TANIM
Kalıpta, görüntüyü yansıtacak (basacak) yerlerin yüksek, basılmayacak yerlerin çukurda olduğu baskı makinesinde, el ve makine dizgi bölümünden gelen metin ve cetvel kalıpları ile klişe bölümünden gelen resim kalıplarının baskısını yapan kişidir.
GÖREVLER
- İşin nasıl yapılacağını planlar, işin ve basılacak materyalin özelliğine göre baskıda kullanılacak malzemeyi hesaplar ve hazırlar,
- Tipo baskı makinesinin mürekkep haznesini ve silindirlerini siler, makinenin baskı öncesi genel bakımını yapar, hazneye boya verir ve ayarlar,
- Basılacak işten daha iyi netice alabilmek için düzenleme çalışmaları yapar,
- Olabilecek hataları baskıya geçmeden evvel görüp, gerekli düzeltmelerin yapılabilmesi için prova baskısı yapar,
- Baskı örneğini daima el altında bulundurur, baskı esnasında belirli aralıklarla örnekler alarak renk, görüntü, yerleştirme ve baskı hataları olup olmadığını kontrol eder, istenilen işi orjinaline uygun olarak basar,
- Basılan işte kesim yapılacaksa, özel bıçakçı tarafından hazırlanan çelik bıçakların kalıbını makineye takar ve kesim işlemi yapar,
- Özellikle fatura, makbuz, bilet gibi işlerde numaratör kullanarak istenilen basım işlemini gerçekleştirir,
- Tipo baskı makinelerinin haftalık bakımını yaparak mekanik bölümlerini ve yağlanacak yerlerini sökerek makineyi yağlar ve temizler,
- İş kazalarına karşı gerekli önlemleri alır.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
El Aletleri:
Çeşitli boyda tornavidalar, metal ve takozlu çekiçler, çeşitli boyda boya ezme taşları, çeşitli boyda ıspatula, keskin ağızlı keskiler, espas, düz ağızlı zımbalar.
Ölçü Aletleri:
Tipometre, higrometre (nem ölçen alet), mikrometre (kalınlık ölçen alet), cetvel, kumpas (yazı dizmek için),
Diğer Aletler:
Yağdanlıklar, çemberler, muhtelif boyda galeler (dizilen kalıpların bağlanmak ve taşımak üzere yerleştirildiği tabla), çeşitli numaratörler, çeşitli ebatta çelik bıçak ve bıçak kalıpları.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
- El ve gözü eşgüdümle kullanabilen,
- Şekiller arasındaki ilişkileri görebilen,
- Parmaklarını ustalıkla kullanabilme yeteneklerine sahip,
- Malzeme ve makinelerle uğraşmaktan,
- Başkaları ile işbirliği halinde çalışmaktan hoşlanan,
- Dikkatli kimseler olmaları gerekir.
Ayrıca, kişide renk körlüğü ve ileri derecede görme bozukluğu bulunmamalı, bedensel olarak uzun süre ayakta durabilecek yeterliliğe sahip olmalıdır.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Tipo baskıcılar matbaalarda, değerli evrak basan yerlerde (darphane) ve kağıt para basan yerlerde (banknot matbaası) görev yaparlar. Çalışma ortamı kirli (mürekkep, yağ), kimyasal maddelerin bulunduğu, gürültülü ortamlardır. Tipo baskıcılar ayakta çalışırlar, çalışırken malzeme ve makinelerle ilgilenirler.
Çalışmaları sürekli olarak vardiya usulü olup haftanın 1 günü izinlidirler.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bu bölümden mezun olan öğrenciler için, ülkemizde geniş iş alanı mevcuttur. Matbaalar, gazete, kitap, dergi basımevleri, darphane ve banknot matbaaları gibi yerlerde çalışma imkanına sahiptirler. Mesleğe kadınların da ilgisi vardır. Mesleki eğitim veren okullara, kız öğrenciler de devam etmektedirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde "Matbaa Teknolojisi" alanı "Baskıcı" dalında verilmektedir. Ayrıca, meslek liselerinin "Matbaa" alanında da mesleğin eğitimi verilmektedir.
(Bakınız: Tiftruk Baskı Makineleri Operatörü Meslek Bilgi Dosyası)
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş 19 yaşından gün almamış olmak
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
Meslek lisesinde mesleğin eğitimini görmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve meslek liselerine giriş şartlarını taşımak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Tipo baskı mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 2 yıl, lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra ise 1 yıldır. Meslek liselerinde ise 4 yıldır.
Mesleki eğitim merkezinde öğrenciler, haftanın 5 günü işletmede uygulama yaparlar, 1 gün de okulda teorik eğitim görürler.
Eğitim süresince; Türkçe, Matematik, Tarih, Yabancı Dil gibi genel kültür derslerinin yanında, Teknik Resim, Genel Matbaa, İşletme Bilgisi, İş güvenliği, Meslek Teknolojisi ve Atölye meslek derslerini alırlar.
Genel kültür derslerinin yanında, Genel Matbaa, Renk Bilgisi, Pikaj, Montaj, Meslek Teknolojisi ve Atölye dersleri ile haftanın 3 günü işletmelerde uygulamalı eğitim yapmaktadırlar.
Grafik, Maliyet, Elektrik, Elektronik Bilgisi, Atölye ve Meslek Teknolojisi meslek dersleriyle birlikte, haftanın 3 günü işletmelerde eğitim yapılmaktadır.
MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku, İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 1 yıl sonunda ustalık sınavlarına katılabilirler.
- Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40 saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra "Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
- İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açıköğretim lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
- Meslek lisesi mezunları doğrudan ustalık sınavına girebilmektedirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Meslek eğitimi sırasında çıraklık eğitimi alan öğrenciler, asgari ücretin %30'undan az olmamak üzere ücret almaktadırlar. Ayrıca, sigortaları da Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde oluşturulan bir fondan karşılanmaktadır.
Eğitim bittikten sonra, kendini yetiştirme ve tecrübeye göre değişmek üzere, asgari ücret ile asgari ücretin 4 katı arasında değişen oranlarda kazanç elde edilebilmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili Eğitim Kurumları,
- Meslek Elemanları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri
tipo baskıcı meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları