Weimar Cumhuriyeti Hakkında Bilgi

1919-1933 yılları arasında, Almanya'daki cumhuriyet yönetimi. Adını, Ulusal Meclis'in ilk olarak toplandığı Weimar'dan alır. I. Dünya Savaşı'nın Almanya için ağır bir yenilgiyle sonuçlanması, ülkede bir dizi ayaklanmanın çıkmasına ve bir süre sonra imparatorun tahttan çekilmesine neden oldu. İlk ayaklanma 3 Kasım 1918'de Kiel'de çıktı. 7 Kasım'da önce Münih ve Braunschweig'da; 9 Kasım'da da, imparatorun ülkeyi terk etmesi üzerine tüm ülkede cumhuriyet ilân edildi ve sosyal demokrat iki lider olan Ebert ile Scheidemann'ın başkanlığında geçici bir hükümet kuruldu. Ayaklanmalar sonucu, daha sonra Alman Birliği'ndeki bütün devletlerin hanedanları devrildi. Ayaklanmalar cumhuriyetin ilânından sonra da sürdü. Karl Liebknecht'in önderliğindeki Spartakistler'in eylemleri gönüllü milis birlikleri oluşturularak kanlı bir şekilde bastırıldı. Ulusal Meclis, 6 Şubat 1919'da Weimar'da toplandı; Ebert geçici olarak devlet başkanlığına, Scheidemann başbakanlığa seçildi. 9 Temmuz'da Versailles Barış Antlaşması onaylandı. 31 Temmuz'da Weimar Anayasası kabul edildi. 30 Eylül'de Ulusal Meclis, Berlin'e aktarıldı. Bu arada savaş sonrası sıkıntıları sık sık siyasî bunalımlara, bakanların ve hükümetlerin istifasına neden olmaktaydı. 1920'de ayaklanmalar yeniden başladı. Hükümet kuvvetleriyle sağcı ve devrimciler arasında kanlı çarpışmalar oldu. 22 Haziran 1920'de yapılan seçimlerde sağ partiler Sosyalistler ile Demokratların aleyhine çok büyüdüler. Versailles Barış Antlaşması koşullarının uygulanmasında ortaya çıkan güçlükler, bir yandan ülke içinde hoşnutsuzluğa ve hükümet bunalımlarına bir yandan da Almanya ile galip devletler arasında anlaşmazlıklara ve gerginliklere yol açmaktaydı. Almanya'nın bir bölüm toprakları, Versailles Antlaşması bahane edilerek komşuları tarafından işgal edildi. Polonyalılar Silezya'nın bir bölümünü, Fransızlar Ruhr Bölgesi'yle Ren Irmağı'nın sağ kıyısında bulunan Alman topraklarını elde etti. İç karışıklıklar ise 4 Mayıs 1924'te yapılan seçimlere kadar sürdü. Ülkenin çeşitli bölgelerinde çıkan ayaklanmalar güçlükle bastırılabildi. Bütün olumsuz koşullara karşın Weimar Cumhuriyeti, ülkenin bütünlüğünü korumayı ve varlığını sürdürmeyi başarmaktaydı. Londra Konferansı'nda (16 Temmuz-17 Ağustos 1924) Almanya'nın savaş tazminatını belli bir plâna göre ödemeyi kabul etmesi üzerine Fransızlar da Ruhr Bölgesi'ni boşaltmaya söz verdiler. 28 Şubat 1925'te Cumhurbaşkanı Ebert'in ölmesiyle başlayan siyasî mücadele 26 Nisan'da Feldmareşal von Hindenburg'un cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle sona erdi. Bu tarihten sonraki dönemde, içte ekonomik ve malî kanunların çıkarılmasına ağırlık verilirken dışta barış ve işbirliği siyaseti uygulanarak Almanya'nın durumu düzeltilmeye çalışıldı. Ancak bir yandan da sık sık hükümet değişiklikleri olmaktaydı. 1930'da Fransızlar Ren bölgesini boşalttılar. 1929'da patlak veren ekonomik buhran Almanya'yı da çok ağır bir biçimde etkiledi. Ekonomik güçlükler, işsizlik günden güne artarken partiler arasındaki siyasî mücadele de şiddetlenmekteydi. Bu koşullarsa radikal partilerin güçlenmesi sonucunu doğurdu. Hindenburg, 1932 seçimlerini güçlükle kazanırken Nasyonal Sosyalistlerin lideri Hitler ve Komünistlerin adayı ThŠlmann önemli sayıda oy aldılar. 1920'de kurulmuş olan Nasyonal Sosyalist Parti, aynı zamanda, 1932 seçimleriyle Reichstag'a en büyük parti olarak girdi. Ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve siyasî karmaşa ortamı büyük kitlelerin, özellikle gençlerin Nazi etkisine girmesine yol açıyordu. Hindenburg 30 Ocak 1933'te Hitler'i başbakanlığa atadı. Hitler kısa sürede bütün iktidarı elinde topladı; siyasî partileri kapattı, Reichstag'ı kukla durumuna düşürdü ve "Führer" sıfatıyla ülkeyi tek başına yönetmeye başladı. Böylece Weimar Cumhuriyeti de sona ermiş oldu.