Ünlü Terimi Hakkında Bilgiler
Sesli. Vokal. Ağız boşluğunda ve ses yolunda gırtlak, damak, dişler ve dudaklar gibi herhangi bir engelle karşılaşmayan seslere ünlüler denir.
Türkçede sekiz tane ünlü bulunmaktadır. Ses kirişlerinin düzgün titreşimi ile meydana gelen ünlüler (Selenler : a-e-ı-i-o-ö-u-ü)
Türkçede ünlüler söylenişlerine göre üç grupta incelenmektedir.
1- Dilin Durumuna Göre Ünlüler
2- Dudakların Durumuna Göre Ünlüler
3- Çenenin Durumuna Göre Ünlüler
Ciğerlerden gelen havanın ağız kanalında herhangi bir engele uğramadan yalnız ses yolundaki daralma veya genişleme ile çeşitlenen, dil ve dudakların oluşturduğu ses (a, e, ı, i, o, ö, u, ü)
Alfabemizde 29 harf vardır. Bunlardan sekizi ünlü, yirmi biri ünsüzdür. Söyleniş özelliğine ve dilin durumuna göre ünlüler ikiye ayrılır:
a. Kalın ünlüler: a, ı, o, u. b. İnce ünlüler: e, i, ö, ü.
Benzer Diksiyon ve Hitabet Terimleri:
Soprano: Kadın veya çocuklarda en ince ses.
Yazı Dili: Yazı dili, adından anlaşılacağı üzere yazıda kullanılan dildir. Dilde birliği, anlaşma kolaylığını sağlamak için kullanılan kitap dilidir, kültür dili
Sade Üslup: Konuşmacının doğal ve açık anlatım özelliği kullanmasıdır. Bu üslupta kolay ve anlaşılır bir tarz esastır. Kolay ve pratik öğretmek, eğlendirmek bu üs
Pelteklik: 1. Dilini dişlerinin arasına alır gibi konuşan ve bu yüzden s, z gibi sesleri kusurlu söyleyen (kimse).
2. B, R, S, Z gibi seslerden birini ya da b
Yer Değiştirme: Kelimedeki iki ünsüzün yer değiştirmesi şeklinde ortaya çıkan ve ağızlarda çok görülen bir ses olayıdır. Örnek: kibrit-kirbit, kirpi-kipri, sarımsak-s
Ses Yolu: Göğüs boşluğundan dudaklara kadar varan kısma denir. Bunlar akciğerlerden başlayıp boğaz, gırtlak, damak, dil, diş ve dudaklar olarak sıralanır.