Tarih Yazıcılığının Gelişimi (Özet), ders ve çalışma notu

Tarih Yazıcılığının Gelişimi (Özet)

TARİH YAZICILIĞININ GELİŞİMİ

İnsanların yaşadıkları deneyimlerini kayıt altına alarak gelecek nesillere aktarma ihtiyacı tarih yazıcılığının ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Tarih yazıcılığının ilk örnekleri;

• Hititlerde anallar (yıllıklar)
• Türklerde kitabeler
• Osmanlılarda vakayinameler
• Ruslarda kronikler

 

Tarih yazıcılığının geçirdiği aşamalar:

1. Hikâyeci tarih yazıcılığı (rivayetçi tarih yazıcılığı):

Bu tarih anlayışında olaylar yer ve zaman belirtilerek, ancak neden sonuç ilişkileri kurulmadan. Yorum yapmadan hikâye ve efsanelere dayanılarak anlatılır. dersimiz.net

Not: Hikâyeci tarih yazıcılığının ilk örneği tarihin babası sayılan Yunanlı tarihçi Heredot’un “Historia” adlı eseridir.

 

2. Öğretici tarih yazıcılığı (pragmatik tarih yazıcılığı):

Bu tarih yazıcılığında geçmişteki olaylardan dersler çıkararak topluma fayda sağlamak, milli birlik ve ahlaki değerleri geliştirmek amaçlanmıştır.

Öğretici tarih yazıcılığının öncüsü: Yunanlı tarihçi Tukidides’tir.

 

3. Araştırmacı tarih yazıcılığı (modern tarih yazıcılığı):

Bu tarih anlayışında bilimsel yöntem ve kurallardan yararlanılır. Olayların nedenleri ve sonuçları tarih biliminin yöntemleriyle araştırılır.

 

Tarih yazıcılığının farklı milletlerde gelişim aşamaları:

Eski Yunan: Heredot ile başlayıp ve Tukidides ile devam etmiştir.

İslam Ülkeleri: Hikâyeci tarih anlayışı ile İslam tarihçisi “Taberi” eserler vermiştir.

Orta Çağ Avrupası: Eleştiriden uzak “kilise tarihi” olarak ortaya çıkmıştır.

 

Türklerde tarih yazıcılığı

Osmanlılar döneminde tarih yazıcılığı

Osmanlı tarih yazıcılığının amaçları:

• Devletin başarılarının gelecek nesillere aktarılması.
• Devletin uygulamalarına yönelik sonradan ortaya çıkabilecek iddia ve taleplere karşı kanıt oluşturmak.
• Not: Osmanlı Devletinde olayların kaydını ilk önce “şehnameci” adı verilen görevliler tutardı. XVIII. YY.dan itibaren batının da etkisiyle resmi devlet tarihçileri olan “vakanüvisler“ ortaya çıkmıştır.
• Osmanlılarda ilk vakanüvis Naima Efendi'dir.

 

Osmanlılarda önemli tarihçiler:

Hoca Sadeddin Efendi, Aşık Paşazade, Oruç Bey, Behişti, Peçevi, Selaniki, Ahmet Cevdet Paşa.

 

Cumhuriyet döneminde tarih yazıcılığı:

Cumhuriyet döneminde yeni tarih yazıcılığının ortaya çıkmasında Atatürk’ün büyük rolü olmuştur. Türk Tarih Tezi hazırlanmış ve Türk tarihini araştırmak için Türk Tarih Kurumu kurulmuştur.

Sedat Kınayı

Tarih Yazıcılığının Gelişimi Türklerde tarih yazıcılığı kısaca tarih ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım Sedat Kınayı