Sanat Metinlerinin Ayırıcı Özellikleri, ders ve çalışma notu

Sanat Metinlerinin Ayırıcı Özellikleri

SANAT METİNLERİNİN AYIRICI ÖZELLİKLERİ

Sanat eserinin ortaya çıkmasının birçok nedeni vardır. Sanatçılar, çağlar boyunca kendini diğer insanlara anlatabilmek için çeşitli yollar denemiştir. Kendini anlatma çabası, sanatçının zihninde ortaya çıkmış, bu isteği karşılamak için farklı yollar denemiştir. Sanatçının denediği bu yollar daha sonra sanatların ve sanat eserlerinin ortaya çıkmasına ortam hazırlamıştır.

 

Edebiyatta bir gelenek vardır. Sanatçılar, yaşadıkları çağın duygu, düşünce vb. anlayışlarını içined doğdukları toplumda hazır bulduklarından, geleneksel olarak yüzyıllarca işlenen bir edebiyat geleneğine de sahip olacaklardır. "Sanatçılar, yaşadıkları döneme göre değerlendirilirler." sözü de bu anlamda doğrudur. Sanatçı, yaşadığı dönemin değer yargıları, duygu ve düşüncelerine göre değerlendirilir.

Bir milletin ilerleyip yükselmesi için sanat ve bilimde yenilik düşüncesine açık olmaları gereklidir. Bir millet sanat ve bilim alanında ilerleyebiliyorsa, o millet daima yükselebilir.

Sanat Metinleriyle Öğretici Metinler Arasındaki Farklar

- Öğretici metinler okuyucuya bilgi vermek amacıyla yazılırken; sanatsal metinler okuyucuya estetik zevk vermek amacıyla yazılır.

- Öğretici metinler kurgu değildir, gerçekler dile getirilir.

- Sanatsal metinler ise kurgulanabilir, anlatılanlar hayal ürünü olabilir.

- Öğretici metinlerde nesnellik; sanatsal metinlerde öznellik hâkimdir.

- Öğretici metinler değişmez; sanatsal metinlerde değişiklik yapılabilir.

- Öğretici metinlerden kelimeler gerçek anlamda kullanılırken; sanatsal metinlerde kelimeler mecaz ve yan anlamında kullanılabilir.

- Öğretici metinler açıklayıcı anlatım türüyle kaleme alınırken; sanatsal metinler betimleyici ve öyküleyici anlatım türüyle yazılır.

- Öğretici metinler resmi, açık ve sade bir dille yazılır, üslup kaygısı yoktur. Sanatsal metinlerde ise dil sanatsaldır, üslup kaygısı vardır.

- Öğretici metinlerde söz sanatlarına yer verilmez, sanatsal metinlerde ise söz sanatları yer alır.

- Öğretici metinlerde dil göndergesel işlevde kullanılırken; sanatsal metinlerde dil sanatsal işlevde kullanılır.

Sanatsal metinler anlatmaya ve göstermeye bağlı metinler olmak üzere ikiye ayrılır:

 

1. Anlatmaya Bağlı Metinler

- Yaşanmış ya da tasarlanmış gerçeklikten alınan bir olayın, bir anlatıcı tarafından yorumlanıp dönüştürülmesiyle oluşturulur. "Olay örgüsü" bu metinlerde asıl unsurdur.

- Anlatmaya bağlı metinler kurmaca olduğu için olay örgüsü yaşanmaz, düzenlenir.

- Anlatmaya bağlı metinlerde yapı; olay örgüsü, kişiler, yer, zaman gibi birimlerin bir düzen içerisinde verilmesiyle oluşur.

- Bu metinlerde ilahî bakış açısı, kahraman anlatıcının bakış açısı ve gözlemci anlatıcı olmak üzere üç tip bakış açısı ve anlatıcı vardır.

2. Göstermeye Bağlı Metinler

- Göstermeye bağlı anlatımlarda olay sergilenerek gösterilir, yani anlatılmak istenen husus meydanda ya da sahnede canlandırılır.

- Gösterimlerin yazıldığı metinler göstermeye bağlı metinler olarak nitelendirilir.

- Genel olarak dramatik metinler ve tiyatro olarak adlandırabileceğimiz bu tarz metinlerde, kurmaca olay ve olay örgüsünü, bir sahne düzeninde topluluk önünde canlandırmak esastır.

dersimiz.com

Sanat Metinleri Ayırıcı Özellikleri ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Göstermeye Bağlı Metinler Anlatmaya Bağlı Metinler