OFSET BASKI OPERATÖRÜ
Basılarak çoğaltılmak üzere matbaaya gelen bir orijinalin (kitap, broşür, fatura, amblem, duvar kağıdı vb.) ofset baskı (düz baskı tekniği) tekniğinden yararlanarak basılmasını sağlayan kişidir.
GÖREVLER
Ofset (Düz) Baskı: Bu baskı ve mürekkep ile çalışma esasına dayanan bir baskıdır. Son yıllarda hızla gelişen bu teknikle ticari amaçlı ambalaj kağıdı, etiket, broşür, kartpostal, kitap ve benzerinin basıldığı baskı tekniğidir.
▪ Orijinaline göre basımı yapılacak bir materyalin filmini çeker,
▪ Filmin renkli ve siyah beyaz olarak montajını yapar. Montajı yapılan filmler çinko kalıbın üzerine pozlandırma yöntemi ile pozlandırır,
▪ Pozlandırılan kalıp üzerinde rötuş yaparak baskı kalıbını hazır hale getirir,
▪ Makinenin kalıp altı besleme kağıdını kontrol eder, gerekiyorsa değiştirir,
▪ Pozlandırılan baskı kalıbını makineye bağlar,
▪ Baskı hangi renk ile yapılacaksa boya haznesini hazırlar ve makinenin, mürekkep alıcı ve mürekkep verici merdaneleri ayarlar,
▪ Makinenin su merdanelerini ayarlar, su seviyesini kontrol eder,
▪ Ofset kauçuğunu hazırlar,
▪ Baskı yapılacak kağıtları havalandırılarak, kağıt asansörüne düzgün bir şekilde yerleştirir ve makineyi ayarlar,
▪ Prova baskısı yapar. Prova baskısını kontrol ederek ayarsızlık yoksa baskıya devam eder,
▪ Baskı esnasında baskıyı sürekli kontrol eder, baskıda bir ayarsızlık varsa düzeltir,
▪ Baskısı biten baskı kalıbını zamlayarak, tekrar kullanılmak üzere muhafaza eder,
▪ Baskı sonunda makineyi temizler, bir sonraki baskıya hazır hale getirir.
KULLANILAN, ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN
▪ Film montaj ve rötuş malzemeleri (bant, lastik eldiven, rötuş boyası, fırça),
▪ Baskı kalıpları, Lüp (baskı kontrol merceği), barkod okuyucu,
▪ Baskı Makineleri ve ekipmanları
▪ Zamk hazne suyu (alkollü-alkolsüz),
▪ Rapido, densitometre (renk ölçüm cihazı),
▪ Milimetrik kağıt, pantone kataloğu (uluslararası standart renkler),
▪ Kopya şasesi,
▪ Çeşitli renkte mürekkepler,
▪ Baskı kontrol masası,
▪ Çeşitli ebatta ve cinste baskı kâğıtları
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Ofset Baskı Operatörü olmak isteyenlerin;
▪ El, göz ve parmaklarını eşgüdümlü kullanabilen,
▪ Renkler ve şekiller arasındaki ilişkileri algılayabilen,
▪ Dikkatli, sorumlu,
▪ Ekip çalışmasına yatkın,
▪ Makine ve malzeme ile çalışmaktan hoşlanan,
▪ Bir işi planlayabilme ve uygulamaya koyabilme özelliğine sahip,
▪ Yeniliklere açık, teknolojiyi yakından izleyen
▪ İleri derecede görme kusuru (6 diyoptrinin üzerinde miyop) olmayan, bedenen sağlıklı kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Çalışma ortamı kapalı olup, özellikle makine dairesinin olduğu kısımlar gürültülüdür. Bu meslekte çoğunlukla ayakta çalışılmakta olup, çalışırken eğilme, uzanma, malzeme kaldırma gibi fiziksel faaliyetlerde bulunulmaktadır. Ürünün basılabilmesi için hazırlık ve basım aşamalarında sürekli kullanılan boya, mürekkep, benzin, yağ ve asit içerikli maddeler ofset baskı makinelerinin keskin bir koku yaymasına neden olmaktadır. İşyerinin ölçeğine ve iş hacmine göre değişmekle birlikte, geç saatlere kadar çalışma, basımevi statüsündeki işyerlerinde ise vardiyalı çalışma söz konusu olabilmektedir. Makinelerle olduğu kadar insanlarla da (malzeme satıcıları, müşteriler, diğer çalışanlar vb.) çalışma söz konusudur.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarının Matbaa Teknolojisi alanı Matbaa Teknolojisi alanı Ofset Baskı dalında verilmektedir.
Ayrıca üniversitelerin veya özel kuruluşların açtığı kurslarda bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
Yeterli sayıda müracaat olması durumunda mesleki eğitim merkezlerinde de "Matbaa" alanı "Ofset Baskı" dalında mesleğin eğitimi verilmektedir
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
▪ Ortaokulu tamamlamış olmak,
▪ Milli Eğitim Bakanlığınca okul türlerine ve alan/dala göre belirlenen giriş koşullarını taşımak.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
▪ Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
▪ Ortak genel kültür dersleri 9. sınıfta verilmekte olup yılsonunda öğrenci alanını belirler.
▪ Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir.
▪ 10. sınıfın sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin ilgi ve istekleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılmaktadır.
▪ Dala ait yeterlikleri içeren dersler 11. ve 12. sınıfta verilmektedir.
Mesleki eğitim, okulda teorik/uygulamalı, işletme ve atölye ortamlarında ise uygulamalı olarak verilmektedir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA
▪ Meslek eğitimini bitirenler meslek lisesi diploması verilmektedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Eğitimini tamamlayanlar isterlerse eğitim gördükleri (pratik eğitim) işyerlerinde çalışmaya devam ederler, isterlerse başka matbaa veya basımevlerinde çalışabilirler. Ambalaj üreten büyük işletmelerin bünyesindeki matbaa atölyelerinde de çalışma olanakları vardır. Basımevleri matbaalara nazaran daha büyük ölçekli işyerleri olup, daha gelişmiş teknoloji ile üretim yapmaktadırlar. Son yıllarda hayatın her alanına giren bilgisayarların matbaacılık alanına da büyük katkıları olmaktadır. Birçok işlem ekranda yapılır olmuş ve gün geçtikçe elle yapılan işlemlere ihtiyaç kalmayacak duruma gelinmiştir. Dolayısıyla bilgisayarlı ve otomatik makineleri kullanmasını bilen işgücüne gereksinim duyulmaya başlanılmıştır. Matbaacılık ve basım işlemleri günümüzde olduğu gibi gelecekte de her zaman var olacak bir alan olduğu için matbaacılık mesleğinin alt branşlarından olan ofset baskıcıya istihdam açısından her zaman ihtiyaç duyulmaktadır.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
▪ 3308 sayılı "Mesleki Eğitim Kanunu" gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin net tutarının %15 veya %30'undan az olmamak üzere ücret verilir.
▪ Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
▪ Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.
EĞİTİM SONRASI
Kalfa ve teknisyen olarak ilk işe girişte, genellikle asgari ücret alınmakta ancak işyerinin büyüklüğüne ve çalışanın bilgi ve becerisine bağlı olarak bu ücret artmakta, asgari ücretin 2 -4 katı arasında değişmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME
Meslek liselerinin Matbaa Teknolojisi alanı, Ofset Baskı dalından mezun olanlar istedikleri takdirde ÖSYS Kılavuzunda belirtilen ön lisans programlarına sınavsız geçiş için başvurabilirler.
Ayrıca mezunlar, yükseköğretime giriş sınavlarında başarılı oldukları takdirde, ÖSYS Kılavuzunda belirtilen programlara yerleştirilebilirler.
Mesleki eğitim merkezlerinde kalfalık belgesini alanlar, Milli Eğitim Bakanlığı'nın mesleklerin özelliklerine göre belirlediği sürelerde ustalık eğitimi kurslarına devam edip, başarılı olmaları durumunda ustalık belgesini alırlar.
İŞ HAYATINDA İLERLEME
▪ Ustalık belgesini kendi işyerlerini açabilirler. Kendi işyerini kuranlar girişimci olarak da ilerleme kaydedebilirler.
▪ Ustalık belgesine sahip olanlar ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de mesleki eğitim merkezlerinde düzenlenen İş Pedagojisi kursuna katılıp, başarılı olmaları durumda Usta Öğreticilik belgesine sahip olurlar.
▪ Endüstri meslek liseleri ve matbaa meslek liselerinden mezun olanlar, girmiş oldukları matbaalarda zamanla ustabaşı hatta teknik müdürlüğe kadar yükselebilmektedirler. Matbaa lise mezunları da doğrudan ustalık sınavına girebilmektedirler.
BENZER MESLEKLER
▪ Serigrafi ve Tampon Baskı Operatörü
▪ Flekso Baskı Operatörü
▪ Tifduruk Baskı Operatörü
EK BİLGİLER
GÖREV
▪ İş organizasyonu yapar,
▪ Çevre koruma önlemleri alır,
▪ İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular,
▪ Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır,
▪ Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur.
KAYNAKÇA
▪ Meslek elemanları,
▪ 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu,
▪ www.megep.meb.gov.tr adresli web sayfası
▪ Ege Üniversitesi Basımevi,
▪ MEB Çıraklık Eğitim Genel Müdürlüğü "Matbaacılık" Çıraklık ve Kalfalık Eğitim Programı (Tipo-Ofset-Serigrafi-Dizgi-Ciltçilik) Dokümanları,
▪ İstanbul Küçükçekmece Dr. Oktay Duran Matbaa Meslek Lisesi,
▪ Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar,
AYRINTILI BİLGİ İÇİN
▪ İlgili eğitim kurumları,
▪ Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
▪ Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
▪ T.C. Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi http://osym.gov.tr/
▪ Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi Bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri
ofset baskı operatörü meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları