vak'anüvis, tasavvuf şâiri. 1789 senesinde İstanbul'da doğdu. Asıl ismi Mehmed'dir. Arapkirli, Sahhaflar Şeyhi Hacı Ahmed Efendinin oğludur.
İlk tahsilini babasından aldı. Devrin ileri gelen âlimlerinden okudu. Hâlet Efendiye talebe olup tahsilini ilerletti. Bir süre medreselerde müderrislik yaptı. Geçim sıkıntısı sebebiyle müderrisliği bırakıp, Adapazarı nâipliğine, sonra Meşîhat Mektupçuluğuna tâyin oldu (1819). Şânizâde Atâullah Efendinin yerine vak'anüvisliğe getirildi (1825). Bu arada ordu kâdılığı, Takvîm-i Vekâyi nâzırlığı, 1834'te İstanbul kâdılığı yaptı. 1835'te İran Büyükelçiliğine getirildi. Nakîbüleşrâf ve Rumeli Kazaskeri oldu. Maârifle ilgili bâzı vazîfelerde bulundu. 1848 senesinde İstanbul'da vefât etti. Kabri Yerebatan'da yaptırdığı kütüphâne hazîresindedir. Esad Efendi, İkinci Mahmud Han tarafından birçok defâ mükâfatlandırılmıştır.
Eserleri:
Târih: 1821-1826 seneleri arasındaki olayları anlatır. Üss-i Zafer: 1826'da yeniçeriliğin kaldırılmasını anlatır. Bu eseri, Fransızca, Rumca, Rusçaya tercüme edilmiştir. Teşrîfât-ı Kadîme: Osmanlı Devletindeki teşrifât kâidelerini anlatır. Zîbâ-i Tevârih; Sefernâme-i Hayr, Âyât-ül-Hayr, Bağçe-i Safâ-Endüz (Tezkiredir), Münşeât, Dîvân, Şâhid-ül-Müverrihin, Müstezraf Tercümesi, Es'ile ve Ecvibe, El-Virdül Müfîd fî Şerhi Tecvîd, Pendnâme, Mesh-i Ricl ve Mesh-i Huf, Kevkebül Mes'ûd fî Kevkebi'l-Cünûd. İhtilafitTevrâtîn, Mehâsin-i Mecîdiyye'dir.
