(1813 Leipzig-1883 Venedik), Alman besteci. Müzik alanında yeni bir sanat anlayışı geliştirdi. Wagner'in yapıtları, coşumculuğun yükseliş döneminin örnekleri sayılabilir. Kendisinden sonra gelişen müzik ya Wagner'in buluşları üzerine ya da Wagner'e duyulan tepki sonucunda gelişti. Sanatçı bir ailenin oğlu olan Wagner, kendi kendine piyano çalmayı öğrendi ve 15 yaşındayken bir trajedi yazdı. Leipzig Üniversitesi'nden ayrıldıktan sonra (1833), yerel opera topluluklarında orkestra şefi olarak çalışmaya başladı. 1834'te şarkıcı Minna Planer ile evlendi. Daha sonra üç yıl Paris'te yaşadı (1839-1842). İlk operası "Rienzi" (1842) büyük başarı kazandı ve Wagner, Dresden Kraliyet Operası'nda orkestra şefliğine getirildi. 1843'te "Fliegender Holländer" (Uçan Hollandalı), 1845'te de "Tannhäuser" adlı operaları sergilendi. Aynı dönemde "Lohengrin" adlı operayı da besteledi. 1848 Alman Devrimi'ne katıldığı için 1849'da İsviçre'ye kaçmak zorunda kaldı. Daha sonra bir dizi kuramsal yapıt ortaya koydu. Bunların en önemlilerinden biri olan "Die Kunst und die Revolution"da (Sanat ve Devrim, 1849), müzikal dramın toplumsal işlevi üzerine görüşlerini açımladı. 1852'de, ünlü tetralojisi "Der Ring des Nibelungen" (Nibelungen'in Yüzüğü) neredeyse tümüyle tamamlanmıştı. Wagner'in kişisel ve maddî sorunları yüzünden yapıt; ancak 1876'da son hâlini alabildi. Bu arada siyasî yaşamındaki geçmişi unutuldu, ülkesine dönebildi. 1864'te Stuttgart'ta umutsuz bir durumdayken, genç Bavyera Kralı II. Ludwig tarafından Münih'e çağırıldı. Wagner hayranı kral, besteciye istediği yardımı yaptı, böylece sanat tasarılarını gerçekleştirme olanağını buldu. 1865'te Münih'te oynanan "Tristan und İsolde" (Tristan ve İsolde, 1857-1859) ile büyük bir başarı kazandı; "Tannhäuser", "Lohengrin", "Die Meistersinger von Nürnberg" (Nürnbergli Usta Şarkıcılar, 1868), "Das Rheingold" (Ren Altını, 1869) ve "Walküre" (1870) ile bu büyük başarısını sürdürdü. Franz Liszt'in kızı Cosima ile evlendi. Bayreuth kentine yerleşti ve orada en büyük projesi, festival temsilleri için bir tiyatro binasının yapılması gerçekleşti. "Siegfried" ve "Die Götterdämmerung" (Tanrıların Çöküşü), ilk kez bu yeni binada sahnelendi (1876). Dram alanındaki düşüncelerini son yapıtı "Parsifal" (1882) ile noktaladı. Wagner, dramatik ögeleri güncelleştirerek yenilediği bir dramatik sanat fikrini gerçekleştirdi. Müzik alanındaki etkisi Bruckner, Mahler, R. Strauss ve A. Schönberg'e dek uzandı. Gerek müziğiyle, gerekse de düşünsel-felsefî yapıtlarıyla Baudelaire, Shaw ve T. Mann gibi yazarları; Nietzsche, Bloch ve Adorno gibi düşünürleri büyük ölçüde etkiledi.
