TELEFON
Özet
Arzuhalci İsmail Efendi, Y...’de asliye hukuk mahkemesi zabıt katibi iken görevini yapmadığı gerekçesiyle yedi sene ağır ceza görmüş bir insandı. Cezasını çektikten sonra memleketinden göç ederek bir şehre yerleşmiştir. Bu şehirde ise eski ahbaplarından askerlik şubesi başkanı albay Kemal Ergüder’in yardımıyla bir arzuhalci dükkanı açar. Albay Kemal tarafından kendisine bir de eski telefon verilir. Telefon, masa üstünde arası konuşmaların geçtiği eski bir makineydi.
İsmail Efendi, geçim sıkıntısı çekmektedir. Kızının okul ihtiyacını bile zor karşılamaktadır. Yağmurlu bir gün dükkanın penceresinin önünde köylü bir adamı görür. Derdini bile anlatmaktan çekinen bu köylü adam Mevlüt Dayı’dır. Mevlüt Dayı, oğlunun jandarmaya tefrik edilmesinden huzursuz olduğundan oğlunun piyadeye alınmasını arzu eder.
İsmail Efendi, bu işçi halledeceğini söyleyerek Mevlüt Dayı’dan bu iş karşılığı elli lira alır. Albay Kemal Bey’le görüştüğünü söyleyerek Mevlüt Dayı’ya köyüne huzurlu olarak dönmesini ister. Ancak iş olduğu gibi değildir. İsmail Efendi, dükkanda iken bir asker arabası gelerek kendisini albayın çağırdığını söylerler. İsmail Efendi bu durum karşısında keyfi kaçar. Şubede bütün köylülerle birlikte Mevlüt Dayı’da vardır. Mevlüt Dayı’nın tüm feryatlarına karşın İsmail Efendi iddiaları reddeder. Kendisine iftira atıldığını söyleyerek Mevlüt Dayı’yı mahkemeye verdi. Mahkeme ise bu durum karşısında Mevlüt Dayı’yı suçlu bularak onu mahkum eder. Mevlüt Dayı ise olanlardan şaşkın olmuştur.
Konu: Zaruret ve Çıkarcılık
Ana Fikir: Zaruretler, insana uygun olmayan davranışlara yöneltebilir.
Bakış Açısı: Yazar, olayları üçüncü tekil kişinin ağzından ve karakterlerin diyalogları yoluyla anlatmıştır.
Bütün bu olaylardan hiçbir şey anlamayan Mevlüt’ün bileklerine kelepçe geçirilirken, şaşkın şaşkın bakındı:
- O ne uşak? Dedi. Hem paranız dolandı, hem de mapislere giriyok. Ne iş bu...
Gözleri yaşardı, başını kötü kötü salladı (s. 61)
