Ergenlik biyolojik, psikolojik, sosyal ve zihinsel açıdan bir gelişme olgunlaşmanın görüldüğü kızlarda 11, erkeklerde 13 yaşları civarında başlayan ve her ikisinde de 20 yaş civarı biten çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir. Bu dönemi Ön Ergenlik ve Genç Yetişkinlik olarak ikiye ayırmak gerekir.
Ön Ergenlik Dönemi:
Bu yıllarda büyüme hızı artar, özellikle kol ve bacak kemiklerinde dikkat çekici düzeyde büyüme görülür. İç salgı bezlerinin salgıladığı hormonlar bedende ve duygusal yapıda önemli değişikliklere yol açar. Çoğu fizyolojik temele dayalı bu değişiklikler bir çok gelişim görevlerinin ortaya çıkmasına yol açar.
Dönemin Gelişim Özellikleri:
1. Hızla gelişen ve oranları değişen bedene uyum sağlamaya çalışma,
2. Yaşıtları arasında bir yer edinebilme,
3. Kemik ve kas koordinasyonun tam olarak sağlanamaması nedeniyle sakarlık ve beceriksizlik,
4. Kendini yaşıtları ile kıyaslama,
5. Sık sık odasına kapanma ve kapısını kilitli tutmak isteme,
6. Süse ve giyinmeye büyük özen gösterme,
7. Kendinde ilk defa rastladığı cinsel değişimlerle ilgili kaygılar duyma,
8. Uyarılara ve eleştirilere sert tepkiler verme,
9. Genelde bir sinirlilik ve gerginlik hali,
Ergenlik ve Genç Yetişkinlik Dönemi:
Bu dönemde ön ergenlik dönemindeki bazı gelişim özellikleri devam etmekle birlikte daha başka gelişim özellikleri de karşımıza çıkar.
Dönemin Gelişim Özellikleri:
1. Kuralların çokluğundan ve sıklığından yakınır, uyarılara birden tepki gösterir ve ters yanıtlar verir,
2. Uzun uzun düşler kurar, bu nedenle sık sık dalgın olduğu gözlenir.
3. Evde pek durmak istemez, dönüş saatlerine aldırmaz,
4. Duvarlara sevdiği artistlerin ve şarkıcıların resimlerini asar.
5. Arkadaşlarının eleştirilmesine tepki gösterir.
6. Büyüklerinden ve öğretmenlerinden gerekli desteği bulamazsa, yanlış arkadaşlıklara ve bazı kötü alışkanlıklara yönelir.
7. Başkalarının kendisi hakkında vereceği hükümler konusunda aşırı duyarlıdır.
8. Küçük kusurları ve olayları oldukça büyütür.
9. Bir meslek seçmek ve buna hazırlamak için çaba gösterir,
10. Aileden bağımsız olabilme uğraşına girişir, bunun için ilgilerine uygun bir meslek edinme uğraşı verir.
11. Yetişkin toplumsal statüsüne erişmeye çalışır.
Ailenin Gencin problemine yaklaşımı:
1. Her şeyden önce gençlik çağının çalkantılı bir dönem olduğunun bilincine varılmalı, genlik çağının özellikleri hakkında ilgili kurumlardan bilgi alınmalı.
2. Gencin göstermiş olduğu tutarsız davranışlar karşısında aile soğuk kanlılığını kaybetmemeli. Unutmamalı ki Gencin göstermiş olduğu uyumsuz davranışlar yine onunla karşılıklı diyalogla, konuşarak çözümlenmeye çalışılmalı. Bağırmak, dövmek, küsmek gibi davranışlar gencin daha çok aileden uzaklaşmasına ve yanlış arkadaşlıklar edinmesine neden olabilir.
4. Gencin arkadaşlarını kötülememek onları yıkıcı şekilde eleştirmemek gerekir, genç için arkadaşlarının önemli olduğu unutulmamalı,
5. Gence getireceğiniz eleştiriler onur kırıcı, kişiliğini zedeleyici değil yapıcı yönde olmalıdır.
6. Gençle ufak tefek ayrıntılar üzerinde (saç biçimi, giyinmesi vbg.) tartışmaya girmemek gerekir, bu durumlar gencin başarısını ve size karşı olan davranışlarını etkilemiyorsa ki genelde etkilemez bunu büyük bir sorun haline dönüştürmek genç tarafından kişiliğine müdahale şeklinde algılanabilir.
7. Özellikle bu çağın ön ergenlik döneminde bazı sakarlıklarla karşılaşılabiliriz. Ergenin göstermiş olduğu sakarlığa olumsuz davranış gösterirsek hem onun onurunu kırmış oluruz hem de ters tepkiyle karşılaşırız.
8. Ailelerde görülen temel sorun küçük çocuklarının büyüdüğünü kabul etmemeleridir. Ona artık daha fazla serbestlik tanımalı eve giriş çıkış, arkadaşları ile gezmesine aşırı müdahale etmemelidir.
9. Aileler mümkün olduğu kadar ergeninde zevk alabileceği ortamlara birlikte gitmelidir, böyle bir durum ergene kendisine değer verildiği hissi uyandırır.
10. Ergenin arkadaşlarını sert bir şekilde eleştirdiğinizde ergenin bize tepki vereceğini ve onlara daha çok önem vereceğini unutmamak gerekir.
11. Genci yaşıtları ile kıyaslama yapmaktan kaçınınız, bu davranış onunla aranızda sürtüşme yaratacağı gibi, kendisine karşı güveninin azalmasına da yol açar,
12. Gençlik çağında , özelikle de ön ergenlik döneminde cinsel gelişimleri ile ilgili büyük sorunlar yaşarlar, bazı değişimleri sadece kendilerinde oluyormuş gibi algılarlar, bu dönemde onları ilgili bir kuruma yada çevresinde sevdiği ve yaşına yakın özelliklede cinsel hayatının düzene sokmuş biriyle iletişim kurması için yönlendirmeniz gereklidir.
13. Gençle iyi geçinmek demek onun her istediğini yapmak denek değildir. Ailenin tüm bireylerinin ortak sorumlulukla uyacağı kurallar koymak bu kuralları koyarken her bireyin görüşünü almak gerekir.
KAYNAK: YÖRÜKOĞLU, A. Gençlik Çağı
İstanbul 1996
BAKIRCIOĞLU R. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Ankara 1994
Gençlik Çağı Ön Ergenlik Dönemi Dönemin Gelişim Özellikleri Ailenin Gencin problemine yaklaşımı