TANIM
Su ürünleri avcılığı, depolanması veya işletilmesinde kullanılan nitelikleri bu amaca uygun olan ve tonilato belgesinde balıkçı gemisi olduğu belirtilen ticaret gemisini sevk ve idare eden gemi adamıdır.
GÖREVLER
▪ Gemi adamı olarak; gemi düzenine uyar,
▪ İş planı yapar,
▪ Balıkçı gemisinde can, mal ve çevre güvenliğini sağlar,
▪ Teknenin bakımını yapar veya yaptırır,
▪ Belge, delil toplar ve kayıt tutar,
▪ Personeli yönetir, eğitim verir, disiplini sağlar,
▪ Teknede sağlık hizmetlerini yürütür,
▪ Gemiyi ava hazırlar, haberleşmeyi sağlar,
▪ Resmi işlemleri yürütür,
▪ Hava durumunu takip eder,
▪ Güverte seyir hazırlığı yapar,
▪ Makineyi seyre hazırlar,
▪ Güvenli manevra ve seyir yapar,
▪ Temel seyirde; bir yerin koordinat mevkiini ölçer,
▪ Koordinat mevkiini haritaya işler, rota hattı ve rota bacağı çizer,
▪ Haritada mesafe ölçer, parakete mevki koyar,
▪ Hakiki kerteriz ölçer,
▪ Manyetik pusula değeri ile hakiki değeri karşılıklı çevirir,
▪ Temel Gemicilik işlemi olarak; kürekli bir botu seyre hazırlar, kürek çeker, Kürekli botla manevra yapar,
▪ Güverte işlemi; dümen tutar, demir alma, usturmaça atar,
▪ Milli Bayrağı toka eder, askeri birlikleri selamlar,
▪ Milli Bayrağı arya ederek, sancak veya yabancı bayrağı toka eder,
▪ Sancak veya yabancı bayrağı arya eder,
▪ Makine ve sistemleri hazırlar, makineyi çalıştırır, durdurur,
▪ Hidrolik-Yangın pompası-Soğutucu cihazları, havalandırma klimalarını veya fanlarını çalıştırır,
▪ Denizde can kurtarma araçlarını kullanır,
▪ Balıkçı gemisi kaptanlığı ile ilgili genel deniz mevzuatını bilir ve bunları uygular,
▪ Yangın önleme ve yangınla mücadele yapar ve personele önderlik yapar,
▪ Mesleki gelişime ilişkin etkinliklere katılır.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
▪ Balıkçı gemisinin dümeni,
▪ Pusula, Telsiz,
▪ Telefon, radyo,
▪ Radar gözleme cihazları,
▪ GMDSS Arama Kurtarma cihazları,
▪ Geminin tüm Makine-Motor kullanma sistemleri,
▪ Seyir için güvenlik ve çatışmayı önleme maksatlı el ile kullanılan ışık ve işaret, alet, Sonar vb. cihazlar.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Balıkçı Gemisi Kaptanı olmak isteyenlerin,
▪ Zor deniz ve hava şartları ile mücadele edebilecek fiziksel ve ruhsal dayanıklılığa sahip,
▪ Çizim ve yön bulma konusunda yetenekli,
▪ Coğrafya ve matematiksel kavramlarla düşünebilen,
▪ Balıkçı gemisini her zaman ve her türlü sularda kullanabilecek teknolojik bilgi donanımına sahip,
▪ Denizcilik hukukunu ve ulaştırma (lojistik) kanunlarını iyi bilen,
▪ Mesleğiyle ilgili yabancı konularda yayınlanan mesleki bilgileri takip edebilen, yorumlayabilen ve gerektiğinde uygulayıp uygulatabilen,
▪ Uzay ve şekil ilişkilerini görebilen,
▪ Renk ve şekil algılama yeteneği gelişmiş,
▪ İş ahlakına sahip bireyler olması gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Balıkçı Gemisi Kaptanlığı sürekli olarak denizde olmayı gerektirir. Balık üreme dönemlerinde getirilen avlanma yasakları, balıkçıyı çoğunlukla deniz ve hava şartlarının çetinleştiği kış aylarında denize çıkmaya zorlamaktadır. Deniz veya göllerde, balıkçı gemisi içinde, kapalı kamara ortamında, çoğunlukla ayakta durarak, bilgisayar ve haberleşme teknolojisinden yararlanarak çalışırlar. Görevli personel ve seyir halinde bulunan diğer balıkçı gemileri veya teknelerle sık ve koordineli görüşmek ve çalışmak zorunda kaldıklarından bulunduğu alanlarda yaygın ve yoğun dikkati kullanabilecek düzeyde becerikli olmaları gerekir. Seyir esnasında karışık ses, gürültü ve kötü hava koşullarına maruz kalabilirler. Bu durum sinir sistemini etkileyebilir. Seyir halinde devamlı surette değişebilen hava şartları dolayısı ile (soğuk algınlığı, grip, astım, bronşit ile işitsel ve görsel) hastalıklara yakalanma riski olabilir. Çalışma ortamlarında; meslektaşları ve diğer çalışanlarla devamlı surette ile iletişim halindedirler.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER:
Mesleğin eğitimi; örgün mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarının "Denizcilik" alanında yer alan "Balıkçı Gemisi Kaptanlığı" dalında eğitim verilmektedir.
Ayrıca yaygın meslekî ve teknik eğitim programları yoluyla bu alan/dalda eğitim almak isteyenlere örgün eğitime denk mesleki eğitim verilebilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
▪ İlköğretim okulu mezunu olmak,
▪ Milli Eğitim Bakanlığınca okul türlerine ve alan/dala göre belirlenen giriş koşullarını taşımak,
Ayrıca;
Balıkçı Gemisi Kaptanı olmak için müracaat edenler,
1) 18 yaşını bitirmiş olmak,
2) Aşağıdaki,
▪ Balıkçı gemisi güverte tayfası olarak altı yıl deniz hizmetine sahip olmak,
▪ Usta gemici olarak üç yıl deniz hizmetine sahip olmak,
▪ Güverte lostromosu olarak bir yıl deniz hizmetine sahip olmak,
▪ Meslek liselerinin balıkçılık, su ürünleri, güverte, güverte avlanma bölümleri mezunları ile Balıkçı Gemisi Kaptanı müfredatını veren Meslek Yüksekokulları, Yüksekokullar ve Fakültelerin Su Ürünleri Bölümü mezunu olup, bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesinde belirtilen deniz güvenlik eğitimlerini görmek ve belgelerini almak, şartlarından birini yerine getirmek,
3) İdarenin öngördüğü "Balıkçı Gemisi Kaptanı Sınavını" başarmak,
şartlarını sağlayanlar, "Balıkçı Gemisi Kaptanı" yeterliğini almaya hak kazanırlar.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
▪ Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
▪ Ortak genel kültür dersleri 9. sınıfta verilmekte olup yılsonunda öğrenci alanını belirler.
▪ Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir.
▪ -10. sınıfın sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin ilgi ve istekleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılmaktadır.
▪ Dala ait yeterlikleri içeren dersler 11. ve 12. sınıfta verilmektedir.
Gemi Adamlığıyla ilgili Kanunlara göre aranan diğer yeterlilikler mevcut olması halinde Kurs olarak verilen eğitimlerin süreleri durumuna göre değişiklik göstermektedir. Öğrenciler eğitimleri esnasında teorik olarak eğitim aldıkları gibi Başbakanlık denizcilik Müsteşarlığı, Deniz Ulaştırma Müdürlüğünce yayınlanan ve Eğitim-Sınav yönergesinde belirlenen standartlarda deniz eğitimiyle ilgili onaylanmış bir staj defterine sahip olmak ayrıca; "deniz güvenlik eğitimlerini" başarıyla tamamlamış bulunmak.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Mezun olunan mesleki ve teknik ortaöğretim programına ait diploma ve "Teknisyen" unvanını alırlar.
Zorunlu stajlarını tamamlamalarına müteakip yeterlilik sınavlarını başarı ile tamamladıktan sonra "Balıkçı Gemisi Kaptanı" unvanı alırlar.
Ayrıca; mevcut kursları tamamlayan ve yeterlilik sınavını başarıyla bitirenlere "Balıkçı Gemisi Kaptanı" ehliyeti verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Kamu sektöründe işe girmek isteyenler Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) girmek zorundadırlar. Özel sektörde talep olması halinde, işveren görüşmelerinden çıkacak sonuca göre iş bulma olanakları mevcuttur. Özel sektörde, balıkçılığın gelişmiş olduğu yerlerde ve limanlarda uygun koşullarda iş bulurlar.
EĞİTİM SÜRECİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
▪ 3308 sayılı "Mesleki Eğitim Kanunu" gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin %15 veya %30'undan az olmamak üzere ücret verilir.
▪ Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
▪ Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.
EĞİTİM SONRASI
Eğitimini tamamlayıp "Balıkçı Gemisi Kaptanı" olarak ilk işe girenler genelde asgari ücretin 3-4 katı kazançla işe başlasalar da gösterilen başarıya, tecrübeye ve sektörün durumuna ve işverenin beklentilerine göre asgari ücretin 6 ile 10 katı arasında (bazen de yabancı para karşılığında) kazanç elde ederler.
MESLEKTE İLERLEME
MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME
Meslek liselerinin "Denizcilik" alanı "Balıkçı Gemisi Kaptanlığı" dalından mezun olanlar istedikleri takdirde; Deniz Ulaştırma ve İşletme Su Altı Teknolojisi, Yat İşletme ve Yönetimi önlisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Ortaöğretim başarı puanları, okul türleri, mesleki ve teknik eğitim bölgeleri (METEB) ve mezuniyet yılları dikkate alınarak programların kontenjanları dahilinde yerleşebilirler.
Bu alandan mezun olanlar ÖSYM tarafından yapılan YGS' ye girip başarılı oldukları taktirde üniversitelerin Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği (Yüksekokul) bölümünü tercih ederlerse Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanları (AOBP) ek bir katsayı ile çarpılarak sınav puanlarına eklenmekte, böylece diğer alanlardan mezun olanlara göre öncelik kazanmaktadırlar.
-Dokuz Eylül Üniversitesi İngilizce İşletme Fakültesi Turizm İşletmeciliği birimlerinin işbirliğiyle yürütülecek olan "Deniz Turizmi ve Yat Kaptanlığı" Tezsiz Yüksek Lisans programı mevcuttur.
Denizcilik alanında alt yapısı, eğitimi, müfredatı, araç-gereç ve eğitim elemanları bulunan enstitüler ile Dokuz Eylül Üniversitesi ve İTÜ'de seminer ve kurslar verilmekte, talep halinde hizmet içi eğitim programları yapılabilmektedir.
İŞ HAYATINDA İLERLEME
Görev aldığı Şirketin, Kurum veya Kuruluşun yapısına, vizyonuna göre Yönetici yardımcılığı veya yönetici veya uzman olarak çalışır. Sektörde ihtiyaca göre "Balıkçı Gemisi Kaptanlığı" mesleğinde uzman eğitici olarak görev yapar.
2 yıl Balıkçı Gemisi Kaptanlığı yapanlar, İlgili sınavı başarmak kaydı ile açık deniz Balıkçı Gemisi Kaptanı olabilmekte, kaptan ehliyeti ile 3 yıl hizmet yapanlar, A-II/3 müfredat programını tamamlayarak sınırlı vardiya zabiti sınavına girebilmektedirler.
Bu mesleğin eğitimini alacakların Denizcilik Müsteşarlığına bağlı liman başkanlıklarının veya Amatör Denizcilik Fedarasyonunun açtığı sınavlara girmiş ve AMATÖR DENİZCİ BELGESİ veya TAHDİTLİ DENİZ TELSİZ TELEFON ehliyetlerini almış olmaları halinde ve amatör denizci belgesi olan ve zorunlu deniz hizmetini tamamlamış olanların "Balıkçı Gemisi Kaptanı" ehliyeti sınavına girmek için ilgili müsteşarlığa müracaat hakları mevcuttur.
BENZER MESLEKLER
▪ Gemi Kaptanı,
▪ Yat Kaptanı,
▪ Liman İşletmecisi,
▪ Turizm İşletmecisi.
EK BİLGİLER
SORUMLULUK
Görev esnasında balıkçı gemisini tüm sularda bir noktadan başka bir noktaya güvenli bir şekilde götürülmesinden ve Denizcilik Kanunlarına göre kendisine verilen görevleri yerine getirmekten sorumludur.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
▪ Meslek elemanları.
▪ İstanbul, Beykoz Denizcilik ve Su Ürünleri Meslek lisesi,
▪ İstanbul, Ziya Kalkavan Anadolu Denizcilik Meslek lisesi,
▪ İstanbul Pendik Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi
▪ M.E. B MEGEP "Balıkçı Gemisi Kaptanı" eğitim standardı ANKARA,
▪ MEB. Örgün ve Yaygın Mesleki Teknik Öğretim
▪ Kurumları Tanıtıcı El Kitabı Nisan 1990 ANKARA
▪ Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü "Türk Meslekler Sözlüğü" 1983
▪ ÖSYM 2010 ÖSYS Yerleştirme Kılavuzu,
▪ Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
▪ İlgili eğitim kurumları,
▪ Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr,
▪ Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/,
▪ Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezleri.
balıkçı gemisi kaptanı meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları