Çeçe sineğinin taşıyıp aşıladığı bir kamçılı asalağın (Trypanosoma gambiense) neden olduğu tehlikeli bir hastalık. Özellikle Afrika'nın ormanlık bölgelerinde görülen hastalığın kuluçka süresi 2-4 haftadır. İki evrede gelişir. Birinci evre kuluçka döneminden sonra ortaya çıkar ve yüksek ateşle başlar. Diğer belirtiler lenf bezlerinde, dalakta ve karaciğerde büyüme, ağır kansızlık, zayıflama, şiddetli baş ağrısı, ayak ve kollarda ağrılardır. İkinci evrede merkezî sinir sistemi ağır bir şekilde etkilenir. Ruhsal bozukluklar, bitkinlik, uyuklama, derin bir zihinsel duyarsızlık, özellikle yüzde ödem görülür. Hasta sürekli uyuklar ve ancak şiddetli uyarılarla uyandırılabilir. Zamanla uyku hâli ve güçsüzlük artar, giderek hasta komaya girer ve sonunda (1 yıl kadar sonra) ölür. İkinci evre başlamadan önce hastayı tedavi etme olanağı vardır. Tedavide uzun süreli, arsenikli bileşikler, atoksil, neokril ve stilomisin kullanılır. Bundan başka başlarına sert bir darbe gelenlerde, kafatası kemikleri kırılanlarda, beyninde ur olanlarda, merkez sinir sisteminde bulaşıcı hastalık oluşanlarda, saralılarda, isteri nöbeti geçirenlerde görülen bir uyuma hastalığı daha vardır ki buna "narkolepsi" denir. Bunun tedavisiyse nedeni olan hastalık ya da bozukluğun ortadan kaldırılmasıyla yapılır.
