SICAK DEMİRCİ/ISIL İŞLEMCİ
Kancalar, zincirler, tarım araçları ve benzeri metal yapılı eşya ile demir ve benzeri maden parçalarını el ve iş tezgahları yardımı ile bükerek, döverek veya kalıpla biçimlendirerek işleyen ve onaran kişidir.
A- GÖREVLER
- Metali seçer ve ocakta ısıtarak tavlar. Örsün üzerine yerleştirir, çekiçle döverek, keserek ve zımparalayarak biçim verir,
- Parçaları yeniden ısıtır, katalizör maddeleri koyar ve çekiçleyerek birleştirir,
- Son şekli verilen parçaları tekrar ısıtarak tavları sertleştirmek için su verir (suyun içine atarak sertleştirir).
KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN
- Tav araçları,
- Çekiçler,
- Varyozlar,
- Kısaçlar,
- Örs ve altlığı,
- Delikli pleyt,
- Yığma pleyt,
- Demirci konisi,
- Şahmerdan (hava çekiçleri),
- Presler,
- Ölçü aletleri (çap kumpası, metre, mastar ve şablonlar),
- Testere tezgahı ve profil makas tezgahı,
- Elektrik kaynak makinesi vb. aletleri kullanır.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Sıcak demirci olmak isteyenlerin;
- Bedence güçlü, dayanıklı, ayakları ve kolları sağlam,
- Zihinde canlandırma,
- Şekilleri doğru algılama,
- Elleri ustalıkla kullanabilme,
- El ve gözü eşgüdümle kullanabilme yeteneklerine sahip,
- Alet ve makinelerle çalışmaktan hoşlanan
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Sıcak demirci atölyede ve ayakta çalışır. Çalışma ortamı çok sıcak, gürültülü ve kısmen kirlidir. Kişi çalışırken bağımsızdır. Müşterilerle ve diğer çalışanlarla kısa süreli iletişim dışında genellikle alet ve makinelerle ilgilidir.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda mesleki eğitim merkezlerinde "Metal Teknolojisi alanı "Isıl İşlem" dalında kalfalık ve ustalık eğitimleri verilmektedir.
Ayrıca mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumların aynı alan ve meslek dalında da bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için,
- En az ortaokulu tamamlamış, açık lise veya açık meslek liselerinden birine kayıt yaptırmış olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak. Ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işveren ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi ilköğretim mezunu olanlarda 3 yıl, lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda ise 1,5 yıldır. 3308 Sayılı Mesleki Eğitimi Kanunu'na göre meslek liselerinin öğrencileri teorik eğitimlerini haftada iki gün okulda, pratik eğitimlerini haftada üç gün işletmelerde yaparlar. Mesleki eğitim merkezlerinde ise haftanın 1 günü mesleki eğitim merkezlerinde teorik eğitim, diğer günler ise işyerlerinde pratik (uygulamalı) eğitim görürler.
Kalfalık, Ustalık Meslek Dersleri:
Çıraklık ve mesleki eğitim kapsamında ders programı genel bilgi dersleri ile meslek bilgisi derslerinden oluşmaktadır.
Meslek derslerinde; kullanılan makine, teçhizat, araç-gerecin tanıtılması, tekniğe uygun olarak kullanılması, bunların temizlik ve bakımlarının yapılması, norm yazı yazma, serbest elle ve takım kullanarak mesleği ile ilgili çizimlerin yapılması, çizimi tamamlanmış plan ve projelerin okunmasının yanı sıra, İşletme Bilgisi ve İş Güvenliği hakkında da bilgiler verilmektedir.
Teorik olarak verilen bilgilerin yanında, işyerinde de usta öğreticinin gözetimi altında pratik çalışması yapılmaktadır.
D- MESLEK EĞİTİMİ
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Ayrıca eğitimde; çırağın yapacağı işlem ve işler önce usta tarafından anlatılır, bu işlemler usta veya kalfa tarafından yeteri kadar yapılarak çırağın görmesi sağlanır, çırağın gösterilen işler hakkında bilgisi yoklanır, çırağın gösterilen işleri yapması sağlanır ve izlenerek eksiklikleri tamamlanır.
Eğitim sonunda demirci; sıcak biçimlendirilen metalleri tanır, biçimlendirme için gerekli takım ve makineleri kullanır, şekillendirmenin temel unsuru olan tavlama ve tav araçlarını bilir. Tavlamanın yapılabilmesi için gerekli olan yakacak türlerini öğrenir, metallerin biçimlendirilmesi için zorunlu olan temel şekillendirme işlemlerini öğrenir. Şekillendirme işlemlerinde uygulanan değişik sıcaklıkların ölçülmesini bilir. Ölçme araçlarını kullanmayı öğrenir ve iş için gerekli malzeme hesaplamalarını yapabilir. Bunlara ilave olarak güvenli ve verimli çalışma kuralları, mesleği ile ilgili basit resimleri çizebilme, meslek ahlakı, ekonomi ve hukuk gibi konuları öğrenir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA
Çıraklık eğitimini tamamlayanlara eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları halinde "Kalfalık Belgesi" ve "Kalfa" unvanı verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Sıcak demirciler, tarımda kullanılan araç ve gereçler ile bazı aletlerin yedek parçalarını üretmektedirler. Özel sektöre ait fabrikalarda, atölyelerde çalışabilirler. Üretilen mamullerin çoğunun seri üretimi olmadığı için bu aşamada sıcak demircilere iş imkanı doğmaktadır. Ancak, bu mesleğin geleceğini tehdit eden başlıca iki unsur vardır.
- Birincisi tarımda makineleşme sürecinde modern araç-gereçlerin hızla artması sonucu sıcak demircilerin işlerinin giderek azalabileceği gerçeğidir. Bilindiği gibi sıcak demircilik ilkel tarımla başlayan ve azalarak devam eden bir meslektir. Karasaban, orak, kazma, at nalı vb. parçaların üretilme ihtiyacıyla sıcak demircilik doğmuştur. Ama bugün artık sayıları oldukça azalmıştır.
- İkincisi sıcak demircilikte insan gücü yerine şahmerdan gibi aletlerin kullanılmasıdır. İnsan gücü yerine yeni makinelerin kullanılması bu meslekte çalışan (istihdam edilen) kişilerin sayılarını azaltmaktadır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
- 3308 sayılı "Mesleki Eğitim Kanunu" gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin net tutarının %15 veya %30'undan az olmamak üzere ücret verilir.
- Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
- Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.
EĞİTİM SONRASI
Alınan ücret, asgari ücretin 2 katı olmakla birlikte kalfanın kariyerine ve işverenin kazancına paralel olarak artabilmektedir.
Usta ya da işyeri sahibinin geliri de yine ustanın maharetine ve işin kapasitesine göre değişmekle birlikte ortalama aylık ücret asgari ücretten az olmamak üzere asgari ücretin 2 katıdır.
İşverenlerin geliri tarım araçları ve aletleri yapmaları sebebiyle yaz aylarında artarken, kış aylarında gelir seviyesi düşmektedir. Yani gelir tarımsal faaliyetlerle doğru orantılıdır.
G- MESLEKTE İLERLEME
MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME
Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler. Mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır.
İŞ HAYATINDA İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
BENZER MESLEKLER
- Soğuk demirci,
- Şahmerdan operatörü,
- Demir dövme pres operatörü
- Takım ve kalıp yapıcısı,
- Nalbantlık,
- Sac işçisi.
H- EK BİLGİLER
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ
İşçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden;
- Isıtma ve tavlama sırasında sıcak malzemeyle çalışırken ciddi yanık, kesik ve ezik türünden kazalara uğrayabilir.
SORUMLULUK
- Kullanılan takım, makine ve el aletlerini hasardan korumaktan,
- Ayar sırasında yapılabilecek yanlışlıklar sonucu bir seri şekillendirme işinin hatalı çalışmasına neden olmamaktan,
- Yalnız veya küçük bir ekip halinde çalışarak, verilen işleri belirlenmiş zamanlarda ve istenilen niteliklerde bitirmekten,
- Çevresinde bulunanların ve birlikte çalıştığı kişilerin yanma ve değişik şekillerle yaralanmalarına neden olmamaktan sorumludurlar.
GÖREV
- İş organizasyonu yapar,
- Çevre koruma önlemleri alır,
- İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular,
- Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır,
- Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur.
I- KAYNAKÇA
- MEB Anadolu Teknik-Anadolu Meslek Liseleri ÖSY Sınav Kılavuzu,,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Türk Meslekler Sözlüğü Ankara-1983 yayın no: 173
- MEB Çıraklık Eğitim Merkezi Yayınları. (Sıcak Demircilik)
- Meslek elemanları,
- 33 08Sayılı Kanun,
- Çıraklık eğitimi program kitapçığı,
- "Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
İ- AYRINTILI BİLGİ İÇİN
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
- Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
- T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, http://www.osym.gov.tr/
- Bünyesinde "Meslek Bilgi Merkezi" Bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri
sıcak demirci/ısıl işlemci sıcak demirci ısıl işlemci meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları