Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918), 1. Dünya Savaşı'nın Sonuçları, ders ve çalışma notu

Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918), 1. Dünya Savaşı'nın Sonuçları

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 Ekim 1918)

• Bulgaristan'ın savaştan çekilmesiyle ittifak devletleri arasındaki irtibat kesilmişti.
• Bu durumda savaşa devam etmeye imkan yoktu. Zaten müttefikler de yenilmişti.
• İşte bu ortamda Bahriye Nazırı Rauf Bey başkanlığında bir heyet İngilizlerle gerekli görüşmeler yaparak ateşkesi imzaladılar.
• Ateşkes Limni Adası'nın Mondros Limanında yapıldı.
• İtilaf Devletleri adına İngiliz Amirali Calthorpe yetkili idi.

Antlaşmaya göre;

1. Boğazlar haberleşme istasyonları, demiryolları itilaf devletleri tarafından denetim altına alınacak.
2. İtilaf devletleri; yağ, kömür, akaryakıt gibi maddeleri Anadolu'dan sağlayacak.
3. Osmanlı orduları terhis edilecek, cephedeki askeri birlikler itilaf devletlerine teslim olacak.
4. En tehlikeli maddesi yedinci maddedir. Buna göre itilaf devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum ortaya çıkarsa istedikleri yerleri işgal edebileceklerdi.(Bu madde, Anadolu'yu işgallere açık hale getirmiştir.)
5. Tehlikeli olan bir diğer madde de 24. maddedir. Buna göre; Vilayet-i sitte'de (Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ-Sivas-BESDEV) karışıklık çıkarsa itilaf devletleri bu yerleri de işgal edebileceklerdi. (Bu madde doğuda bir Ermeni devletinin kurulmasına imkan hazırlayan özellik taşımaktadır.)

YORUM :

• Osmanlı Devleti bu antlaşma ile fiilen sona ermiştir.
• Mondros bir ateşkesten çok antlaşma niteliği taşımaktadır.
• Mondros'tan hemen sonra itilaf devletleri işgallere başladı. İngiltere Musul'u işgal ederek ilk işgali gerçekleştirdi.
• Bu işgallere karşı Türk halkının ilk tepkisi bölgesel direniş cemiyetleri etrafında toplanmak olmuştur.
• İşgallerin resmen başlaması Kurtuluş savaşının başlamasına neden oldu.

Ateşkes Antlaşması : Barış antlaşması imzalanıncaya kadar silahların susmasıdır. Geçici sözleşmedir. Eğer barış sağlanamaz ise bu antlaşma bozulur ve savaş tekrar başlar.

I. DÜNYA SAVAŞI'NIN SONUÇLARI :

• Devletler arasındaki siyasi ve güç dengeleri bozuldu.
• Yugoslavya, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan gibi yeni devletler kuruldu.
• Milli devletler kurulmaya başlandı.
• Yeni rejimler ortaya çıktı.
• Askeri teknoloji gelişti. (I. Dünya savaşı sırasında ilk kez kimyasal silahlar, denizaltı, uçak ve tanklar kullanılmıştır.)
• Osmanlı Devleti Ortadoğu'daki topraklarını kaybederek (Arap dünyası) Anadolu'ya çekildi.
• II. Dünya Savaşı'na zemin hazırladı.
• Dünya barışını korumak için Milletler Cemiyeti kuruldu.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Uygulanması.

İtilaf devletleri, barış antlaşmasının imzalanmasını beklemeden, Mondros'a dayanarak Osmanlı topraklarını işgal etmeye başladılar.

ANADOLUNUN İŞGALİ
İngilizler              Fransızlar              İtalyanlar              Yunanlılar
Musul                     Dörtyol               Antalya                İzmir
Urfa                   Adana                 Fethiye                 Aydın
Antep                Mersin                 Bodrum                Edirne
Maraş               Urfa                      Konya
Batum              Antep 
Samsun           Maraş 
Kars  
Merzifon  
- İngilizler işgal ettiği Urfa, Antep ve Maraş'ı daha sonra Fransa'ya bıraktı.
- 13 Kasım 1918'de itilaf donanması İstanbul'a geldi.

PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 Ocak 1919)

• Konferansı yönlendiren devletler; Amerika, İngiltere, Fransa, Japonya ve İtalyadır.
• Asıl amaç itilaf devletlerinin mağlup devletlerle yapacakları antlaşmaların ilkelerini belirlemektir.
• Ancak konferansta daha çok Osmanlı topraklarının paylaşımı görüşülmüştür.
• Sömürge yolları üzerinde güçlü bir devlet istemeyen İngiltere, savaş sırasında İtalya'ya verilen Batı Anadolu'nun Yunanistan'a verilmesini istemiştir.
• Böylece itilaf devletleri arasında ilk anlaşmazlıklar başlamıştır.
• Konferansta; Milletler Cemiyeti'nin kurulması kararlaştırılmıştır.
• Milletler Cemiyeti'nin kuruluş amacı dünya barışını sağlayabilmek ve insanlığın bir daha Birinci Dünya Savaşı gibi felaketlere sürüklenmesini önlemekti. (Türkiye bu cemiyete 1932 yılında üye oldu.)

I. DÜNYA SAVAŞI SONUNDA İMZALANAN BARIŞ ANTLAŞMALARI :

Versay Antlaşması (28 Haziran 1919) :

İtilaf devletleri ile Almanya arasında imzalanmıştır.

Almanya'ya askeri ve ekonomik kısıtlamalar getirildi.

Bu antlaşma ile Almanya, Avrupadaki topraklarının bir kısmıyla bütün sömürgelerini kaybetmiştir.

Alsace-Loren bölgesi Fransa'ya bırakıldı.

Bu durum Almanya'da rejim değişmesine, silahlanmanın başlamasına ve II. Dünya savaşına zemin hazırlamıştır.

Saint Germain Antlaşması (10 Eylül 1919):   İtilâf devletleri ile Avusturya arasında imzalandı. Bu antlaşma ile Avusturya-Macaristan imparatorluğu parçalanmış Avusturya bir cumhuriyet haline getirilmiştir.

Triyanon Antlaşması (6 Haziran 1920): İtilaf devletleri ile Macaristan arasında imzalanmıştır.

Nöyyi Antlaşması (27 Kasım 1919): Bulgaristan'ın Ege Denizi ile olan bağlantısı kesildi. Balkan Savaşları sırasında elde ettiği toprakları kaybetti.
Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920): İtilaf devletleri Osmanlı devleti ile yapacakları antlaşmanın esaslarını San Remo Görüşmesi ile belirleyerek 10 Ağustos 1920'de Osmanlı Devletine kabul ettirdiler.

Bu antlaşmanın geç yapılmasının sebebi, itilaf devletlerinin Osmanlı topraklarının paylaşılması konusunda anlaşmazlığa düşmeleridir.

dersimiz.com

Mondros Ateşkes Antlaşması I. Dünya Savaşı Sonuçları 30 Ekim 1918 ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım eğitim öğretim kaynakları Anadolu'nun İşgali Paris Barış Konferansı 18 Ocak 1919 Barış Antlaşmaları Versay Antlaşması Saint Germain Antlaşması Sevr Antlaşması Triyanon Antlaşması Nöyyi Antlaşması