf atölye veya lâboratuvarı öğretime en uygun şekilde düzenleyin.
? Temiz, çekici bir ortam, güvenlik ve disiplin duygusu verir.
Özetle davranış problemlerini ele almada temel ilke, objektif ve tutarlı olmak ve kişisel olmamaktır.
Şekil 7 :İyi Bir Öğretmenin Sahip Olması Gereken Üç Önemli Yeterlilik
1. Parçası (içinde) olma :
? Çevreyle uyumludur.
? Öğrenci hareket ve tepkilerini tahmin eder.
? Sınıfın gittiği yönünün ve düzeyinin bilicindedir.
2. Sorumlu olma imajı :
? Sınıf faaliyetlerinin zamanını ve yönünü yönlendirir.
? Yeterli düzeyde kontrol ve organizasyona sahiptir.
? Öğretmeyi sever, kendinden emindir.
3. Öğrenci Merkezli olma :
? Ders, öğrencilerin mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarına göre şekillendirilir.
? Öğrenme faaliyetlerinde öğrenci sorumluluğunu yaratır.
? Terbiye, sevgi ve öğrenme atmosferi yaratır.
Bölüm 6 :
Bir Öğretmen Olarak Okul ve Çevredeki Rolüm Nedir?
6.1 Okul Sisteminin İçerisinde Çalışma
1. Okulunuzun yönetim düzenini belirleyin ve bundan faydalanın.
İdarecilerinizin kim olduğunu ve hiyerarşi düzeninin öğrenin.
Her bir idarecinin görevleri ve sorumlulukları hakkında bilgi edinin.
Grup öğretmeninden veya idarecinizden yardım isteyin. Durum kontrolünüzden çıkıncaya kadar beklemeyin. Onlar size öğretim sorumluluklarınızda yardımcı olmak için oradalar. Yardım istemek başarısız bir öğretmen olduğunuzu göstermez. Aksine, başarılı bir öğretmen olmak istediğiniz anlamına gelir.
2. Okulunuzun kurallarını, yönetmeliklerini ve politikasını öğrenin ve bunlara uyun.
Bir çok okul yeni öğretmenlerine okulda yürürlükte olan kural, yönetmelik ve politikaların bir kopyasını verecektir. Eğer böyle bir şey almadıysanız, bölüm başkanınızdan veya idarenizden bir tane alın veya okumak için bir tane isteyin.
Eğer bir kuralı, yönetmelik, maddesini veya politikayı anlamazsanız, idarecinizden açıklamasını isteyin. Anlamadığınızda soru sormaktan tereddüt etmeyin. Şimdi anlamanız dönem içinde olabilecek utandırıcı şeyleri veya problemleri engelleyecektir.
3. Öğretmen arkadaşlarınızla iyi ilişkiler kurun.
Okulda başka yeni öğretmenler de olacaktır. Onların da sizinki gibi sorunları ve endişeleri olacaktır. Onlarla tanışın. İsimlerini ve konu alanlarını öğrenin.
Okuldaki tecrübeli öğretmenlerle de iyi ilişkiler kurun. Onlar da "yeni öğretmen" olma tecrübesini yaşadılar. Sizinle paylaşacak çok şeyleri olacaktır.
4. Okuldaki her çeşit faaliyete yardımcı olmak için hazır ve istekli olun.
Eğer okul "geleneklerini" öğrenmek için çaba sarfederseniz, okulunuzda öğretmen olarak daha çabuk kabul edileceksiniz.
Okulun geleneksel faaliyetlerine en iyi nasıl yardımcı olacağınızı belirleyin. Katkıda bulunacağınız özel yetenek ve beceriniz olacaktır. Bunlar diğer öğretmenler ve idareciler tarafından memnuniyetle karşılanacaktır.
Bazı faaliyetler okul saatlerinin dışında yapılacaktır. Bu faaliyetlerine, sınıf öğretmenizin niteliğini olumsuz etkilemeyecek şekilde, elinizden geldiğince katılmak sizin profesyonel sorumluluğunuzun bir parçasıdır.
6.2 Okul çevresi
1. Okul - Çevre Gruplarına Katılın.
Bazı okullar, aileler ve öğretmenlerden oluşan destek grupları organize etmiştir. Bu tip bir grubun olup olmadığını belirleyin. Amaçlarını öğrenin.
Eğer bu grupların amaçlarına uygun katkıda bulunacağınıza inanıyorsanız, en azından birine katılın. Bu grubun çıkarlarına en iyi nasıl hizmet edebileceğinizi belirleyin.
2. Yerel İşyerlerinde Alışveriş Yapma.
İş adamları ve işyeri sahipleri ticaretinizden memnun kalacaktır.
3. Yerel iş adamları ile iyi ilişkiler kurun.
Birçok iş adamı okulları desteklemek ister. Fakat bazen okullara nasıl yardımcı olabileceklerini bilemeyebilirler.
İş adamlarıyla iyi ilişkiler kurarak, okulun ihtiyaçlarını öğrencileri eğitmek için okulun ne yapmak istediğini ve yerel işlerini iyi eğitimli vatandaşlardan neler kazanabileceğini daha iyi anlatabilirsiniz.
Birçok işyeri sahibi öğrencilerinizle işyerlerini ziyaret etmenize fırsat tanıyacaklardır, böylece öğrenciler çevre ve çeşitli mesleki kariyerler hakkında daha fazla bilgi edineceklerdir.
Çeşitli iş adamlarıyla iyi ilişkiler kurduktan sonra onlara öğrencilerinizin öğrendiklerini işyerlerinde uygulayıp uygulayamayacaklarını sorun. Öğrencileriniz ve aileleri sizin bu çabalarınızdan memnuniyet duyacaktır. Elbette bu çalışmalardan işyeri sahipleri de memnun kalacaktır.
7. BÖLÜM :
HER YÖNÜYLE ÖĞRETMEN OLABİLME ÖZETİ
7.1 Her Yönüyle Öğretmen Olabilme Nedir?
Öğretme, açıklanabilen bir davranıştır. Öğretme, değiştirilen bir davranıştır. Öğretme işlemini yönlendirmektir.
Yukarıdaki üç cümle her yönüyle öğretmen olabilmenin ne olduğu hakkında pekçok şey ifade etmektedir. Çocuklarımızı, gençlerimizi ve yetişkinlerimizi eğitecek kişilerin, bu kişilere istendik davranışları en iyi nasıl kazandırabilecekleri konusunda bilgi ve beceri sahibi olmaları gerekir.
Yaş düzeyi ne olursa olsun, eğer öğrencilerin profesyonel davranışlar, beceriler ve anlayışlar kazanmaları gerekiyorsa, öğrencilerin de bu yetenek ve nicelliklere sahip olmaları gerekir. Öğretmen, ahlâklı, koruyan, etkin ve bütünleştirici bir insan olmalıdır. Daha azını kabul etmemeliyiz.
Öğretim açıklanabilen ve değiştirebilen bir davranıştır. Bu kılavuz kitapta yeni başlayan öğretmenlere, bir öğretmenden beklenen istendik davranışları açıklamaya çalıştık. Etkili bir öğretmenin sahip olması gereken temel pedagojik becerileri tanımladık ve açıkladık.
Bu kılavuz kitabı, anlatılan temel kavramların/ilkelerin/becerilerin kısa bir özetiyle kapatmak istiyoruz. Sizi bu bölümdeki kalan sayfaları dikkatle incelemeye davet ediyoruz. Çünkü bu özetler her yönüyle öğretmen olabilmenin ne olduğunu daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
7.2 İyi Bir Öğretmenin Sahip Olması Gereken Üç Önemli Yetenek (Şekil 7'nin daha geniş bir açıklaması)
1. Parçası (İçinde) olma:
? Sınıf problemlerine yol açacak sözel ve sözel olmayan davranışların (dikkatsizlik, sıkıntı gibi) farkında olur.
? Öğrenci davranış ve tepkilerine dikkat ederken sınıfın normal düzenini koruyabilir.
? Sınıfta ve bireylerde neler olup bittiğini hisseder.
? Öğrencilerden geri bildirim olarak uygun müdahâle ve uyarlamalarda bulunur.
? "Akıllı", öğretimin, öğrenmenin, öğretilen konunun ne olduğunu, insanları ve öğrencileri bilir ve bu bilgiyi sınıfın düzenini sağlamada kullanılır.
? Duygulara önem verilebilir; öğrencileri önemser ve bunu da hareketlerin ve sözlerin yardımıyla gösterebilir.
? Öğrencileri olumlu yorumlarla destekler, böylece de onları öğrenme işleminin içine doğru çeker.
? Espri yapar, istekli anlatır.
? Öğrencilerle hem bireysel hem de grup açısından yakın ilişkiler kurduğu için soruları ve yorumları yeniden ifade edebilir.
? Konu alanındaki yeni gelişmeleri takip eder.
? Konu alanındaki yeni gelişmeleri takip eder.
? Amaçlı hareket eder; hareketlerini ve hızını sınıf hareketlerine göre ayarlayabilir (oturmak, kalkmak veya yürümek gibi).
? Okul çevresinde ne olup bittiğinden haberdar. Çevreden veya öğretilen öğrencilerin mevcut ilgilerinden örnekler seçer.
? Okul, çevre, bölüm ve öğrencilerin tarihini ve özgeçmişini inceler.
? Diğer öğretmenler ve çevredekilerle iletişim kurar; meslektaşlarının en iyi becerilerinden yararlanmaya çalışır.
2. Hakim (yönetici) olma imajı:
? İlgi çekici anlatımlarda bulunur, öğrencinin ilgisini çeker.
? Tartışmayı akıllıca yönetir; kolaylaştırıcıdır.
? Davranışlarında ciddidir!
? Ne olup bittiğinin üzerinde durur. Öğrenci davranış ve tepkilerini tahmin eder.
? Öğrenci ihtiyaçlarının bilincindedir; tepki göstermeden önce hislerini kontrol eder.
? Amaçlı hareket eder; sözsüz iletişim kurabilir.
? Soru ve yorumlara sözel olduğu kadar sözsüz de tepki gösterir.
? Herkesin rahatça duyabileceği, fakat rahatsız etmeyen bir ses tonuyla konuşur.
? Anlaşılır yönerge ve kelimeler kullanılır. Hedefler açıkça görünebilir.
? Öğrenci isimlerini bilir ve kullanır.
? Gerektiğinde espri yapar.
? Sınıf içerisinde olan önceki olay ve yorumları hatırlar ve bunlara atıfta bulunur.
? Mantıklı düşünür ve iletişim kurar.
? Gerekli araç-gereçleri hazır durumda bulundurur.
? Sınıfta ve bireylerde neler olup bittiğini hisseder.
? Dostçadır; ama belirli sınırları vardır.
? Sınıfta ve lâboratuvarda uygun kontrol ve organizasyon düzeyi vardır.
? Öğrencilerine başarılı olmaları konusunda güvenir.
? Öğretim işinde ciddidir. Kendini sevilen, değerli ve işini iyi yapan biri olarak görür.
? Amaç ve başarılarda grup mesuliyetini teşvik eder.
? Öğrencilerin tecrübelerinden yararlanır.
? Hatalarını ve eleştirilerini dikkate alır.
3. Öğrenci Merkezli Olma
? Daha faydalı olabilmek için her öğrenci hakkında bilgi sahibi olmak ister.
? Öğrencilerle kişisel birşeyler paylaşır; İki - yönlü bir ilişki oluştururlar.
? Ünite ve günlük ders planları öğrencinin mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanmıştır.
? Öğrencilerin sınıf, ders ve problem çözme ve öğrendiklerini uygulama becerileri kazandırmaya çalışır.
? Her bir öğrenciyi tek tek tanımaya çalışır. Okul faaliyetlerine katılır; öğrencilerle etkileşimde bulunur.
? Zaman zaman öğrencilere öğrenme sürecini yönlendirme ve kontrol etme fırsatı verir.
? Öğrencilerin sahip oldukları iyi özellikleri keşfeder ve dikkatleri bu özellikleri çeker.
? Bilgilerin uygulamasını teşvik eder.
7.3 Öğretimsel Bağlantı Etkili Öğretim Araçlarının (4 x 8)denklemi
A. Öğretmenin dört görevi :
1. Öğretme
2. İdare ve yönetim
3. Meslek/Konu alanı uzmanlığı
4. Öğrenci danışmanlığı
B. Dört müfredat planlama kararı
1. Kime öğretilecek?
2. Ne öğretilecek (kime)?
3. Ne zaman öğretilecek (ne kime)?
4. Ne kadar öğretilecek (ne, kime, ne zaman)?
C. Planlama sırasında her bir öğrenci için sorular
1. Neredeyiz?
2. Nereye gidiyoruz?
3. Oraya ulaşabilmek için hangi adımları atmalıyız?
4. Ulaştığımızı nasıl anlarız?
D. Ders planlamasında dört aşama
1. Hazırlık
2. Sunu
3. Uygulama
4. Değerlendirme
E. Öğrenme süresinde dört aşama
1. Uyarıcıyı sunma
2. Uyarıcıyı algılama
3. Uyarıcıyı alma
4. Algılara dayanarak hareket etme (öğrenme oluşur)
F. Öğrenci merkezli ders planlaması ve öğretime dört - sorulu yaklaşım
1. ..... ne kadar önemlidir?
2. ...... ne gibi sorunlarınız oldu?
3. Bu problemleri engellemek ve/veya düzeltmek için neyi bilmeli veya ne yapmalıyız?
4. Bu bilmeniz veya yapmamız gerektiğini söylediğimiz her "şey" için ne tür kesin bilgilere ihtiyacımız var?
G. Performans hedeflerinin dört nedeni
1. Öğrencilere kazandırmayı planladığımız davranışlardan öğrencilerce önceden sahip olmalarının olup olmadığını belirlememize yardımcı olur.
2. Belirli bir ders veya ünite sonunda öğrencilerden beklenen davranışları tanımlayabiliriz.
3. Etkili bir öğrenme için gerekli materyaller ve öğrenme tecrübelerinin seçim ve düzenlemesine temel teşkil eder.
4. Öğrenci başarısının ölçmesi ve değerlendirmesinin bir ölçüt görevi görür.
H. Yeterliliğe dayalı ve daha geleneksel öğretim programlarının farklılık gösterdiği dört temel yol :
1. Öğrencilerin / kursiyerlerinin ne öğrendiği?
2. Her bir yeterliliğin nasıl öğrenildiği?
3. Bir yeterlilikten diğerine ne zaman geçiyorlar?
4. Öğrenciler /kursiyerler yeterliklere sahip olup olmadıkları (belirleme ve rapor etme)
7.4 Her Öğretmen için Önemli Olabilecek Kavramlar
1. Öğrenmek, daha önceden hiç yapmadığımız birşeyi yapabilmek ve bunu tekrar yapabilecekleri kadar iyi hatırlamaktır. Başka bir anlatımla, zihinsel psikomotor ve duyuşsal öğrenme alanlarındaki davranışlarında değişiklik anlamına gelir.
2. Öğretmek, öğrenme sürecini yönlendirmek demektir.
3. Bir ders planlamak, sınıfta veya lâboratuvarda olmasını istediğiniz şeyleri önceden düşünmek demektir.
4. Ders planı, sınıfta veya lâboratuvarda olmasını istediğiniz şeylerin adım adım yazılı olduğu bir rapordur.
5. İyi bir öğretmen mümkün olduğunca çok sayıda öğrenme ilkeleri kullanılan bir öğretim metodu seçer :
? Öğrenme, motivasyona bağlıdır.
? Öğrenme, öğrenme kapasitesine bağlıdır.
? Öğrenme geçmiş ve şu anki deneyimlere bağlıdır.
? Öğrenme, öğrencinin aktif katılımına bağlıdır.
? Öğrenme, problemi çözümüyle pekiştirilir.
? Öğrenme, samimi bir atmosferle pekiştirilir.
? Öğrenme, yenilik, değişiklik ve mücadeleyle güçlendirilir.
? Öğrenme, kişinin kendisinden ne gibi davranışlar beklendiğini bilmesiyle pekiştirilir.
6. İyi bir öğretmen öğrencisinin sorusunu her zaman cevap verir" (sözlü veya sözsüz) : "Bugün bana öğretmeye çalıştığınız şeyi neden öğrenmeliyim?"
7. İyi öğretim, öğrenci davranışlarında istenen kalıcı değişiklikleri meydana getiren bir öğretimdir.
8. İyi bir öğretmen insanların yaptıkları şeyleri neden yaptıklarını anlar ve planlama, öğretme ve öğrencileri yönlendirme sırasında bu anlayışa bağlı kalır. İnsanlar yaptıkları şeyleri iki nedenle yaparlar: sahip olmadıkları birşeye sahip olmak isterler ya da istemedikleri bir şeye sahiptirler.
7.5 Öğrencilerin Öğrenme İsteği Duymalarına Yardımcı Olma
A. Bazı Sebep Sonuç İlişkileri
1. Okullar, çocukların gençlerin ve yetişkinlerin öğrenmelerine yardımcı olmak için vardır.
? Öğrenme süreci yoluyla oluşur. Öğretmen, öğrenme işlemini yönlendirir.
? Öğrenme işleminde dört aşama vardır. Uyarıcıyı seçme sunma uyarıcıyı alma, uyarcıyı algılama ve algılamalara dayanarak hareket etme.
? Dikkatin olmadığı hiçbir aşamada öğrenme görülmez.
2. Öğrenme işleminde öğretmen uyarıcının seçimi ve anlatımından sorumludur. Seçim ve anlatım öğrencinin uyarıcıya dikkat etme ve önem verme düzeyini belirler.
? Eğer öğrenci öğrenme faaliyetlerine dikkat etmiyorsa uyarıcı alınamaz.
? Eğer uyarıcı alınmazsa, algılanamaz da.
? Eğer uyarıcı algılanamazsa (anlam verilemezse), üzerinde hareket edilebilecek doğru algılamalar da olmaz.
? Eğer algılamalara dayalı hareket edilemezse öğrenme oluşamaz, davranışların da istenen değişiklikler oluşmaz.
3. Öğretmenin görevi öğrencinin dikkatini çekmek ve bu dikkati öğrencinin öğrenmek için kalıcı motive edici unsurlar geliştirmesini sağlayacak şekilde korumaktır.
? Öğretmen yetersizlik ihtiyaçlarının yükünü ilgi/öğrenme ilkelerini kullanarak hafifletebilir (veya kaldırılabilir).
? Bu prensiplerden (ilgi ve öğrenme) "Öğrenciye merkeze alan planlama/öğretim/öğrenme süreci" aracılığıyla faydalanır.
? Bu süreç öğrencide eleştirici düşünmeye destekleyen teknikler kullanarak etkili bir şekilde uygulanabilir.
4. Etkili sınıf ve lâboratuvar yönetimi, üç önemli öğretim yeterliliğine sahip olduğunuz ve bunları kullandığınız taktirde gerçekleşebilir. Düşünce ve davranışlarınızda "Parçası (içinde) olma", "Hakim (yönetici) olma imajı" ve "öğrenciye dayalı olma".
B. Bazı Temel Öğrenme İlkeleri
1. Öğrenme motivasyona dayanır.
Hiç kimse öğrenme isteği duymadan öğrenemez. Öğrenme isteği nihayetinde öğrencinin kendisinden gelmelidir. Öğrenme istek ya da arzusu, korku, ihtiyaç, doğuştan gelen bir dürtü, merak, hedef, sır önem veya bir başka motive edici güçten kaynaklanabilir. Öğrenmenin büyük bir bölümü, kişi bu istek veya arzularını tatmin etme çabasına girdiği zaman gerçekleşir. Bu nedenle, öğretmen öğrencinin öğrenmeye istekli hale gelmesine yardımcı olmak için bu istek veya arzulardan yararlanacak öğrenme faaliyetlerine imkan tanımalıdır.
Başarı, motive eden etkili bir güçtür. Ödüllendirildiğimizde (veya başarılar taklit edildiğinde) öğreniriz ve "cezalandırıldığımızda" öğrenmede başarısız oluruz.
İlgi, öğrenmeyi motive eden önemli bir kaynaktır. Motivasyon (ilgi), öğrenciler öğrendiklerinin faydasını kavradıkları zaman daha da güçlenecektir. Kişi, kendi için anlam ifade eden şeyleri çok çabuk ve kalıcı bir şekilde öğrenir.
Bir organizma harekete hazırsa, harekete geçmemek onun için acı verecektir, ya da harekete geçmeye hazır değilse, hareket etmek acı verecektir. Bu demek ki öğrencileri öğren-meye hazırlamak için zaman ayrılmalıdır.
2. Öğrenme, öğrenme kapasitesine dayanır.
Bireyler her açıdan birbirinden farklıdır. Düşünüşleri, kişilikleri, görünümleri ve tecrübeleri bakımından farklılık gösterirler. Bu farklılıklar zekâ, fiziksel olgunluk, sosyal beceriler, zihin beceriler, tutumlar, dürtüler, zevkler, korkular ve ümitler gibi başka farklılıkları doğurur. Sonuç olarak, her insan uyarıcılara kendine özgü tepkilerde bulunur. Dolayısıyla, aynı uyarıya gösterilen tepkiler de farklı olacaktır. Bu nedenle, öğretmen bir grupla öğrenciye herhangi bir şey yaptırdığında grubun bir kısmı diğerlerine göre daha başarılı olacaktır. Öğrenim hızında ve öğretilenleri kavrama konusunda çok çeşitli farklılıklar görülecektir.
Duygusal gerilimin ortadan kaldırılması da öğrenmenin verimini artırır. Öğrencinin gerginliğini azalmak için öğretmen arkadaşça davranmalı, öğrencinin başarabileceği inanmalı, öğrenciyi olduğu gibi kabul etmeli ve öğrenciye güvenli bir ortam sağlanmalıdır.
3. Öğrenme geçmiş ve mevcut deneyimlere dayanır.
Öğrenilen herşeye doğrudan doğruya öğrencinin tecrübe ve birikimine dayanır. Yeni bir konu, öğrenci tarafından her zaman önceki bilgi ve deneyimlerini ışığı altında yorumlanır. Zihin en iyi şekilde bilinenden bilinmeyene, deneyimden yorumlamaya, algılamadan kavranılana doğru çalışır.
4. Öğrenme, öğrencinin aktif katılımına dayanır.
Kişi kendi çabalarıyla öğrenir. İnsanlar, yaptıklarını ve gördüklerini, işittiklerinden daha uzun süre aklıda tutarlar. Yaparak, yaşayarak öğrenme uzun süreli ve tam bir öğrenmeyi oluşturur.
Öğrenme sürecinde aynı anda iki veya daha fazla duyu organı kullanıldığında, öğrenme kolaylaşır ve daha kalıcı olur. Öğrenciler, düşünme yanında gözleriyle gördükleri, elleriyle dokundukları, kulaklarıyla duydukları, kaslarıyla ağırlığını hissettikleri zaman daha iyi öğrenirler.
5. Öğrenme problem çözmeyle pekişir.
"Problem çözmeye dayalı" öğretim yaklaşımları öğrenmeyi geliştirir. Önemli olan öğrencinin, öğrenme ve buna eşlik eden öğretim sürecinde konu anlatmak yerine soru sormaya ve araştırmaya dönük olmasıdır. Bu yaklaşım öğretimi, konu merkezli olmaktan çıkarıp öğrenci merkezli yapar.
Her gün yaşamımızın bütün alanlarında zorluk ve önem bakımından farklılık taşıyan sorunlarla karşılaşıyoruz. Problem - çözme ve karar verme işi sabah uyandığımız an başlar ve gece uykuya daldığımız ana kadar sürer. Sorunları çözme - kararları alma yeteneğiyle doğmayız. Nasıl ki bize, matematik ve iletişim becerileri öğretiliyorsa, bu yetenekte öğrencilere öğretilebilir.
Problem çözümünde, öğrenciye gerekli bilgiler bulmak sorunu yorumlamak ve analiz etmek için yardım edilir ve farklı düşünme yollarını tanımasına imkan tanınır.
6. Öğrenme etkililiği geri bildirime dayanır.
Geri bildirim, öğrencinin neler olup bittiği ve ne kadar iyi yapabildiğini belirlemesini sağlayan bilgi olarak ele alınmalıdır. Geri bildirimin asıl amacı öğrenmeyi motive etmektir. Öğrenciler, öğrenmede kaydettikleri ilerleme konusunda bilgi sahibi olurlarsa, başarısı bu bilginin olmadığı durumlara oranla daha fazla artar. Pekiştirilen veya ödüllendirilen (geri bildirim sonucu olarak) davranışlarının öğrenilmesi ihtimali daha fazladır. Geri bildirim, öğrencinin öğrenme faaliyetine gösterdiği telkinin hemen ardından verildiği takdirde öğrenme daha etkili olacaktır. Geri bildirim, öğrencinin davranışı ile ilişkili olmalıdır.
7. Informal bir öğrenme ortamı öğrenmeyi artırır.
Aşırı yapılanmış bir öğrenme ortamı bazı öğrencileri gerilime sokar. Dolayısıyla, daha az format veya yapılanmış bir öğrenme ortamı bazı öğrencilerde gerilimi azaltabilir.
Öğretmenin temel hedeflerinden birisi de, öğrencilerde rahatlık ve kabul görme hissini sağlamaktır. Öğretmen, öğrencilerin öğrenme ortamını rahatça konuşabilecekleri, cevap verebilecekleri, tartışabilecekleri, vb bir ortam olarak algılanmasını sağlamaya çalışmalıdır. Informal ve demokratik bir ortam kendi içinde bir son değildir; bunlar verimli öğrenmeye fırsat tanıyan şartlardır.
8. Yenilik, çeşitlilik ve risk öğrenmeyi artırır.
Etkili eğitim faaliyetlerinin temelinde öğrencilerin ilgisini çekmek ve bunu sürdürmek yatar. Öğrencilerin, öğrenme durumuna gösterdikleri ilgiyi canlı tutabilmek için yenilik, çeşitlilik ve risk durumlarından en iyi şekilde faydalanmak gerekir.
Yeni ve uyarıcı bir deneyim kendi başına ödüllendiricidir. Çocuklar yeni ve farklı deneyimlerin arayışında görünürler ve önerilen veya verilen bir ödül olmaksızın alışılmadık bir deneyimden geçmek onları mutlu eder.
Öğrenme deneyimlerinde görülen çeşitlilikler öğrenmenin verimini artırır. Tek bir şeye sürekli ilgi göstermek gerginlik yaratır ve duygusal açıdan gerginlik de öğrenmenin verimini azaltır.
Öğrenciler başarı elde etmenin mümkün olduğu ama kesin olmadığı durumları yaratan işleri üstlendiklerinde motive edilirler.
9. Öğrenme, birey kendisinden beklenen yeni davranışın ne olduğunu bilirse artar.
Kesin bir sonuca varmak, istiyorsanız bunu doğrudan öğretin. Öğrencileriniz, sahip olmalarını istediğiniz becerilere sahip olarak doğmuş değillerdir; diğer öğretmenlerde her zaman öğrencileri bize memnun edecek şekilde eğitecekleri konusunda güvenemeyiz. Eğer öğrencileriniz bilmelerini istediklerinizi bilmiyorlarsa, yapılacak en yararlı şey bunları onlara öğretmektir.
Ders planları, öğrenci performans hedeflerine (dersin sonunda öğrencinin yapması beklenilenleri belirleyen hedef türüne) dayandırılmalıdır. Öğretmen, bu hedefleri öğrenciyle paylaşarak, öğrenciyi kendisiden beklenen davranış değişiklilerinden haberdar eder. Sonuç olarak, öğrenme hızlı ve uzun süreli gerçekleşir.
Derste yapılan gösteriler bu öğrenme ilkesinin uygulamasını gösterir. Öğretmen öğrencilere tam olarak ne yapacakları, bunu nasıl yapacakları sonuçtaki ürünün neye benzemesi gerektiğini göstererek, öğrencilerin hatalarını hemen fark ederek zaman kazanmalarını sağlar.
Öğretmen dersin başında öğrencilerle "dersin sonunda yapabileceğiniz şey budur" bilgisini paylaşmalıdır.
Kaynak: MEB
Her yönüyle öğretmen olabilmenin kuralları eğitim öğretim rehberlik eğitim yazıları öğretmen öğrenci öğretim yöntemleri öğretmen gelişimi okul ders eğitim ortamları eğitimde başarı