TANIM
Kuyumculuk, değerli maden ve taşlardan takı ve süs eşyası yapma sanatıdır. Kuyumcu ise; tüketici isteklerini ve kullanım alanlarını dikkate alarak tasarım yapan, altın, gümüş gibi kıymetli metal ve alaşımları eriterek döküm yapan, plaka veya tel haline getirildikten sonra, işleyerek ziynet eşyası meydana getiren kişidir.
GÖREVLER
- Yapılacak süs eşyalarını (takıları) tasarlar ve resmini çizer,
- Yapılacak parçaya uygun kalınlık ve boyda metali seçer,
- Platin, altın, gümüş veya bunların alaşımlarını ergiterek, hazırladığı kalıba döker,
- Kalıptan çıkan parçalara, tasarıma uygun olarak, dövme, delme, basınç altında tutma, inceltme vb. yoluyla şekil verir,
- Tıraşlama, parlatma, temizleme yöntemleri ile ve kimyasal boyalarla yüzeyleri düzeltir,
- Parçaları bozulmuş takımları tamir eder,
- Altın alım satımı yapar.
- Kuyumcular, görevlerini gerçekleştirirken, kendi aralarında iş bölümüne gitmekte olup, bununla ilgili ayrıntılı bilgi H- Ek Bilgiler bölümünde yer almaktadır.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Tezgah,
- Küçük el aletleri; eğeler, penseler, çekiçler, keski ve makas, kıl testere, heştek takımı ve zımbaları, örs, düzdemir, oluklu demir, mengeneler, malafalar, raspa ve çelik kalemler, kaynak kabı ve çift pergel,
- Büyük elektrikli motorlu aletler; eritme ocakları, astar için silindir, tel için hadde, vakumlu döküm ocağı, tavlama ve mine fırını, lazer makinesi, zincir makinesi, freze, cila motoru, vibratör (yazı makinesi), presler,
- Kaynak takımı (şalome),
- Malzemeler ve kimyasal maddeler; testere kılı, freze uçları (füsurlar), zımpara (brasse), cila güderi, fırçalar (tel, kıl), asitler (kezzap, tuzruhu, zac yağı), boraks, asitborik, karbonat, güherçile, siyanür, mihenk taşı,
- Tartı ve ölçü aletleri; terazi, mikrometre, kumpas, cetvel, yüzük ölçüleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
- Şekilleri algılama,
- Ellerini ve parmaklarını ustalıkla kullanabilme,
- Bir resmin ayrıntılarını akılda tutabilme,
- Değişik mücevher modelleri tasarlayabilme,
- Tasarlanan modelleri çizebilme yeteneğine sahip,
- Dikkatli, sabırlı olmaları gerekir.
Yaratıcılık meslekte ilerlemeyi kolaylaştıran bir özelliktir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Kuyumcular atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı sıcak ve madeni koku ile yüklü olabilir. Kuyumcular odasıyla, atölye personeliyle ve meslektaşlarıyla iletişim halindedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Ülkemizde, geleneksel metallerden yapılmış ziynet eşyasına gerek takı, gerekse tasarruf amacıyla büyük ilgi duyulması sonucu çok hareketli bir iç piyasa bulunmakta, özellikle bazı illerimizde bu alanda çok sayıda insan çalışmaktadır. Meslek elemanı bir başka kişinin yanında çalışabileceği gibi kendi adına işyeri de açabilir. Bu meslek, geçmişte daha basit el aletleri ile yapılırken, kullanılan aletlerde gelişmeler söz konusu olmuştur.
Kuyumculuk mesleğinde çalışanlar, sanat kültürünü gelecek kuşaklara sanat mirası olarak bırakacaklarından temel işlemleri ve değişiklikleri yakından takip etmek ve ustalıklarını sergilemek zorundadırlar. El kuyumculuğu atölyelerde yürütülmektedir. Altın kaplama işi seri üretim için yapılmaktadır.
Gelecekte teknolojik bilgilerle donanmış, ustalıklarını işledikleri parçalara yansıtan iyi yetişmiş uzman elemanlara ihtiyaç olacaktır. Meslek elemanlarının bir bölümü imalat alanında çalışırken, bir bölümünün satış konusunda çalıştığı görülmektedir. Az da olsa iki işi bir arada yürütenler de vardır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi; yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinin Kuyumculuk Teknolojisi alanı Kuyumculuk (Altın-Gümüş İşlemeciliği) dalında ve Pratik Kız Sanat Okulları ile Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitülerinde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için,
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak, 14 yaşını doldurmuş olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
Pratik kız sanat okulunda öğrenim görmek isteyenlerin ise ilköğretim çağı dışında olması,
Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitülerinde öğrenim görmek isteyenlerin ise en az ilköğretim mezunu olması gerekmektedir.
Pratik Kız Sanat Okulları'na gidebilmek için herhangi bir eğitim şartı yoktur.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitülerinde eğitim süresi 2 yıldır.
Mesleki eğitim merkezlerinde eğitimin süresi 3 yıldır. Pratik Kız sanat okulunda 760 saatlik kurs programı uygulanmaktadır. Mesleki eğitim merkezlerinde, bir günlük teorik eğitim okulda, dört günlük pratik eğitim işletmelerde verilmektedir.
Çıraklık Eğitimi süresince:
- Teknik resim bilgisi alınır, basit parçaların yeterli görünüşlerini çizmeyi ve okumayı, kuyumculuk mesleğinde kullanılan standart makine elemanlarını ve görevlerini, çeşitli türdeki yüzük, zincir, madalyon, bilezik, gerdanlık gibi fantazi ziynet eşyalarının tasarımını yapmayı ve imal resimlerini çizmeyi, geometrik süslemeleri, kaynak yapmasını, süslemecilikte kullanılan stilleri, hat sanat çizimlerini teknik resim ve meslek resmi derslerinde öğrenirler.
- Meslek bilgisi dersinde ise; kuyumculuk ve süsleme sanatına ait köklü bilgiler alınır. Altın, gümüş, platin, gibi kuyumculukta kullanılan kıymetli metallerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini, bileşimlerin elde edilmesini ve kullanım alanlarıyla, yapılarını ve işlemelerine ait bilgileri öğrenirler. Altın ve gümüş kaynağı yapmayı, ayar yapmayı ve imal edilen malzeme üzerine ayar ve patentini vurmayı, kullanılan araç ve gereçlerle malzemeleri tanır ve öğrenirler.
MESLEKTE İLERLEME
- Mesleki eğitim merkezlerinde kalfalık belgesini alanlar, Milli Eğitim Bakanlığı'nın mesleklerin özelliklerine göre belirlediği sürelerde ustalık eğitimi kurslarına devam edip, başarılı olmaları durumunda ustalık belgesini alırlar.
- Ayrıca, çıraklık eğitimini başarı ile bitirmiş ve Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen süre kadar mesleğinde çalışmış yada en az beş yıl kalfa olarak çalıştığını belgelemek şartı ile ustalık sınavına doğrudan katılarak, başarı göstermeleri durumunda ustalık belgesini alırlar. Kendi işyerini kuranlar girişimci olarak da ilerleme kaydedebilirler.
- Ustalık belgesine sahip olanlar ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de mesleki eğitim merkezlerinde düzenlenen İş Pedagojisi kursuna katılıp, başarılı olmaları durumda Usta Öğreticilik belgesine sahip olurlar.
Kuyumculuk eğitimini tamamlayanlar kendi olanakları ile kuyumculuk mesleğinin aşağıda sıralanan bölümlerinde uzmanlaşabilirler.
▪ Altın ve gümüş kuyumculuğu, mücevherat kuyumculuğu, mücevherat tamirciliği, kıymetli taş tıraş ve perdah işçiliği, kıymetli taş takıcılığı,
▪ Kıymetli metal çekiciliği, kıymetli metal varak işçiliği, mücevherat oymacılığı.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
- Mesleğin eğitiminde 3308 sayılı Meslek Eğitimi Kanunu gereğince, işletmelerde uygulamalı eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin %30'undan az olmamak üzere bir ücret ödenmektedir.
- Eğitim gören adayların iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
- İşletmenin sağladığı diğer sosyal imkanlardan faydalanırlar,
- Eğitimleri süresince muayene ve tedavi masrafları Sosyal Güvenlik Kurumu'nca karşılanır.
- Mesleki eğitim sonrasında, en az asgari ücret düzeyinde ücret alınmaktadır.
- Kazanç bir başka kişinin yanında çalışma veya kendi adına iş sahibi olma durumuna göre değişkenlik gösterir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu il ve şube müdürlükleri
kuyumcu meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları