TANIM
Çeşitli büyüklükte makine parçalarının yüzeylerini kaba ve orta incelikte talaş kaldırarak işleyen kişidir. (Planya, tablanın ileri-geri hareketi ile, vargel ise bıçakların ileri-geri hareketi ile talaş kaldırma işlemini yapar.)
GÖREVLER
- Yüzeyi işlenecek makine parçalarının teknik resimlerini okuyup inceler,
- İş için gerekli malzemeyi belirler ve sağlar,
- Teknik resim veya örneğe göre yüzey işlemlerini yapar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Vargel ve planya tezgahları ve kalemleri,
- Tezgah mengenesi, zımpara tezgahı, matkap tezgahı,
- Çeşitli eğe ve katerler, markalama aletleri,
- Kesme hızı ve ilerleme cetveli, testere makinesi,
- Ölçme ve kontrol aletleri (metre, kumpas, mikrometre, komparatör vb.),
- İş bağlama araçları (civata, mengene) gibi araç ve gereçleri kullanır.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
- Göz ve elleri ustalıkla kullanabilme,
- Uzun süre ayakta durabilme,
- Eğilip bükülme, ağırlık kaldırabilme,
- Şekil ilişkilerini görebilme yeteneklerine,
- Güçlü bir görsel belleğe, süregelen işlerden sıkılmayan bir yapıya sahip ve dikkatli kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Meslek; toz, yağ ve gürültünün yoğun olduğu ortamlarda tam gün çalışmayı gerektirir. Çalışma yeri atölye, fabrika gibi kapalı ortamlardır. Çalışma genellikle ayakta ve yalnız sürdürülür. Zaman zaman çalışma arkadaşlarıyla iletişim halindedir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Meslek ile ilgili işyerleri Metal-İş kolunun yoğun olduğu illerde bulunur. Ancak bunlar sayıca çok fazla olmadığından bu meslekte iş olanağı sınırlıdır.
- Meslekte genellikle erkekler çalışmaktadır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde "Makine Teknolojisi" alanı "Vargel ve Planyacılık" dalında verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işveren ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Vargel planyacılık mesleğinin eğitim süresi ilköğretimden sonra 2 yıl, lise ve daha üst düzeyde genel eğitimden sonra ise 1 yıldır.
Eğitim süresince öğrenciler,
- Vargel ve planyacılıkta kullanılan alet ve makinelerin kullanımları, fonksiyonları ve temizliğini,
- Teknik resim araç ve gereçleri ile çizim tekniklerini, ölçülerin okunmasını,
- Yapım ve montaj resimleri çizimini, kroki çizmeyi,
- Parçaların yapımını ve perspektif resimlerini çizmeyi, teknik resimle ifade edilen makine parçalarını kafasında canlandırabilmeyi,
- Tezgahları kullanmayı, kanal açmayı, set ve kademe yapmayı öğrenirler.
Meslek eğitiminde meslek dersleri dışında adaylar Türkçe, Matematik, Meslek Matematiği, İşletme Bilgisi ve Kooperatifçilik, Toplam Kalite Yönetimi gibi genel bilgi dersleri de alırlar.
MESLEKTE İLERLEME
- Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. Ustalık eğitimi 176 saat olup, bu eğitimde İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği, İş ve İnsan İlişkileri, Çalışma Hukuku, İşletme Bilgisi, Sigorta ve Vergi Mevzuatı, Muhasebe ve Ekonomi derslerinin yanı sıra İleri Meslek Bilgisi derslerini alırlar. 1 yıl sonunda ustalık sınavlarına katılabilirler.
- Ustalık için öngörülen teorik eğitime devam etmeyenler ise bir işyerinde 5 yıl çalıştıktan sonra (çalıştıklarını SGK primleri ile belgelemek şartıyla) ustalık sınavına katılabilirler. Ustalık belgesi alanlar mesleki eğitim merkezlerinde 40 saatlik iş pedagojisi kurs programını tamamlayıp sınavda başarılı olduktan sonra "Usta Öğreticilik" belgesi alabilirler.
- Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
- İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açıköğretim lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler.
Başkası hesabına usta olarak çalışanlar, çalışılan işyerinin kapasite ve iş hacmine göre ustabaşı ve şef olabilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
- Mesleki eğitim merkezlerine devam eden meslek adaylarına, pratik eğitimleri süresince işverenlerce asgari ücretin brüt tutarının %30'undan az olmamak kaydı ile ücret ödenir. Eğitim görenlerin iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır. Eğitim gören kişi ile sözleşme yaptığı işveren arasında bu ücretin üzerinde bir ücret için anlaşma olabilir.
- Usta-çırak ilişkisi çerçevesindeki meslek öğreniminde meslek adaylarına ödenen ücretler genelde çok düşük olup haftalık olarak ödenir.
- Eğitim sonrası ustalık seviyesine ulaşan kişiler genellikle asgari ücretin 1.5-2 katı dolaylarında gelir elde ederler. Mesleki başarı ve deneyimler ile piyasa koşullarının durumu elde edilen gelir ile doğru orantılıdır.
- Bir işverene bağlı olmaksızın kendi işyerini açanların gelirleri aldıklar siparişe göre değişir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Bilgi Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Bilgi Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.
vargel ve planyacı meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları