Çekoslovakya Hakkında Bilgi

Yüzyıllardan beri ayrı yaşayan ve etnik bakımdan birbirine kardeş iki ulus olan Çekler ve Slovakların tek bir devlet olarak birleştirilmesi düşüncesi 19. yüzyılda ortaya atıldı, fakat Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra gerçekleştirilebildi. 1918'de kurulmuş olan Çekoslovakya'nın (ilk cumhurbaşkanı Masaryk ve başbakanı Beneş), komşu ülkelerle arasındaki sınırlar 1919 Versailles, Saint Germain ve 1920 Trinon antlaşmalarıyla saptandı. Fakat bu sınırlar içinde önemli sayıda azınlık da kaldı (Almanlar, Macarlar, Rutenler ve başkaları; asıl Çek ve Slovaklar nüfusun ancak % 65'i). Bu etnik yapı, iki dünya savaşı arasında ülkenin yaşadığı siyasal bunalımların başlıca nedeni oldu. 1935'te Masaryk'in yerine başkan seçilen Beneş, Almanların giderek artan siyasal baskısı altında kaldı. 1938 Münih Konferansı'nda ülkenin parçalanmasına karar verildi. Almanların çoğunlukta oldukları yerler (Südet) Almanya'ya verilecek, Slovakya özerk olacak, Polonya ve Macaristan'a bazı topraklar bırakılacaktı. Bu kararlar 1939'da gerçekleşti ve Alman istilası başladı. Bohemya ve Moravya Alman egemenliği altına girdi, Slovakya'ya özerklik verildi. 1942'de Çekoslovakya'daki Alman valisi Hydrich, Çek Kurtuluş Hareketi taraftarlarınca öldürüldü (olaya Almanya tarafından çok ağır bir karşılık verildi ve Lidice kasabası halkının bir bölümü yok edildi). 1945'te, kurtuluşla birlikte Beneş, Londra'dan döndü. Fakat kısa bir süre sonra çekilmek zorunda kaldı. 1948'de komünistlerin de yer aldığı Klement Gottwall'ın koalisyon hükümeti kuruldu. 1960'ta bugünkü sosyalist cumhuriyet anayasası onaylandı. 1968'de parti birinci sekreterliğine getirilen Dubçek, ülkede bir liberalleştirme siyasetini başlattı. Buna karşı çıkan Varşova Paktı üyesi devletlerin orduları ülkeyi işgal etti. Dubçek görevden uzaklaştırıldı. Ülke çapında yer yer başlayan direniş hareketleri şiddetle bastırıldı. Dubçek'in yerine Dr. Gustav Husak getirildi. Böylece "Prag Baharı" diye adlandırılan liberalleşme dönemi sona erdi. Husak Sovyetler Birliği'yle ilişkileri yeniden güçlendirdi ve Varşova Paktı'na bağlılığını gösterdi. Reform hareketlerine son vererek muhalif güçleri Parti'den tasfiye etti. 1975 yılında cumhurbaşkanlığı görevinide üstlendi. Husak döneminde Parti içindeki siyasal tasfiye nedeniyle kültürel yaşam olumsuz biçimde etkilendi ve birçok aydın yurtdışına gitti. Husak'a karşı çıkan birçok aydın kovuşturmaya uğradı. 1977 yılında bir grup aydın "77 Bildirisi"ni yayımladılar. Bu girişim çok sert biçimde bastırıldı. Kilise 77 olaylarını desteklememesine rağmen 1982 yılında baskıcı yönetime karşı çıkmaya ve bağımsızlık istemeye başladı. 1983 yılında aydınlar Doğu Bloku ülkelerindeki ve SSCB'deki reform hareketlerinin desteklenmesi gerektiğini ileri sürdüler. Husak da reformları izlediklerini, ancak uygulamanın ülke içi koşullara bağlı olduğu bildirildi. 1987 yılında SSCB devlet başkanı Gorbaçov'un Çekoslovakya'yı ziyaretiyle ülkede reform hareketlerinin yeniden başlaması umudu gündeme geldi. Aynı yılın Aralık ayında Husak genel sekreterlikten ayrıldı ve yerine Milos Jakes getirildi. Yeni yönetim de SSCB'ye sıkı sıkıya bağlı bir program uyguladı. Ancak 1989 yılında Doğu Bloku ülkelerindeki reformlara yönelik halk istekleri ve gösteriler arttı. 20 Kasım 1989'da başkent Prag'da 200.000 kişilik büyük bir kitle gösterisi yapıldı. Göstericiler komünist yönetime son verilmesini ve seçime gidilmesini istediler. Artan protesto hareketleri üzerine Komünist Parti yöneticileri istifa etti. Milos Jakes Parti'den ihraç edildi, istifa eden başbakan Adamec'in yerine Marian Calfa getirildi. 1989'un Aralık ayında yeni kurulan hükümette komünist olmayanlar, komünist olanlara karşı 10 bakanlığa karşı 11 bakanlıkla üstünlük elde ettiler. 1977 yılındaki olaylarda kovuşturmaya uğrayan ve 1979 yılında ağır hapis cezasına çarptırılan muhalif oyun yazarı Vaclav Havel cumhurbaşkanlığına getirildi. Devlet Başkanı Havel, başbakanlığa M. Calfa'yı getirdi. Parlamento, 1992'de aldığı bir karar gereğince Çekoslovakya'nın Çek ve Slovak devletleri olarak 1Ocak 1993'te ikiye ayrılmasına karar verince Çekoslovakya Devleti de tarihe karışmış oldu.