Denizli İli Hakkında Bilgi

Güneydoğu kesimi dışında (Çameli ve Acıpayam ilçeleri Akdeniz Bölgesi'nde kalır) Ege Bölgesi'nde kalan il ve bu ilin merkezi olan kent. Kuzeyde Uşak, kuzeybatıda Manisa, batıda Aydın, güneyde Muğla, güneydoğuda Burdur ve kuzeydoğuda da Afyonkarahisar illeriyle sınırlanır. İlçelerinden nüfusu en fazla olan ikisi Buldan ve Sarayköy'dür. Yer şekilleri bakımından, yer yer geniş ya da küçük ova düzlükleriyle (bu düzlükler daha çok geniş tabanlı vadilerdir) kesilmiş dağlık bir yöredir. Dağlar ilin güneyinde daha yüksek, daha süreklidir. Başlıcaları; il merkezinin güneydoğusunda, yörenin de en yüksek doruğu olan Honaz Dağı (2528 m) ile batısında Akdağ (Karababa Tepesi 2300 m) ve Acıpayam'ın güneybatısında Bozdağ'dır (2421 m). Tavas ve Acıpayam ovaları ilin bu yöresinin başlıca düzlükleridir (950-1000 m yükseklikte). Çal, Çivril ve Güney ilçelerinin de yer aldığı il topraklarının kuzey kesimi, daha çok Büyük Menderes ve ona karışan ırmakların meydana getirdiği düzlüklerle örtülüdür. Buradaki dağlar daha silik ve süreksizdir. İlin ana akarsuyu, geniş bir yörenin sularını toplayan Büyük Menderes'tir. Ancak güneydoğu kesiminin sularını Dalaman toplar. Dalaman'ın burada kalan yukarı çığırına Kirenis adı verilir. Dışarıya akışı olmayan Acıgöl'ün batı ucu il topraklarına girer. Bunun dışında başlıca göl, fazla sularını Büyük Menderes'e gönderen Işıklı'dır (Çivril'in doğusunda). Ege kıyılarıyla İç Anadolu ve Doğu Akdeniz arasında bir geçiş alanı olan Denizli ilinin iklimi, bu coğrafî konumun gereklerini yansıtır. Kışlar, Ege kıyılarından daha serin, yazlar onun kadar sıcaktır. Örneğin Denizli'de en soğuk ve en sıcak ay ortalamaları +5,7°C ile 26,8°C'tır. Yıllık yağış tutarları (dağlık yöreler dışında) Ege kıyılarına göre bir miktar daha azdır. Güney kesiminde orman oldukça geniş yer kaplarsa da, ilin geniş bölümü (özellikle doğu kesimine oranla çukurda kalan havzalar) bozkır karakteri taşır. Denizli ili ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Yeraltı kaynakları bakımından zengin olmadığı gibi, endüstri kuruluşları da azdır. Sarayköy yakınında MTA Enstitüsü'nün saptadığı kızgın yeraltı su buharı birkaç yerde yüze çıkarılmış, hatta sıcaklığı 200°C'ı bulan bu buhardan yararlanılarak küçük bir termik santral da kurulmuştur. Bu girişim, Türkiye için değişik bir enerji üretim şekli olmasıyla ilginçtir. Yoksa üretim miktarı bugün için son derece önemsizdir. Büyük endüstri kuruluşu yoktur. Başlıca tesis, il merkezinde ve Sarayköy'de kurulmuş olan iplik ve dokuma fabrikalarıdır. Buna karşılık, daha çok geleneksel dokuma tezgâhları dikkati çeker. İl içinde sayıları binleri bulan bu tezgâhlarda pamuklu dokumalar yapılır. Çırçır, şarap yapımevleri, tabakhane, un değirmenleri ve birkaç un fabrikası öteki endüstri kuruluşlarıdır. Denizli ili, ulaşım ağı bakımından oldukça gelişmiştir. İl topraklarında 100 km.ye yakın demiryoluyla 500 km.ye yakın karayolu bulunmaktadır. Afyonkarahisar üzerinden gelerek Büyük Menderes vadisi boyunca İzmir'e uzanan demiryolu il topraklarından geçer. Bu ana hat, Sütlaç istasyonunda Çivril'e, Goncalı istasyonunda da Denizli'ye bir ara hatla bağlanmıştır. İzmir'i İç Anadolu'ya bağlayan büyük devlet yollarından biri de yine Büyük Menderes vadisini izler. Dinar'da ikiye ayrılan bu şose, aynı zamanda Burdur ve ısparta üzerinden Antalya bağlantısını da sağlar. İlkçağ'ın bazı kalıntıları, kaplıcalar, turizm bakımından ilgi çeker. Ulaşım olanakları yeterlidir. Bu bakımdan Türkiye çapında önem taşıyan yer, Denizli'nin 15 km kadar kuzeydoğusunda bulunan Pamukkale'dir. Bu bölge, eskiden beri ünlü travertenleriyle tanınırdı. Bugün canlı bir turizm merkezi durumuna getirilmiştir. İlkçağ'ın büyük bir ticaret ve endüstri merkezi olarak bilinen Hierapolis kentinin hâlâ çok canlı olarak ayakta kalan yapıtları ve kalıntıları arasında son yıllarda kurulan turistik yapılar, küçük fakat çok canlı bir turistik istasyonun doğmasını sağlamıştır. Sıcak ve şifalı sulardan yararlanan bu oteller, Hierapolis'in görkemli görünüşünü hâlâ koruyan kalıntılarıyla kucaklaşır ve ilginç bir görünüm sağlar. Pamukkale yalnızca iç turizm bakımından değil, dış turizm bakımından da Türkiye'nin sayılı yerleri arasındadır. İl merkezi, Honaz ve Akdağ kitleleri arasında, güneyden gelerek Büyük Menderes'e karışan Çürüksu Irmağı'nın geçtiği dalgalı bir düzlükte kurulmuştur. İlkçağ'da kurulmuş olan Laodicea kentinin yakınındadır. Son yıllarda hızla gelişip büyümektedir.